روز جهانگردی

پیش بینی می‌شود که تعداد جهانگردان جهان تا سال 2010 به یک میلیارد نفر برسد که درآمدی بالغ بر 1550میلیارد دلار عاید کشورهای جهان می‌کند.از سوی دیگر میزان اشتغالزایی در بخش جهانگردی 11/2 برابر سریع تر از سایر بخش‌ها عنوان شده است، چرا که این صنعت بیش از 100میلیون شغل در سراسر جهان ایجاد می‌کند.

به گزارش خبرنگار ایسنا بر اساس آمار WTO رکورد گردشگران جهان با رشد 10درصدی به 760میلیون نفر رسیده است و پیش بینی می‌شود در سال 2005 صنعت گردشگری جهان رشدی در حدود 5 تا 8 درصد داشته باشد.

بر اساس همین مزایای اقتصادی است که کارشناسان بر ضرورت نگاه کلان اقتصادی به صنعت گردشگری در دولت جدید تاکید می‌کنند.

 

عدم نگاه اقتصادی مانعی برای توسعه گردشگری

پروفسورصحرائیان از جمله کسانی است که معتقد است: تاثیرات شگرف گردشگری در کاهش نرخ بیکاری، افزایش سطح درآمد ملی و تامین منابع انرژی و رونق بازار صنایع دستی که طبق آمار موجود 10 میلیون نفر از آن ارتزاق می‌کنند، تنها بخشی از مزایای ویژه‌ی پرداختن به این صنعت است.

وی به ایسنا می‌گوید: گردشگری از دهه‌ی 60 توسط اقتصاددانان توسعه در ردیف صنعت قرار گرفت و به عنوان صنعت توریسم در سطح جهان مطرح شد وآنگونه در میان کشورهای جهان همانگونه مورد توجه قرار دارد که در کشور ما نفت مورد توجه قرار گرفت.

به گفته‌ی وی، به ازای هر گردشگر ورودی 4 تا 10 شغل ایجاد می‌شود که در محاسبات اقتصاددانان توسعه این روند با احتساب مشاغلی در بخش‌های تولیدی و خدماتی برای هر گردشگر، ایجاد شغل به 15 تا 18 نفر به طور مستقیم و غیرمستقیم می‌رسد. اگر هزینه‌ی ایجاد هر شغل ایجاد شده را به دقت محاسبه کنیم، می‌بینیم که برای هر فرصت شغلی در بخش خدمات و صنعت بین 12 تا 25 هزار دلار سرمایه‌گذاری نیاز است، حال آنکه برای صنعتی چنین درآمدزا، حجم سرمایه‌گذاری بسیار اندک است.

 

وی با اشاره به سیاستگذاری کشورهای موفق در گردشگری افزود: درچنین کشو‌رهایی دولت تمام توان خود را صرف ایجاد زیرساخت‌ها و سرمایه‌گذاری در جهت تامین امکانات می‌کند و اجازه می‌دهد تا سرمایه‌گذاری دیگر بخش‌ها در جریان مبادلات گردشگری و برای ایجاد خدمات و محصولات جدید توریستی هزینه شود. به همین دلیل است که سطح بهره‌وری سرمایه‌گذاری در این کشورها به شدت افزایش می‌یابد.

صحرایئان تاکید کرد: در آمار گردشگری خاورمیانه بین سال‌های 46 تا 56 ایران اولین جایگاه گردشگری را دارا بود، در حالیکه کشوری مانند مصر با وجود آثار تاریخی فراوان و یکی از اعجاب هفتگانه جهان در ردیف چهاردهم قرار گرفته بود.

این اقتصاددان ادامه داد: در حال حاضر بیش از 49 درصد منابع انرژی کشور مصر و 37 درصد منابع ترکیه از محل گردشگری تامین می‌شود، در حالی که ما در کشورمان در همین حدود منابع نفتی را استخراج و صادر می‌کنیم.

وی همچنین یادآور شد: کشور اسپانیا با داشتن کمترین جاذبه‌های تاریخی و توریستی سالانه در حدود 30 تا 40 میلیارد دلار را کسب می‌کند و یا کشور عربستان که در اوایل دهه‌ی 80 در برنامه‌ریزیهای کلان خود و با جداسازی حج از ردیف خدمات زیارتی و تبدیل آن به یکی از صادرات غیرنفتی خود سالانه 30 میلیارد دلار از این منبع را به دست می‌آورد.

به گفته‌ی وی، عربستان به دلیل نداشتن کالاهای صادراتی غیرنفتی سالانه 24 تا 30 میلیارد دلار از محل گردشگری زیارتی را بدست آورد.

این اقتصاد دان اضافه کرد: گردشگری امروز به انواع مختلفی از جمله گردشگری تجاری، زیارتی، علمی، پژوهشی، فرهنگی، طبیعت‌گردی و ... تقسیم می‌شود که هر کدام تسهیلات و امکانات خاصی را می‌طلبد که متاسفانه ما در اطراف تخت جمشید که یک جاذبه‌ی بین‌المللی در کشورمان است، هم حداقل این امکانات و تسیهلات را نداریم.

وی با اشاره به وجود 8 میلیون بیکار و زیرفقر بودن 51 درصد از مردم کشورمان تاکید کرد: با همه‌ی کبموداتی که در صنعت گردشگری داریم، دولت موظف است جهت بهبود وضع معیشتی و درآمدزایی مردم از این منبع سرشار که تا کنون بلااستفاده مانده است، بهره‌برداری کند و اتکای اقتصاد ایران به درآمدهای نفتی را با جایگزین کردن درآمدهای گردشگری کاهش دهد.

 

موازنه منفی جهانگردی در ایران یک خطر است

محمد شیری، کارشناس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری معتعقد است: سالانه 500هزار گردشگر خارجی وارد کشورمان می‌شوند که جزو کشورهای حوزه خاورمیانه هستند وعموما در زمینه تولید جهانگردی فعال نیستند.

وی اظهارداشت :درآمد جهانگردی در سطح بین المللی ‌622 میلیارد دلار و هر جهانگرد از اروپا و آمریکا بین ‌500 تا ‌700 دلار هزینه می‌کند، در حالی که این رقم در ایران به کمتر از ‌500 دلار می‌رسد. آنچه برای کشور ما خطر جدی محسوب می‌شود، موازنه منفی در جهانگردی است، چرا که در ازای هر یک میلیارد دلار درآمد جهانگردی که عاید کشور می‌شود، ‌4 میلیارد و ‌200 میلیون دلار توسط ایرانیان جهانگرد در خارج از کشور هزینه می‌شود.

به عقیده این کارشناس: در کشورهای توسعه یافته ‌10 درصد از نیروی کار در بخش جهانگردی فعال‌اند، در حالی که در ایران تنها ‌50 هزار نفر در این بخش مشغول بکارند.

وی با اشاره به اینکه تا سال ‌2010 ، یک میلیارد نفر در سطح بین‌المللی به جهانگردی خواهند پرداخت، گفت: دولت باید با ایجاد راهکارهای مناسب، قریب ‌1/5 میلیون نفر را در بخش جهانگردی وارد بازار کار کند.

 

گردشگری 2 برابر نفت سود دارد

دکتر علیرضا رازی معتقد است: استفاده صحیح از پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های گردشگری ایران می‌تواند سودی معادل 2 برابر ذخایر نفتی را به کشور سرازیر کند. آمارها نشان می‌دهد که بین 400 تا 600 میلیارد دلار از درآمد کشورها از صنعت توریسم تامین می‌شود که متاسفانه علیرغم جایگاه تاریخی و ویژگی‌های طبیعی ایران، کشورمان در این کسب درآمد جایگاهی ندارد.

وی اضافه کرد: اگر با توجه به مزایای صنعت گردشگری و تاثیر اقتصادی توسعه این صنعت در درآمدزایی و اشتغالزایی بتوانیم تنها به 30 درصد از درآمد صنعت توریسم جهان دست پیدا کنیم، می‌توانیم سالانه سودی 2 برابر ذخایر نفتی را به کشور وارد کنیم. نگاه اقتصادی به صنعت گردشگری می‌تواند تمامی جوانب فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و ... آن را نیز دربر گیرد، چرا که لازمه توسعه این صنعت و چرخه اقتصادی آن در درجه اول مهیا کردن بسترها در ابعاد دیگر آن است.

 

دکتر رازی یادآور شد: قراردادن گردشگری در اولویت‌های اقتصادی کشور تمامی ابعاد علمی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را پوشش می‌دهد و حتی برگزاری انواع تورهای علمی، ادبی، هنری را با مزیتهای خاص خود و بویژه منافع اقتصادی در کشور بهینه می‌کند.

رجبعلی خسروآبادی مشاور معاون فرهنگی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشورتاکید کرد: ایران در مقایسه با سایر کشروها در حوزه‌ی فرهنگ و دینداری از فضای گردشگری مناسب‌تری برخوردار است.: بیشتر توانمندی‌های کشور ما برای جذب توریست مساله فرهنگ و ملیت است، یعنی به خاطر قدمتی که کشور ما دارد بیشترین جذابیت را در حوزه‌ی فرهنگ و تمدن دارد.

وی افزود: بسیاری از کشورها قادرند در حوزه‌های دیگر راحت‌تر فضاسازی کنند، ولی کشور ما در حوزه‌ی فرهنگ و دینداری توانسته از مزیت نسبی لازم برخوردار شود. مزیت نسبی در حوزه‌ی فرهنگی به این معنی نیست که ما در حوزه‌های دیگر فعالیت نداریم بلکه در این حوزه‌ها جذب گردشگری ما پایین‌تر است.

وی معتقد است: مزیت نسبی ما در حوزه‌ی فرهنگی همانند تولید تک محصولی است و زمانی که اقتصاد کشور به یک محصول اکتفا کند، قطعا ضربه‌پذیری آن بالا می‌رود و در حوزه‌ی گردشگری هم وضع به همین منوال است. اگر ما فقط به حوزه‌ی توریسم فرهنگی فکر کنیم و از سایر حوزه‌ها غافل شویم، تاثیر منفی بر گردشگری کشور می‌گذارد.

به اعتقاد وی، بهترین برنامه‌ریزی این است که از بخش‌های مختلف بتوانیم کالاها و خدماتی را ارائه دهیم که متنوع باشد و بتوانیم با تاثیرات محیطی مقابله مناسبی داشته باشیم به عنوان مثال کشورهای عربی توانسته‌اند در زمینه‌ی گردشگری به یک انسجام مناسبی برسند، ولی کشور ما هنوز به یک زنجیره‌ی واحد در زمینه‌ی گردشگری دست نیافته است.

کلیه امکانات توریستی ایران منفعل باقی مانده است

دکتر ابراهمی رزاقی عضو هیات علمی دانشکده‌ی اقتصاد دانشگاه تهران نیزتاکید کرد: صنعت گردشگری در جهان امروز یکی از دغدغه‌های اصلی مسوولان دولتی کشورهای مختلف جهان است. چرا که کسب درآمد از این صنعت جامع تمام منفعت‌های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و ... برای این کشورهاست. در کشور ما که دارای زیارتگاه‌های بزرگ جهان و بزرگترین تاریخ تمدنی منطقه است، کلیه‌ی امکانات استفاده از این صنعت منفعل و بلااستفاده باقی مانده است. در حالی که کشورهای دیگر به خصوص همسایگان خودمان از این امکانات به نفع خودشان استفاده می‌کنند

روز جهانی جهانگردی

سفر ما را قادر می‌سازد زندگی را با تجربیاتی نو غنی‌تر سازیم، لذت ببریم و فرهیخته شویم

 

 

" قُلْ سیروُا فی الْاَرضِ فانْظُرُو کَیْفَ بَدَا الخَلْقَ ثُمَ اللهُ یُنْشِیُ ا لنَشاَةَ الْاخِرَة "
( عنکبوت / 20 )
 

" بگو ، در زمین گردش کنید و بنگرید خداوند چگونه آفرینش را آغاز کرد سپس خدا وند ( به همین گونه ) جهان آخرت را ایجاد می کند . "

 

 

در تبیین توریسم ابتدا می بایست به انواع مختلف جهانگردی اشاره نماییم ؛

بدین لحاظ بر طبق تقسیم بندی سازمان جهانی جهانگردی (W.T.O) فعالیتهای گردشگری به دسته های زیر تقسیم می گردند :
1. توریسم فرهنگی Cultural Tourism
2. توریسم طبیعی Natural Tourism
3. توریسم تجاری Business Tourism
4. توریسم مذهبی Religious Tourism
5. توریسم ورزشی Sport Tourism

***

جهانگردی امروزه یکی از بهترین ابزارهای تبادل و تعامل فرهنگی است و سیاحت و گشت و گذار در سرزمینهای مختلف از روشهای موفق گذراندن اوقات فراغت می باشد .
براساس تعریف بین المللی " جهانگرد کسی است که به منظور تفریح ، بازدید از نقاط دیدنی ، معالجه ، تجارت ، ورزش و زیارت به کشور دیگری سفر کند ، مشروط بر اینکه مدت اقامت او از 24 ساعت کمتر و از 6 ماه بیشتر نباشد و در فاصله ای کمتر از 70 کیلومتر انجام نگیرد . "
چنانچه بخواهیم درباره تاریخچه جهانگردی مطالعه کنیم به خاطره و سرگذشت کسانی برخورد می کنیم که به نقاط مختلف جهان سفر کرده و مدت زمانی کوتاه یا بلند را بین اقوام دیگر به سر برده اند و نحوه زندگی ، آثار هنری صنایع و دیگر خصوصیات ملل مختلف را از نزدیک دیده یا از زبان دیگران شنیده اند و پس از بازگشت ، دیده ها و شنیده ها خود را به رشته تحریر درآورده اند یا برای دیگران بیان کرده اند که سینه به سینه به نسلهای بعدی منتقل گردیده و بعضا جنبه افسانه نیز به خود گرفته است .
این آثار مکتوب و به جا مانده به شناخت تاریخ ، جغرافیای مکانی و شرایط زندگی حکومتی گذشتگان کمک می کند . علاوه بر این ، گاهی فعالیت جهانگردی در سرنوشت جوامع و اقوام مختلف و حتی جهان تاثیر داشته است ، از جمله می توان به سفرهای دریایی کریستف کلمب اشاره کرد که پس از تحمل سختی ها و مرارتهای فراوان ، پا به سرزمینی نهاد که بعدها نام امریکا را به خود گرفت .
مارکوپولو نیز جهانگردی است که به همراه پدر خود به چین رفت . مارکو مدتی در چین و جزایر جنوب شرقی آسیا سیاحت کرد و پس از بازگشت به وطن ، سفرنامه ای به نام " عجایب "منتشر نمود .
در کنار این افراد ، بزرگانی از ایران هم با سفر به نقاط مختلف جهان مجموعه ای از دیده ها و شنیده ها را جمع آوری کرده اند و کتب ارزشمندی در این زمینه به رشته تقریر در آورده اند . از جمله : دو کتاب گلستان و بوستان که نتیجه سالها جهانگردی سعدی شیرازی بوده ا ست و " تحفه النظار وغرا ئب الامصار " که حاصل سفرهای 29 ساله ابن بطوطه است .
ناصر خسرو نیز در سن چهل سالگی به جهانگردی و سیر آفاق پرداخت و سفرنامه ای را که نتیجه هفت سال گردش در حجاز ، آسیای صغیر ، سوریه و مصر است ، به رشته تقریر درآورد.

اما جهانگردی در ایران :

مساله جهانگردی در ایران با نگرش جدید از سال 1317 ، مورد توجه قرار گرفت و برای اولین بار در وزارت کشور اداره ای تحت عنوان " امور جهانگردی " سازمان یافت و در زمینه این صنعت آغاز فعالیت کرد.
در سال 1320 ، این اداره به " شورای عا لی جهانگردی " تغییر نام داد و در سا ل 1342 " سازمان جلب سیاحان " تصویب و کار خود را شروع نمود . در سا ل 1353 ، سازمان مذکور با سازمان اطلاعات وقت ادغام و وزارتی تحت عنوان " وزارت اطلاعات و جهانگردی " تاسیس گردید . اکنون نیز سازمان ایرانگردی و جهانگردی زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد ، به امور مربوط به جهانگردی می پردازد.
جهانگردانی که امروزه به ایران سفر می کنند با افرادی که در گذشته می آمدند تفاوت دارند . جهانگردان امروزی معمو لا علاقمند به تبادلات فرهنگی بوده ، مجذوب آثار هنری و فرهنگی و آدا ب و رسوم ما ایرانیان می شوند ، چرا که محبت و دوستی را در مردم ما مشاهده می کنند.
وجود اماکن مذهبی ، شهرهایی با آثار تاریخی کهن چون اصفهان ، یزد ، شیراز... ، مناظر طبیعی زیبا و مناطق جنگلی و ساحلی شمال ایران ، در جذب جهانگردان خارجی جایگاه ویژه ای دارد .

 

 

 انگیزه‌های جهانگردی:

 

 انگیزه امنیت

 در جهانگردى ارائه‌کننده کند و کاو در موارد زیر است:

  - سلامت فیزیکی

 - گریز و رهائی، به‌عنوان ضرورتى حتمى در جهت ایجاد سلامت عقلی.

 - کار به‌عنوان رفتارى مشترک با جمیع مردم.

 

انگیزه خودتأییدى و ملیت  

مانند نیاز به خودبینی، به‌منظور نشان دادن جنبه‌هاى مثبت شخصیت خویش این انگیزه مانع راه جهانگردى است و بر آن لطمه وارد مى‌کند. مانند بیان این عبارات: ”هرکس دارد (از نظر مالی) مى‌تواند جهانگردى کند“. که معمولاً بیانگر لحظه برترى شخص بر کسانى است که نمى‌توانند به مسافرت بروند.

گاهى جهت نمایش لحظه برابرى شخص، با افرادى که از کلاس یا طبقه بالاتر هستند مورد مصرف قرار مى‌گیرد: مثلاً (همان سفر، همان کشتی، همان سالن غذاخوری) و غیره.

 

انگیزه آزادى  

این انگیزه در جهانگردى به عناوین لحظه رهائى مطرح مى‌شود. نظیر:

 - به‌عنوان عاملى براى رهائى از محیط کار.

- به‌عنوان عاملى در جهت رهائى از فشار زندگى روزمره (فرار از حرکات معمولى روزانه).

- به‌عنوان رهائى از نظارت‌هائى که به‌صورت عادت در‌آمده‌اند.

- به‌عنوان عاملى در جهت رهائى از زندگى سرشار از تشنج شهرنشینی.