شیخ مفید
پدید آورنده : زهرا احمدی ، صفحه 28
جمعه920اشارهتاریخ شیعه، سرشار از افتخارهای بسیار و تحولات چشم گیر است؛ تحولاتی که به دست عالمان متعهد و فرزانگان اندیشمند پدید آمده است. در میان این دانشمندان، شیخ مفید جایگاه خاصی دارد که او را از هر نظر از دیگران ممتاز می گرداند. از نقل سخنان دانشمندان هم عصر مفید درمی یابیم که او را در علوم گوناگون اسلامی، اعم از معقول و منقول، استادی چیره دست دانسته و والایی اش را در مسائل معنوی و ملکات نفسانی، به عالی ترین وصف ستوده اند. معلم امت، شیخ مفیدابوعبداللّه محمد بن نعمان معروف به شیخ مفید، در یازدهم ذی قعده سال 336 ه . ق در عُکبرای بغداد به دنیا آمد. عشق و شور فراوان او به تحصیل، از همان کودکی موجب شد همراه پدر به بغداد رود و به فراگیری دانش بپردازد. شیخ مفید از سال های کودکی به یادگیری علوم گوناگون پرداخت. او به واسطه موقعیت علمی و اجتماعی پدرش، با دانشمندان ارتباط می یافت و علوم و معارف را از آنان فرامی گرفت. بینش افزایی و دانش آفرینی این فقیه فرزانه، به همراه آگاهی از شرایط اجتماعی آن دوره، دست به دست هم داد و او را سلسله جنبان نهضت فکری در قرن چهارم کرد و مفید بدانجا رسید که صحیفه های سبز مهدوی به افتخارش صادر شد. در محضر استادانبغداد در آن روزگار، بوستان دانش و دانایی و پهنه مناظره و توانایی بود. این شهر، مرکز نشر اندیشه های بزرگانِ مذاهب و محفل گفت وگوی عالمان و فرزانگان به شمار می آمد. مشعل های فروزان بسیاری در آسمان دانش و بینش بغداد دیده می شدند؛ گوهرانی همچون: شیخ صدوق، جعفر بن محمد بن قولویه قمی، علی بن بابویه قمی، ابن جنید اسکافی، ابو علی بصری، ابوعبداللّه مرزبانی و... . شیخ مفید در این عرصه پربرکت، مردانه پای در میدان گذاشت و توفیق الهی را به جان پذیرا شد و از محضر بیش از هفتاد نفر از بزرگان و صاحب نظران بغداد بهره علمی برد. او دانش کلام را در محضر مظفر بن محمد و ابن جنید اسکافی، فقه را نزد جعفر بن محمد بن قولویه و علم روایت را از محمد بن عمران مرزبانی آموخت. شاگردان امروز، عالمان فرداگروه بی شماری از دانشمندان مذاهب گوناگون، جزو شاگردان شیخ مفید بوده اند. آنان در محضر درس و تربیت شیخ، پرورش یافته اند و با توجه و ریزبینی های آن استاد فرزانه، هر یک معدنی از علم گشته و دانش پژوهی نورافروز شده اند. سرآمد آنان عبارتند از: سیدمرتضی (علم الهدی)، سیدرضی، شیخ طوسی، نجاشی و سَلاّر. متأسفانه از گروه بی شمار شاگردانی که از محضر این استاد فرزانه بهره علمی برده اند، جز پانزده نفر که در مقدمه بحارالانوار از آنها نام برده شده، از دیگران اطلاع دقیقی وجود ندارد. تألیفات شیخ مفیدشیخ مفید در سایه دانش سرشار، ذهن نوآور، نبوغ کم نظیر و پشتکار فراوانش که زبان زد خاص و عام بود، در بسیاری از علوم اسلامی تألیف و تصنیف دارد. چنان که از انبوه نوشته های پر ارزش او پیداست، بیشتر آنها پاسخ پرسش های گوناگون علمی است که از شهرها و کشورهای اسلامی از وی کرده اند. این عالم فرزانه، از دانشمندان کم نظیری است که آثار او در سده چهارم طلوع کرد و پس از قرن های بسیار، هنوز در افق افکار می درخشد. آثار وی، چونان فرهنگی جامع و دایرة المعارف بزرگ تشیع است؛ چرا که مفید در کلام، فقه، اصول، حدیث، تفسیر، علوم قرآن، فلسفه، تاریخ، نجوم و... سرآمد همگان بود. از جمله آثار شیخ مفید می توان از اَلْاَعْلام مِن الاَحکام، کتابُ الاَمالی، الاِختصاص، الفُصول المُختارةُ مِنَ العُیونِ و المَحاسن، ایمان ابوطالب و تصحیحُ الاعتقادِ بصوابِ الانتقاد نام برد. اخلاق مفیدفعالیت های اجتماعی و دل مشغولی های تحصیلی و علمی، شیخ مفید را از فتوحات معنوی غافل نساخت. او انسانی وارسته بود که سرای دل را به نور تقوا و تهذیب نفس روشن می ساخت. هم رنگی شیخ با اقشار فقیر و کم درآمد جامعه، فروتنی فراوان وی و بندگی بسیار او، موجب والایی شخصیت شیخ مفید شده بود. صفات برجسته اخلاقی شیخ، موجب گردید برخی از عالمان اهل سنت نیز لب به توصیف وی گشایند و قلم تمجید از او به دست گیرند. برای نمونه، ابن حَجر عَسقلانی درباره اخلاق شیخ مفید می نویسد: «مفید مردی بود که در راه انجام کارهای مستحبی تلاش بسیاری می کرد و بسیار فروتن بود». صلابت در مناظرهدر شهری مانند بغداد، با وجود دانشمندان فراوان از فرقه ها و مذاهب گوناگون، درخشش شیخ مفید در سایه احاطه علمی، قدرت تجزیه و تحلیل و حضور جدی او در مباحثات و مناظرات بود. شیخ به جز تدریس و تألیف، با سران مذاهب گوناگون و دانشمندان عصر خود به مباحثه و مناظره می پرداخت. در برخی مجالس، عظمت علمی او و قدرتش در مناظره به حدی بود که طرف مقابل را منفعل می کرد و حاضران را به شگفتی وامی داشت. قدرت مناظره و مباحثه با علما و کسب پیروزی های متعدد در شهری مانند بغداد که بازار دانش در آن گرم بود، با وجود افرادی که درصدد شکستن ابهت شیخ به عنوان نماینده تفکر شیعی بودند، اهمیت ویژه ای داشت. صحیفه نوردفتر زندگی شیعیان باید که بسان صحیفه ای سپید و نورانی، هر ورقش مهر تأیید و رضایت حضرت ولی عصر (عج) را به خود بگیرد. دست نوشته ای که تقوا، صلاح و معرفت ما را می طلبد تا لبخند رضایت آن حجت حق فراهم شود و توفیق زیارت و نامه اش به دست آید. شیخ مفید، از شمار اندک انسان هایی بود که به این نشان دست یافت و نور بزرگواری و لیاقت را بر صفحه جانش پدید آورد و سرانجام نامه هایی از سوی حضرت مهدی علیه السلام به افتخارش فرستاده شد. برخی از علما عنوان کرده اند در طول سی سال، سی نامه از سوی امام عصر (عج) برای شیخ مفید فرستاده شده است. مفید از دیدگاه دانشمندان شیعهشیخ طوسی: محمد بن نعمان، اندیشمندی بزرگ و موثّق است. او دارای فکری بلند و عالی و ذهنی دقیق بود. نزدیک به دویست جلد کتاب بزرگ و کوچک دارد و فهرست کتاب هایش مشهور است. شرف الدین عاملی: اگر مقام عصمت برای غیر پیامبران و جانشینان آنان روا بود، شیخ مفید، پس از آنان، نخستین معصوم بود. مراسم بزرگداشت شیخ مفید برگزار می شود
 منابع : www.mehrnews.cخئ1
کلید واژه ها :  شیخ مفید که در زمره بزرگان و مفسران اصلی مباحث مهدویت است در جهت تبیین و تشریح مفاهیم مهدوی سه آثر گرانبهای الارشاد، الفصول العشره و رساله ثانیه فی الغیبه را به رشته تحریر درآورد.
|
اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید لطفا ابتدا وارد شوید، در غیر این صورت می توانید ثبت نام کنید.