مبارزه با سلاح های میکروبی

آشنایی با روز مبارزه با سلاح‌های شیمیایی و میکروبی

ایران > دفاع  - همشهری آنلاین:
8 تیر ماه سالروز بمباران شیمیائی سردشت روز مبارزه با سلاح های شیمیایی و میکروبی نام دارد.

در طول 8 سال جنگ تحمیلی عراق علیه ایران تمامی دنیا از کمک به عراق در این جنگ به صورت مکرر دریغ نکردند. نقض حقوق بین‌الملل هم از سوی خود دولت عراق صورت می‌گرفت که از سلاح‌های شیمیایی و میکروبی در جنگ استفاده می‌کرد و هم از سوی کسانی که دولت عراق را با این گونه سلاح‌های ممنوعه مجهز می‌کردند.

در تاریخ 7 و 8 تیرماه 1366، هواپیماهای بمب افکن عراقی با بمب‌های شیمیایی به 4 نقطه پر ازدحام و متراکم جمعیتی شهر سردشت حمله کردند و زن و کودک و خرد و کلان مردم بی‌گناه آن شهر و اطراف آن را آماج گازهای کشده و دهشتناک شیمیایی قراردادند.

دردمندتر آن است که این حملات از چشم جهانینان پوشیده ماند. رسانه‌های غرب که دول آنها تامین‌کننده این سلاح‌های مرگ‌آفرین بودند؛ به عدم انعکاس این حقایق دردناک و کتمان آن پرداختند.

حملات شیمیایی این رژیم علیه سربازان ایرانی در طول جنگ همواره ادامه یافت و این امر در حالی بود که دولت عراق خود به تنهایی توان ساخت سلاح‌های میکروبی و شیمیایی را نداشت.

دولت آمریکا در چراغ سبز دادن به کشورهای اروپایی و ارسال فناوری این گونه سلاح‌ها به طور غیرمستقیم و مستقیم مرتبا حقوق بین‌الملل را در ممنوعیت تولید و تکثیر و استفاده از سلاح‌های شیمیایی و میکروبی نقض کرد.

در همین رابطه رسانه‌های غربی در بسیاری موارد به دست داشتن در تجهیز عراق به سلاح‌های شیمیایی، میکروبی و هسته‌ای اعتراف کرده‌اند.

روز مبارزه با سلاحهای شیمیایی و میکروبی

 

در جنگ تحمیلی 8 ساله علیه ایران رژیم عراق با بهره گیری از چالش های میان تهران و واشنگتن، با تحریک کاخ سفید و با هدف رسیدن به امیال خود، مرزهای غربی کشورمان را مورد تاخت و تاز قرار داد. این جنگ به لحاظ بسیاری پارامترها، با سایر نزاع های چند سال اخیر متفاوت بوده است. استفاده از جنگ افزارهای شیمیایی در این جنگ از سوی رژیم عراق یکی از این پارامترها است که هیچگاه در این وسعت، در هیچ نزاع منطقه ای به کار نرفت. وسعت این اقدام غیرانسانی و مغایر با قوانین بین المللی به حدی بود که حتی شهروندان عراقی نیز از آن در امان نماندند. اسفند ماه سال 1366 یادآور خاطره تلخ بمباران شیمیایی شهر حلبچهدر منطقه کردستان عراق است که طی آن صدها نفر از اهالی منطقه جان خود را از دست دادند.

آنچه در پی مطالعه خواهید فرمود، مروری است بر تاریخ استفاده رژیم عراق از این سلاح ها در طول جنگ تحمیلی که امیدواریم حاوی مطالبی مفید برای عزیزان خواننده باشد.

*    *    *

اولین باری که ارتش عراق از سلاح شیمیایی در جنگ استفاده کرد مربوط به 27 مهرماه 1359 در منطقه جنوب (استان خوزستان) است. در این سال عراق چهار بار از سلاح شیمیایی از نوع تاول زا (گاز خردل) استفاده کرده که 1 مصدوم و 20 شهید به دنبال داشت.

حملات شیمیایی ارتش بعث در سال های 1360 و 61 که مقارن بود با عملیات های پیاپی رزمندگان اسلام، گسترش یافت. در سال 1360 عراق 6 بار از این سلاح مرگبار و غیر انسانی استفاده کرد که باز در همان منطقه (جبهه های جنوب) و از همان نوع تاول زا بود این بار 101 نفر به شهادت رسیدند.

در سال1361، در عملیات والفجر مقدماتی 12 بار مناطق غرب و جنوب مورد اصابت بمب های شیمیایی قرار گرفت. جبهه میانی، غرب و شمال غرب و بخشی از استان های ایلام، آذربایجان غربی، اردبیل، باختران، کردستان و سلیمانیه و در عملیات های والفجر 2 و 4 در سال1362، 64 بار مورد اصابت بمب های شیمیایی از نوع تاول زا(خردل) و اعصاب (تابون) قرار گرفتند.

بر اثر این حملات وحشیانه و غیر انسانی صدها نفر شهید و هزاران نفر مصدوم شدند.

در این سال (62) سلاح های شیمیایی تعداد زیادی از اهالی غیر نظامی مناطق مزبور را مصدوم و نابینا کرد. از تاریخ اول فروردین تا 27 اسفند 1363، 2225 نفر مصدوم و 40 شهید در عملیات های خیبر و بدر حاصل اصابت 58 بار بمب های تاول زا، اعصاب، خفه کننده و آلوده کننده خون است سال 1364، در عملیات های والفجر 8 و ابتدای والفجر 9 در مناطق جنوب 76 بار سلاح شیمیایی به کار رفت که حاصل آن 77 شهید و حدود 11 هزار و 644 نفر مصدوم بود.

عراق در پاسخ به حملات رزمندگان اسلام و به خاطر شکست سنگین در عملیات های  پیروزمندانه کربلای دو،چهار ، پنج وشش 102 بار از سلاح های شیمیایی استفاده کرد که 4720 نفر مصدوم و 107 نفر به شهادت رسیدند.

در سال 1365عراق در مناطق شلمچه، سردشت، خوزستان، بصره، کردستان، دیاله و ایلام 43 بار از سلاح شیمیایی استفاده کرد که 9440 مصدوم  442 شهید حاصل این حملات وحشیانه بود.

در سال پایانی ،34 حمله شیمیایی در مناطق غرب، شمال غرب و جنوب ثبت شده است که آخرین بار آن بعد از قرار داد 598 در تاریخ سوم شهریور در عملیات باز پس گیری «فاو» بود. بر اساس آمارهای رسمی نهادهای مسؤول در این رابطه تعداد کل شهدای حملات شیمیایی در طول جنگ حدود 2600 شهید و تعداد کل مصدومان نظامی و غیر نظامی حملات شیمیایی 107 هزار نفر و تعداد جانبازان شیمیایی (که در حال حاضر تحت پوش بنیاد جانبازان هستند) حدود 45 هزار نفر است.

به کارگیری سلاح های شیمیایی از سوی عراق در حالی صورت می گرفت که این کشور جزو 120 کشور امضا کننده پروتکل ژنو درباره منع استفاده از سلاح های سمی، خفه کننده و ترکیبات باکتریولوژیک قرار داشت. پروتکل 1925 ژنو که طی قطعنامه 2612 (12)Bسازمان ملل مجدداً به تصویب رسیده است، صراحتاً استعمال سلاح های شیمیایی را منع می کند.

 

پزشکان انگلیسی می گویند: بازماندگان بمباران شهر حلبچه که بیش از 5 هزار کشته داشت به بیماری های روانی، پوستی و مغزی بسیار خطرناک مبتلا هستند و تعداد بیماران سرطانی بسیار زیاد است. این سلاح ها دارای تأثیر موروثی بوده و از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود.

ضایعات مشاهده شده در مصدومان شیمیایی به شرح ذیل می باشد.

1. سوختگی های پوستی از درجه 1 تا 3 در نقاط مختلف سطح بدن که 20 تا 70 درصد سطح بدن را به خصوص صورت، دندان ها و نواحلی تناسلی را می پوشاند.

2. تحریک شدید چشم ها، ورم ملتهبه که با احساس سوزش شدید، اشک، ریزش، ترس از نور و خیره شدن دید همراه است.

3. ضایعات ریوی، گرفتاری دستگاه تنفسی فوقانی، تمام بیماران از احساس سوزش در ناحیه سینه و سرفه و علایم فارانژیت و برنشیت رنج می برند و اکثراً دچار سرفه های پیاپی، دفع خلط و تنگی تنفس هستند.

4. عوارض گوارش شامل اشکال در بلع، حالت تهوع و استفراغ که در مقایسه با سایر عارضه ها کمتر مشاهده می شود.

5. عوارض خونی که خطرناک ترین عارضه در میان مصدومان گازها ی شیمیایی است پس از 5 تا 7 روز در بیمار علایم دپرسیون مغز استخوان پدید می آید. این علایم با کاهش سلول های خونی مشخص می شود و تعداد گلبول های سفید به 500 می رسد.

انواع سلاح های شیمیایی

وی ایکسVX

سمی ترین سلاح شیمیایی است و به شکل مایع چسبناک و بی رنگی است که به آرامی به گاز بی رنگ و بو تبدیل می شود. وی ایکس با تحریک اعصاب موجب تشنج و فلج رگ های خونی و ریه ها می شود.

مقدار 10 میلی گرم از این ماده بر روی پوست برای مرگ کافی است و قربانیان درنهایت بر اثر خفگی می میرند.

عراق توانایی ساخت بیش از 200 تن وی ایکس را داشته و هرگز نیز آمار واقعی آن میزانی که عراق ادعا می کند نابوده کرده، به دست نیامده است.

سارین

همانند وی ایکس مایع بوده و به سرعت تبخیر می شود. سارین همچونVX موجب ناتوانی، فلج و در پایان خفگی می گردد. فرقه [ژاپنی] «آنوم» در متروی توکیو به سال 1995 با پخش سارین 12 تن [از شهروندان این کشور] را به کام مرگ فرستاد. عراق در ابتدا به بازرسان تسلیحاتی اعلام کرده بود که 112 تن از این ماده سمی را تولید کرده اما بعدها ادعا کرد این میزان 790 تن بوده است. این کشور همچنین نوعی بمبهای ترکیبی تولید می کرد که حامل 2 محفظه جداگانه مواد شیمیایی بوده و پس از انفجار در ترکیب با یکدیگر سارین ایجاد می کرده است. عراق به ساخت هزاران راکت، گلوله های توپ و بمبهای محتوی سارین و استفاده از آنها علیه ایرانی ها در جنگ با این کشور طی دهه 1980 میلادی اعتراف کرده و [همچنین] عقیده بر این است که [این تسلیحات] علیه شهروندان عراقی کرد نیز به کار گرفته شده است.

گاز خردل

گاز خردل در حالت معمولی مایعی بی رنگ است. عنصر خردل به گاز تبدیل می شود و ممکن است بی بو بوده یا با بوی تند خردل یا سیر استشمام شود. خردل به هنگام تماس [با بدن فرد] بافت ها را از بین می برد، زخم هایی شبیه تاول ایجاد می کند و منجر به آسیب ریه ها و چشم ها می شود. خردل اغلب مرگ آور نیست اما می تواند سبب کوری، مشکلات تنفسی و دیگر آسیبها [ی جسمانی] شود که برای سال ها دردآور خواهند بود.

این گاز برای اولین بار در جنگ جهانی اول مورد استفاده قرار گرفت. بغداد دو دسته آمار از میزان تولید این گاز اعلام کرده است: [اولین بار میزان تولید خود را] 3 هزار و 80 تن [اما دربار دوم] 2 هزار و 850 تن اعلام کرد. عراق به استفاده گسترده از گاز خردل علیه [نیروهای] ایرانی در طول جنگ با ایران در دهه 1980 اعتراف کرده است. بغداد به سازمان ملل اعلام داشته که بالغ بر 550 گلوله توپ حاوی گاز خردل را پس از جنگ 1991 خلیج فارس نابود کرده است.

در غلظت های کم آن سوزش شدید چشم بروز می کند، اما در غلظتهای بالا به پوست حمله کرده و چند میلی گرم آن سبب دردهای زیاد و سوزشهای فراوان شده و زخمهای بدی بر جای می گذارد. برای پیشگیری از اثر این مواد سربازان باید به لباسها و ماسکهای حفاظتی مجهز باشند. دسته سوم از سلاحهای شیمیایی آنهایی هستند که بر دستگاه تنفسی اثر می گذارند. این مواد به شدت به بافت ریه آسیب می رسانند. فسفوژن که خطرناک ترین عضو این گروه است، برای اولین بار در سال 1915 استفاده شد. این ماده گازی بی رنگ است که در دمای 2/8 درجه سانتی گراد جوش می آید، بنابراین بسیار فرار و ناماندگار است، ولی چون غلظت بخار آن 4/3 برابر هوا است، به مدت طولانی در گودال ها و دیگر مناطق پست زمین باقی خواهد ماند. غلظت زیاد آن پس از چند ساعت سبب مرگ می شود، اما در غلظت های کم سبب سرفه، اختناق، احساس تنگی قفسه سینه، حالت تهوع و سردرد و غیره می شود

 

(انواع اول و سوم این سلاح یعنی گازهای سارین وخردل همان هایی هستند که حکومت عراق در جریان جنگ تحمیلی از آنها در برابر رزمندگان ما و حتی مناطق کردنشین خود استفاده کرد.)

در این میان، محققان طرفدار صلح نیز بیکار ننشسته اند و همواره برای یافتن راه حل مبارزه با این سلاحها، مطالعه و تحقیق می کنند. مثلاً آنها فهمیده اند اگر موشها مقدار کمی از آنزیمی با نامNTE داشته باشند، نسبت به فسفرهای آلی حساسترند. این موشها کم تحرک تر هستند و شانس مردنشان نسبت به جانورانی که مقدار این آنزیم در بدنشان در حد طبیعی است، 2 برابر بیشتر است، پس وجود این آنزیم در بدن موشها از اثر فسفرهای آلی جلوگیری می کند. به همین ترتیب، انسانها نیز ژن این آنزیم را دارند، پس می توان امیدوار بود که از داورهایی که سطحNTE را افزایش بدهند، برای مبارزه با این مواد شیمیایی استفاده کرد، البته این داروها را باید پیش از حمله گازهای شیمیایی به کار برد. به عبارت دیگر، «هیچ درمانی برای ضایعات مواد شیمیایی وجود ندارد، مگر پیشگیری از تماس انسان ها با این مواد» اما باید پرسید آینده این سلاحها چیست و ماهیت سلاحهای جدید چه خواهد بود؟

سلاح های شیمیایی ؛ منفورترین هدیه قرن بیستم 

نویسنده: سید محمود قاسمی


 

سلاح های بیوشیمیایی از جمله منفورترین و نابخردانه ترین مصنوعات بشر قرن بیستم هستند که بیم استفاده از آنها هر آن زندگی امروزی را تهدید می کند. سلاح های شیمیایی از جمله هدیه های مرگ آور قرن بیستم در سه دسته عوامل ایجاد حمل ه های عصبی همچون انقباض ماهیچه ها و از کارافتادگی آنها (گاز سارین و ...). ایجاد خفگی (کلرین و ...) تقسیم بندی می شوند، گاز خردل نیز از عوامل تاول زا و خفه کننده محسوب می شود که در جنگ تحمیلی، توسط رژیم عراق علیه نیروهای نظامی و غیر نظامی ایرانی به کرات به کار رفته است.
١٠٠ گاز خردل در ٥٠ درصد موارد کشنده است که البته مرگ و میر قربانیان mg/kg عقیده بر آن است که مواجهه پوستی با به زمان مواجهه با گاز خردل بستگی دارد و همچنین عنوان شده است که ١٠ تا ٢٠ درصد از ٥٠٠ مورد مرگ زودرس (مرگ زودرس به مرگ پیش از بستری، د ر اولین بستری یا در طی ١٥ روز نخست مواجهه با عوامل شیمیایی اطلاق شده ) در سربازان ایرانی که به عوامل شیمیایی جنگی نسبت داده شده، به گاز خردل مربوط بوده است.
گزارشات نسبتاً مفصلی وجود دارد، در مجروحین جنگی شدید ناشی از (DNA) درباره نحوه عمل خردل برروی ماده وراثتی اثرات مسمومیت این ماده بر مغز استخوان نشان داده شده است . که از طریق تماس مستقیم با این سه دسته از مواد یا استنشاق گازها سرایت کرده و تنها با استفاده از امدادهای فوری و تزریق مواد ضد سم می توان به درمان آنها امیدوار بود .
انواع گازهای سارین و خردل ه مان هایی هستند که حکومت عراق در جریان جنگ تحمیلی از آنها در برابر نیروهای ایرانی و حتی مناطق کردنشین خود استفاده کرد. از زمان اولین استفاده از گاز خردل به عنوان عامل جنگی در سال ١٩١٧ ، این سلاح شیمیایی تاکنون بیش از ٤٠٠٫٠٠٠ قربانی بر جای گذاشته است. استفاده اخیر از این نوع گاز توسط مصر علیه یمن بین سال های ١٩٦7 - ١٩٦3 و توسط عراق علیه ایران بین سال های١٩٨8 - ١٩٨6 صورت گرفته است.
طبق آمار منتشر شده توسط بنیاد شهید و امور ایثارگران بیش از ٥٠٠٠٠ هزار نفر جانباز شیمیایی در کشور شناخته شده است. براساس مطالعاتی که تو سط دکتر قانعی و همکارانشان در مورد الگوی مرگ و میر در جانبازان شیمیایی انجام گرفته طی ١٦ سال (از مرداد ماه ١٣٦٢ تا پاییان اسفند ١٣٧٨ هجری شمسی) ١٠٠٥ نفر از جانبازان فوت شدند. میزان کلی مرگ و میر به ازای ده هزار نفر سالانه برابر ٠٧/ 19 مورد به دست آمده است. دراین زمان بیماری ها در ٧٢ درصد، حوادث و سوانح غیرعمدی در 1/ ١٦ درصد، خودکشی در ٣ /2 درصد ، و حوادث و سوانح عمدی در 8/0 درصد علت مرگ بودند و علت مرگ در 8/2 درصد موارد نامعلوم بود و 1/12 درصد مرگ ها مرتبط با عوامل شیمیایی تشخیص داده شد.
اثرات گازهای شیمیایی بر روی بدن عمدتاً در چشم، پوست و ریه عمل می کند که به ترتیب با خشکی قرنیه چشم، ورم های پوستی، تنگی مجاری ریه نمایان می شوند. در مورد عوارض پوستی و چشمی شکایت مصدمین کمتر بوده و عمده ناراحتی ها منحصر به عوارض ریوی است .
مشکلاتی همچون خارش پوست در حدی است که با یکسری اقدامات بهداشتی قابل کنترل است . همچنین قبلاً گفته می شد که خشکی قرنیه چشم منجر به نابینایی افراد می شود ولی براساس مطالعات انجام شده این میزان بسیار کم ذکر شد. در م ورد اثرات ریوی بر روی ٥٠ هزار نفر به حدی بوده که حدود ٨٥ درصد در طبقه بندی ضعیف قرار دارند و قادرند کارهای روزمره شان را انجام دهند.

یافته های این مطالعه در تایید مطالعات مشابه نشان می دهد که در تعداد قابل ملاحظه یی از بیماران، بیماری انسداد تنفسی بروز می کند که با علایم بالینی و تغییرات رادیوگرافی غیراختصاصی همراه است وانجام تست های عملکرد ریه بهترین روش تشخیص برای این بیماران به شمار می رود.
از نظر عوارض ورانی باید این نکته را ذکر کرد که هر بیماری که مدت زمان درمانش طولانی شده و به قولی مزمن شود نسبت به آن بی ماری یکسری واکنش های روحی را نشان می دهد که در مورد کل بیماری های مزمن دیده شده و مصدومان شیمیایی نیز به همین سبب که بیماریشان مزمن شده یکسری واکنش های روحی – روانی نسبت به بیماری بروز می دهند.
بیماری مزمن ریوی، بسیاری از اختلالات روانی از قبی ل افسردگی، اختلالات اضطرابی و اختلال استرس پس از حادثه از شیوع بالایی در جانبازان شیمیایی برخوردار است.
همچنین براساس مطالعاتی که در مورد کیفیت خواب جانبازان شیمیایی انجام گرفته نشان می دهد که از میان ٧٨ نفر، کیفیت خواب در ٥ نفر ( ٧درصد) مناسب و در ٧٣ نفر ( ٩٣ درصد) نامناسب است. از بین بیماری های جسمی مزمن جانبازان شیمیایی، درگیری ریوی به علت شیوع بالا و همچنین تأثیر قابل توجه بیماری های ریوی در خواب اهمیت قابل توجهی دارد.
بیماری ریوی ایجاد شده در جانبازان شیمیایی در بیش از ٥٠ درصد ای بیماران رخ می دهد و در اغلب موارد غیر قابل برگشت است. همچنین اختلال اضطرابی در ٥٧ درصد جانباران شیمیایی گزارش شده است . علایم اضطراب، تحرک پذیری و عصبی شدن مکرر در جانبازان بیشتر بوده و شیوع افسردگی نیز در جانبازان شیمیایی در مطالعات مختلف بین ٥٧ تا ٩٢ درصد گزارش شده است.
یادگار بشر متمدن! 

 

( روز مبارزه با سلاح‏های شیمیایی و میکروبی )
هشتم تیر ماه ، روز مبارزه با سلاح‏های شیمیایی و میکروبی است؛ سلاح‏هایی که ناجوانمردانه در جنگ ایران و عراق، مردانی را برای همیشه زمینگیر کرد و دردهایی را در سینه‏هایشان کاشت که نسل‏های بعد نیز باید تاوانش را بپردازند. طی جنگ هشت ساله عراق و ایران، بیش از 110 هزار نفر گازهای شیمیایی را استنشاق کردند و هر آن احتمال بروز عوارض آن با شدت‏های مختلف وجود دارد. بر اساس آمار ارائه شده از سوی بنیاد شهید و امور ایثارگران، در حال حاضر، 48 هزار و 420 نفر جانباز شیمیایی در این بنیاد پرونده دارند و از خدمات آن بهره‏مند می‏شود. اما به راستی این مردان بزرگ، چگونه روزگار سپری می‏کنند؟

اولین شهر قربانی سلاح‏های شیمیایی در جهان 

پس از جنگ جهانی اول، وسیع‏ترین حملات شیمیایی در طول جنگ هشت ساله عراق علیه ایران روی داد. عوامل شیمیایی که با وسایل و اشکال گوناگون از جمله بمب، موشک، راکت، توپخانه، مین و... مورد استفاده قرار می‏گیرند، جهت ناتوان کردن یا از پای درآوردن نیروهای نظامی در جنگ‏ها به کار می‏رود. اما رژیم بعثی عراق از این سلاح‏ها به طور گسترده در مناطق مسکونی کشورمان استفاده کرد. 
عراق که در پی تهاجم خود به سرزمین مقدس جمهوری اسلامی ایران شکست‏هایی را در برخی مناطق کشورمان متحمل شده بود، از رویارویی با رزمندگان اسلام در مناطق نبرد ناتوان بود، برای جبران ناکامی خود اقدام به استفاده از سلاح‏های شیمیایی نمود، به طوری که اولین استفاده ثبت شده 23 دی ماه 1359، در منطقه بین «هلاله» و «نی خزر» در پنجاه کیلومتری غرب ایلام، اعلام گردیده است. حملات شیمیایی عراق به مناطق نبرد محدود نشد، و مناطق مسکونی کشورمان به طور پراکنده مورد تهاجم دشمن قرار می‏گرفت. گسترده‏ترین حمله ناجوانمردانه عراق به مناطق مسکونی در حدود ساعت شانزده روز هفتم تیرماه سال 1366، در شهر سردشت (در استان آذربایجان غربی)، انجام شد که در این حمله بیش از هشت هزار نفر از جمعیت غیر نظامی دوازده هزار نفری سردشت شامل کودک، زن، مرد، پیر و جوان مجروح شدند، حدود 1500 نفر از این مصدومین برای معالجه در بیمارستان‏ها بستری شدند و 110 نفر به درجه رفیع شهادت نائل آمدند. 
در طول هشت سال دفاع مقدس، بنا بر آمار موجود، رژیم عراق 242 حمله شیمیایی به مناطق کشورمان داشته است و در حال حاضر، بیش از یک صد هزار مجروح شیمیایی وجود دارد. این ارقام کم و بیش به تأیید مقامات و سازمان‏های بین‏المللی رسیده است. به گفته رئیس سازمان بین المللی استکهلم (معروف به یسپری) جنگ عراق علیه ایران چهل و پنج هزار مصدوم و پنج هزار شهید شیمیایی بر جای گذاشته است. همچنین به تأیید دبیر کل سازمان منع سلاح‏های شیمیایی، هنوز سی هزار نفر از سلاح شیمیایی در ایران رنج می‏برند. 
بنابر آنچه بیان شد، جمهوری اسلامی ایران بزرگ‏ترین قربانی تروریسم و سلاح‏های شیمیایی در جهان است و این در حالی است که توسط مسؤولان آمریکایی و رژیم صهیونیستی که خود بزرگ‏ترین تولید کننده مواد و صادر کننده تجهیزات پیشرفته استفاده از این سلاح‏ها هستند و در طول جنگ هشت ساله، بیش‏ترین حمایت مادی و معنوی از عراق را در کاربرد این جنگ افزارهای مخرب نموده‏اند و با نفوذ خود در سازمان ملل و شورای امنیت از محکوم نمودن عراق در استفاده از این سلاح‏ها خودداری کرده‏اند و به جمهوری اسلامی ایران اتهام تلاش برای دستیابی به سلاح کشتار جمعی وارد می‏سازند. در حالی که ایران عضو تمام معاهدات بین المللی سلاح‏های شیمیایی است. 
سلاح‏های مرگ آفرین