آغازی دوباره

بسم الله الرحمن الرحیم

سلام خدمت بازدید کنندگان عزیز به دلیل عدم امکان بروزرسانی در سرویس میهن بلاگ مجبور به مهاجرت به اینجا هستیم. این همان وبلاگ به آینده امیدوار باشید است. وبلاگ بنده در ده سالگی است و الان ادامه کار در این جا خواهد بود . بیان و سیستم بلاگ وبلاگنویسی ایرانی است. امید است در اینجا هم وبلاگ مخاطبان خود را پیدا کند.   با ما همراه باشید یا علی

 

روغن زیتون

ویژگی‌های میوه زیتون و روغن آن

انسان‌ها از گذشته‌های بسیار دور با خواص غذایی میوه زیتون آشنا بوده و به خوبی از آن استفاده کرده‌اند.

انسان‌ها از گذشته‌های بسیار دور با خواص غذایی میوه زیتون آشنا بوده و به خوبی از آن استفاده کرده‌اند. از زیتون در اکثر کتاب‌های آسمانی مانند قرآن و انجیل به عنوان یکی از برکات خداوند نام برده شده است. عمر درخت زیتون بسیار طولانی است. پس از 4 سال میوه می‌دهد و بین 1 تا 2 هزار سال عمر می‌کند به همین جهت درخت زیتون را درخت «طول عمر» دانسته اند. چنان چه شرایط اقلیمی مساعد باشد به طور متوسط از هر درخت زیتون 65 کیلوگرم میوه زیتون می‌توان برداشت نمود و از هر 100 کیلوگرم زیتون نیز می‌توان به طور متوسط حدود 14 تا 16 لیتر روغن استخراج نمود. رنگ میوه زیتون بسته به نوع وارتیه آن متفاوت است ولی رسیده آن معمولا
به رنگ قهوهای مایل به سیاه می باشد.با این وجودمعمولاً میوه سبز کم رنگ زیتون بیشتر مورد توجه مصرف‌کنندگان می‌باشد در صورتی که میوه زیتون سیاه و رسیده از ارزش غذایی بیشتری برخوردار است. هم چنین بد نیست بدانید میوه زیتون نارس مزه تلخ و بیش از حد رسیده آن مزه تندی دارد.

 

فواید و ویژگی‌های زیتون

میوه زیتون علاوه بر آن که حدود 60 درصد آن از مواد چرب خصوصاً اسید اولئیک تشکیل شده است، حاوی مواد معدنی گوناگونی از قبیل فسفر، پتاسیم، گوگرد، منیزیم، کلسیم، مس، آهن، منگنز و غنی از ویتامین‌های «آ» و «ث» می‌باشد لذا می‌تواند از عوارض قلبی و سرطان سینه، پروستات و دستگاه گوارش بکاهد و فشار خون، قند خون، کلسترول و تری گلیسیرید را تثبیت نماید و به رشد استخوان‌بندی کودکان، تقویت سیستم ایمنی بدن، تسکین دردهای آرتروز و روماتیسم، تقویت حافظه و دفع سموم خصوصاً سرب کم کند. خوردن کمی زیتون با غذا اشتها را زیاد می کند و به ترشحات غدد کمک می کند. هم چنین مصرف آن کار کبد را تسهیل و خروج صفرا را تسریع می‌کند. لذا برای مبتلایان به دیابت و بیماری‌های کبدی توصیه می‌شود. البته زیاده‌روی در خوردن زیتون به دلیل ترشح بیش از حد دو غده مهم باعث بی‌خوابی می‌گردد. زیتون به علت غنی بودن از روغن، ملین بسیار خوبی است و به افراد مبتلا به ناراحتی‌های گوارشی توصیه می شود. هم چنین مصرف این میوه می‌تواند بدن را در برابر میگرن و بیماری‌های کلیوی حمایت کند. برای تولید سوخت بدن نیز ارزش زیادی دارد. در هر 100 گرم زیتون خام سبز 200 کالری و در یک عدد آن 5 و در یک عدد زیتون خام سیاه 7 کالری انرژی نهفته است.
میوه زیتون به دلیل آن که حاوی نوعی گلوکوزید تلخ مزه می‌باشد برخی از تولیدکنندگان برای حذف این مزه نامطلوب آن را در سود 2 درصد و یا آب‌نمک قرار می دهند و بعد از تلخی‌زدایی، به منظور حذف این مواد آن را شستشو می دهند. لذا اگر خواستید از این نوع زیتون‌ها که به این ترتیب تلخی و ترشی آن‌ها از بین رفته مصرف کنید، آن‌ها را پس از خریداری چندین بار با آب گرم بشویید تا عوارض حاصل از سود و یا نمک به کار رفته در آن‌ها کاهش یابد. بعد آن را با روغن زیتون بکر مخلوط کرده و میل نماید. به علت آن که در هنگام تلخی زدایی از مقدار روغن و مواد مغذی زیتون کاسته می شود. لذا با افزودن روغن زیتون به آن می‌توانید، کمبود املاح و ویتامین‌های آن را جبران کنید. هم چنین دقت کنید که زیتون خریداری شده شفاف و سفت باشد چرا که زیتون نرم و بدون جلا از ارزش تغذیه‌ای کمی برخوردار است.
علاوه بر زیتون سبز که در بازار موجود است نوع دیگری از آن وجود دارد که رنگ سیاه داشته و به آن «زیتون پرورده گویند. تولیدکنندگان به منظور تولید زیتون پرورده هنگامی که رنگ آن زرد کاهی یا سبز است آن را برداشت کرده و از طریق آب‌نمک یا سود به همراه تزریق هوای فشرده به داخل زیتون ها، رنگ آن را تیره و سیاه کرده و در نهایت با قرار دادن ان‌ها در آب نمک و سپس بسته بندی و سالم سازی حرارتی اماده عرضه می‌کنند.
نکته
به دلیل آن که آب‌نمک تا حدود بسیار زیادی به داخل میوه زیتون سبز یا سیاه نفوذ کرده و مصرف آن می‌تواند منجر به افزایش فشار خون و تنگی نفس گردد بنابراین مصرف‌کنندگان باید ابتدا آن را در آب خیس کنند تا نمک آن خارج شده و از عوارض شوری آن تا حدودی کاسته شود.

 

طبقه بندی انواع روغن زیتون

بنا بر استاندارد مجمع بین المللی، روغن زیتون به دسته‌های مختلف طبقه بندی می شود. روغن زیتون بکر، روغن بدست آمده از میوه درخت است که فقط به روش مکانیکی و با سایر روش های فیزیکی تحت شرایط خاص حرارتی که منجر به تغییری در ساختار تری‌گلیسیرید‌های روغن نشود بدست می‌آید. این روغن عطر و طعم مطلوب داشته و خود به چند گروه طبقه‌بندی می شود. گروه اول، روغن زیتون «فوق بکر یا ممتاز» است که دارای عطر و طعم میوه ای بسیار لذیذ بوده و مهم‌ترین و ماندگارترین روغن به شمار می رود. گروه دوم، روغن «بکر خوب» است که از نظر عطر و طعم مناسب مصرف می‌باشد و حاوی کلیه خواص و مواد مغذی میوه زیتون می‌باشد. گروه سوم، روغن زیتون «بکر معمولی» است. که در ایران معروف به روغن «بودار» است و گروه آخر، روغن زیتون «بکر لامپانت» است که به علت بالا بودن میزان اسیدیته قابلیت مصرف خوراکی نداشته و باید در مراحل بعدی تصفیه شود. روغن زیتون تصفیه شده نیز از تصفیه روغن زیتون بکر به دست می‌آید که در ایران معروف به روغن «بی‌بو» می‌باشد. قابل ذکر است این روغن خواص دیگر روغن‌های زیتون را ندارد.

ویژگی‌ها و فواید روغن زیتون
 

روغن زیتون در همه جا به «حافظ سلامت» معروف است. آنتی‌اکسیدان موجود در آن خواص ضد التهاب و ضد انعقاد دارد لذا به گردش بهتر خون و کاهش بیماری‌های عروقی کمک می‌کند. این روغن بر خلاف روغن‌های نباتی دیگر برای استحصال نیاز به روش‌های شیمیایی نداشته و به سادگی قابل هضم بوده و سرشار از ویتامین‌های «آ»، «ای» و «د» می‌باشد. این روغن در مقایسه با روغن های دیگر از چربی اشباع کمتری برخوردار بوده و حاوی اسیدهای چرب امگا-9 می‌باشد. اما نکته حائز اهمیت آن که از امگا-3 کمی برخوردار است. از این رو، اگر بخواهیم از خواص دارویی یک روغن نظیر کاهش چربی و کلسترول بد خون استفاده نماییم باید تا حد قابل ملاحظه ای روغن کاربردی، حاوی اسیدهای چرب ضروری امگا-3 باشد. این روغن داروی درمان بیماری‌ها نیست بلکه فقط برای پیش‌گیری از بروز بیماری های قلبی- عروقی و کلسترول آن هم در حد متعادل توصیه شده است.

روغن زیتون بودار یا بی‌بو؟
 

روغن زیتون مانند هر خوراکی دیگری بودار است و فقط در صورت تصفیه بی بو می شود. تصفیه زیتون باعث از دست رفتن خواص و رنگ آن می‌شود لذا بعضا به روغن زیتون تصفیه شده روغن بکر نیز اضافه می‌کنند تا حداقل نشانی از زیتون در آن حس شود. حال این سوال پیش می‌آید که آیا فرایند بی بو کردن روغن زیتون برای جلب نظر مشتری صورت می‌گیرد و یا علت دیگری دارد؟
در این رابطه باید گفت هنگامی که روغن زیتون استحصالی، روغن خوبی نباشد و دارای اسیدیته و پراکسید بالایی باشد لزوما باید فرایند بی بو کردن انجام شود. در مرحله بی بو کردن روغن نامرغوب قسمت عمده ترکیباتی را که ناشی از پراکسیدهاست از دست می‌دهد و پراکسید روغن کاهش می یابد. زیتون میوه ای است که مقداری روغن دارد در صورتی که زیتون را داخل گونی یا سبد حمل و نقل کنند مقداری آب آن جدا شده و بافت آن متلاشی می شود. در نتیجه پراکسید روغن بالا می رود و وجود آب باعث هیدرولیز شدن روغن و افزایش اسیدیته می شود. بنابراین روغنی که به دست می‌آید باید فرآیند تصفیه شدن و بی بو کردن را طی کند. از این رو، فرایند بی بو کردن از ارزش و مقاومت روغن کاسته و مصرف آن از بروز بیماری‌های قلبی جلوگیری نخواهد کرد.

 

 

تقلب در روغن زیتون

تقلبات در روغن زیتون به سه دسته تقسیم می‌شود. در نوع اول، روغن بکر گران قیمت را با روغن تصفیه شده مخلوط می‌کنند. در نوع دوم، روغن بکر را با روغن تفاله زیتون که قابلیت مصرف خوراکی ندارد ترکیب می‌کنند و در نهایت نیز بدترین نوع تقلب مخلوط کردن روغن زیتون با روغن های نباتی مشابه روغن سویا یا کلزا و یا ترکیبات غیر روغنی مانند پارافین است که در ایران بیشترین تقلب همین نوع می‌باشد. لذا در هنگام استفاده از روغن زیتون بایستی بوی زیتون احساس شود یا به طور خیلی جزیی بوی سبزی یا سیب داشته باشد.      نویسنده: بهبهانی

 

فواید روغن زیتون طبق مطالعات منتشر شده، روغن زیتون برای نرم کردن مو و کنترل شوره سر، مفید است. این روغن از اسیدهای چرب تک غیر اشباع با آنتی اکسیدان‌های قوی و ویتامین‌های A و E ساخته شده که به مرطوب کردن و ترمیم پوست و مو کمک می‌کنند

 

در قدیم روغن زیتون را به این طریق تهیه می ‌کردند. ابتدا به تنه درخت با چوب ضربه می ‌زدند تا میوه‌ها به زمین بریزد. بعد با کمک سنگ آنها را در داخل کاسه‌های چوبی له می ‌کردند تا به روغن بیفتد.

امروزه برای تهیه روغن زیتون، میوه را ریز کرده و از آن خمیری به دست می ‌آورند. این خمیر را با آب مخلوط کرده و داخل دستگاه سانتریفوژ می ‌ریزند و روغن را جدا می‌ کنند.

نوع زیتون و درجه رسیدگی آن و روش برداشت، از معیارهای تعیین کننده کیفیت روغن زیتون است. بهترین روغن زیتون، روغن خالص طبیعی یا بکر (extra virgin) است. این اصطلاح به روغنی اطلاق می ‌شود که به روش مکانیکی با فشار و تصفیه کمتر تولید شده و مزه خوبی نیز داشته باشد. البته فقط در روش‌های واقعاً سنتی از فشار روی خمیر زیتون برای استخراج روغن استفاده می‌ شود. طبق قوانین فیزیکی هر چه فشار روی خمیر زیتون بیشتر شود، حرارت آن نیز بیشتر می‌ شود و این حرارت کیفیت روغن حاصل را کم می‌ کند. روغنی که از اولین فشار اندک یا به اصطلاح فشار سرد اول روی خمیر زیتون به دست می ‌آید، بهترین کیفیت را دارد.

خواص روغن زیتون

روغن زیتون از محبوب‌ترین روغن‌های گیاهی است که طعم خوب و فواید بسیاری دارد. از 4000 سال پیش، مصریان باستان به خواص درمانی آن پی برده بودند و از آن در طب باستان، استفاده زیادی می ‌شده است. امروزه نیز دنیای پزشکی به اهمیت آن آگاه است و تحقیقات گسترده‌ای در مورد اثرات آن انجام می‌ دهد.

روغن زیتون حاوی اسیدهای چرب از جمله اسید اولئیک، اسید پالمیتیک، اسید لینولئیک (اسید چرب امگا- 6) و مقدار بسیار اندکی اسید لینولنیک (اسید چرب امگا- 3) و مواد آنتی اکسیدانمانند ویتامین E یا آلفا توکوفرول، کاروتنوئیدها و ترکیبات فنولی مثل هیدرکسی تیروزول و اولیورویین و ویتامین‌های A و D و K است.

 

خواص برگ درخت زیتون

- برگ درخت زیتون نیز مانند روغن آن از نظر طب قدیم ایران، طبیعت گرم و خشک دارد.

- دم کرده برگ درخت زیتون داروی خوبی برای کاهش فشار خون است. به این منظور باید 20 عدد برگ درخت زیتون را در 300 گرم آب ریخته و 15 دقیقه بجوشانید و به مقدار یک فنجان، دو بار در روز مصرف کنید. بعد از دو هفته باید به مدت 8 روز نوشیدن آن را قطع کرده و دوباره ادامه دهید.

- دم کرده برگ درخت زیتون تب ‌بُر است و جویدن آن برای از بین بردن زخم‌های دهان مفید است.

- جوشانده برگ درخت زیتون برطرف‌ کننده نقرس و روماتیسماست.

 

روش انتخاب روغن زیتون مرغوب

- برای انتخاب روغن مرغوب، بهتر است اول آن را ببویید. روغن زیتون خوب باید بوی زیتون یا سبزی یا سیب بدهد که مربوط به نوع زیتون یا زمان برداشت آن است. اگر بوی فلزی احساس کردید، بدانید که روغن، نامرغوب یا فاسد است.

- مرحله بعدی، چشیدن روغن است. برای این کار طوری روغن را روی زبان بریزید که سقف دهان را نپوشاند. مزه روغن نامرغوب روی زبان به کندی پخش می ‌شود. برخی روغن‌های خوب در عقب دهان مزه تندی ایجاد می‌ کند که نشانه برداشت زیتون نارس است و با افزایش رسیدگی، مقدار تندی آن کاهش می ‌‌یابد.

- رنگ روغن زیتون معیار مناسبی برای تعیین کیفیت روغن نیست، زیرا به راحتی می‌ توان در آن تقلب کرد. به علاوه هر نوع زیتون، رنگ مخصوص خود را دارد و یا حتی اگر مقدار برگ‌های زیتون همراه دانه زیاد باشد، رنگ روغن حاصل را تغییر می‌ دهد.    آزاده اسدی

 

خواص روغن زیتون برای پوست و مو

چربی های موجود در روغن زیتون از بدن در برابر بیماری دیابت نوع دوم، محافظت می کنند و افراد مبتلا به بیماری دیابت نوع دوم، با مصرف این روغن می توانند از پیشرفت بیماری جلوگیری کنند.

آفتاب‌‌نیوز :

روغن زیتون از فواید بسیار بالایی برخوردار است و همچنین تاثیرات فوق العاده ای بر زیبایی پوست و مو، کاهش وزن و بهبود رشد نوزاد در دوران بارداری دارد.

 

روغن زیتون به سلطان روغن های گیاهی معروف است و قدمت آن به هزاران هزار سال می رسد ، از روغن زیتون علاوه بر پخت و پز، در تهیه مواد آرایشی و بهداشتی، صابون، صنایع دارویی ، سوخت برای چراغ های قدیمی استفاده می کنند. مصرف یک قاشق روغن زیتون در روز از بروز بسیاری از مشکلات جسمی جلوگیری می کند.

 

در طب اسلامی نیز به خوردن روغن زیتون توصیه شدم و پیامبر ما در این باره می فرماید :زیتون بخورید و روغن آن را به بدن بمالید که هفتاد مرض را شفا می بخشد.روغن زیتون

 

خواص جادویی روغن زیتون بر سلامتی

• روغن زیتون از ابتلا به بیماری های قلبی جلوگیری می کند.

• نوعی آنتی اکسیدان در روغن زیتون وجود دارد که سلول های قرمز خون را از صدمه دیدن محافظت می کند.

 

• مصرف ۲ قاشق غذاخوری روزانه به مدت ۱ هفته سبب کاهش چشمگیر کلسترول و افزایش آنتی اکسیدان های خون می شود.

• روغن زیتون تنها روغنی است که معده می تواند بسیار خوب آن را تحمل کند. روغن زیتون عملکرد محافظتی برای معده داشته و این ارگان را از زخم و التهاب محافظت می کند.

 

• روغن همچنین از تشکیل سنگ های صفراوی جلوگیری می کند.

• روغن زیتون به دلیل داشتن انواع اسیدهای چرب اشباع نشده کلسترول خون را کاهش می دهد و از لخته شدن خون جلوگیری کند.

• مصرف روغن زیتون میزان قند خون و انسولین را متعادل می کند.

• خوردن روغن زیتون قبل از غذا از بروز زخم معده جلوگیری می کند.

• مصرف روزانه یک یا دو قاشق غذاخوری روغن زیتون به همراه لیمو یا قهوه از بروز یبوست به خصوص در روده های آسیب دیده جلوگیری می کند.

 

• درمان افسردگی:بر اساس یک تحقیق انجام شده در دانشگاه پاریس پالماس د گرن کناریا در اسپانیا روغن زیتون که دارای چربی های غیر اشباع می باشد می تواند خطر ابتلا به افسردگی را کاهش دهد.

 

• روغن زیتون حاوی مقادیر زیادی اسید اولئیک می باشد که این اسید خطر ابتلا به برخی سرطان ها را کاهش می دهد.

• چربی های موجود در روغن زیتون از بدن در برابر بیماری دیابت نوع دوم، محافظت می کنند و افراد مبتلا به بیماری دیابت نوع دوم، با مصرف این روغن می توانند از پیشرفت بیماری جلوگیری کنند.

 

تاثیر روغن زیتون در کاهش وزن

متخصصان تغذیه معتقدند که مصرف روغن زیتون برای کاهش وزن بسیار موثر است. خوردن روزانه یک قاشق غذاخوری روغن زیتون می تواند به کاهش وزن کمک کند، این اثرات به علت قدرت جاذب اسید چرب موجود در روغن زیتون یعنی اولئیک اسید باشد که باعث کاهش اشتها در افراد می شود.

 

اما توجه داشته باشید که مصرف زیاد روغن زیتون به هیچ وجه توصیه نمی شود زیرا خوردن بیش از یک قاشق روغن زیتون در روز علاوه بر اینکه کالری مصرفی را افزایش می دهد می تواند منجر به اسهال شود.

 

تاثیر روغن زیتون بر زیبایی پوست

اگر می خواهید طبیعی ترین و بهترین کرم و ماده آرایشی را برای طراوت پوست خود انتخاب کنید،می توانید روغن زیتون به پوست خود بمالید.روغن زیتون به علت خواص زیادی که برای پوست دارد روغن زیبایی می نامند زیرا اسید های چرب روغن زیتون سلول ها را به صورت یکدست در کنار هم قرار داده و موجب ساخت عروق بیشتر در کنار سلول های پوستی می شود. افزایش خون رسانی به این سلول ها، پوست را صاف تر و درخشنده تر می کند. روغن زیتون از خشکی پوست جلوگیری کرده و رطوبت کافی را به پوست می رساند. روغن زیتون همچنین باعث کاهش چین و چروک و آثار ناشی از اشعه خورشید مانند تیره شدن و زبری پوست و می توان از آن به عنوان مرطوب کننده پوست دست و پا، صورت استفاده کنیم.

 

تاثیر روغن زیتون برتقویت مو

 

روغن زیتون خواص فوق العاده ای برای مو دارد و امروزه از آن در ساخت بسیاری از شامپوها،روغن های حمام، لوسیون ها،صابون ها،روغن های ماساژ و روغن های ناخن و حتی برای درمان بیماری های ناخن از روغن زیتون استفاده می شود همچنین می توان از روغن زیتون برای تقویت ریشه مو استفاده نمود و برای این کار این روغن جادویی را در سر بریزید و مالش دهید.

 

درمان شوره سر:۲ تا ۳ قاشق غذاخوری روغن زیتون را با آب یک لیموترش را ترکیب کنید و بر روی پوست سر ماساژ دهید، اجازه دهید که ۲۰ دقیقه بر روی مو بماند و سپس با شامپو بشویید.

 

نرم کننده موهای سر:روغن زیتون حاوی مقادیر بالای ویتامین های آ، ای و آنتی اکسیدان می باشد که باعث می شود که موها نرم و شفاف شوند.

 

مصرف روغن زیتون دربارداری و شیردهی

 

دوران بارداری :مصرف روغن زیتون در دوران بارداری سبب رشد بیشتر نوزاد می شود.

شیردهی :ویتامین ای موجود در روغن زیتون به رشد نوزاد کمک می کند و شیر مادر را افزایش می دهد

زیتون تلخ درختی است که اخیراً در مناطق نیمه خشک ایران برای گسترش فضای سبز کشت می شود و دانه های آن دارای روغن غیر خوراکی هستند. روغن های گیاهی از منابع تجدید پذیر انرژی هستند که می توانند به عنوان جایگزین سوخت دیزل مورد قرار گیرند. در این تحقیق روغن قطران از دانه و هسته زیتون تلخ به روش تجزیه حرارتی تولید گردید. آزمایش ها در دماهای 300، 350، 400، و 450 سانتی گراد و با دو نرخ گرمایش 15 و 40 درجه سانتی گراد در دقیقه انجام گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد روغن قطران برای دانه و هسته در دمای 450 درجه سانتی گراد و نرخ گرمایش 40 درجه سانتی گراد در دقیقه رخ داد که در این شرایط مقدار روغن گرفته شده از دانه 30% و از هسته 35% بود. بررسی پایداری امولسیون روغن قطران در سوخت دیزل با پنج تیمار صفر تا 4 درصد سورفاکتانت نشان داد که با افزایش مقدار سورفاکتانت، درصد پایداری نمونه ها افزایش، ولی با افزایش مقدار روغن، پایداری کاهش یافت. بیشترین پایداری برای امولسیون 5 درصد روغن به همراه 4 درصد سورفاکتانت بدست آمد که پس از گذشت یک هفته پایداری خود را به طور کامل حفظ کرد.                         محمد مظفری تاج

 

در قدیم روغن زیتون را به این طریق تهیه می ‌کردند. ابتدا به تنه درخت با چوب ضربه می ‌زدند تا میوه‌ها به زمین بریزد. بعد با کمک سنگ آنها را در داخل کاسه‌های چوبی له می ‌کردند تا به روغن بیفتد.

امروزه برای تهیه روغن زیتون، میوه را ریز کرده و از آن خمیری به دست می ‌آورند. این خمیر را با آب مخلوط کرده و داخل دستگاه سانتریفوژ می ‌ریزند و روغن را جدا می‌ کنند.

نوع زیتون و درجه رسیدگی آن و روش برداشت، از معیارهای تعیین کننده کیفیت روغن زیتون است. بهترین روغن زیتون، روغن خالص طبیعی یا بکر (extra virgin) است. این اصطلاح به روغنی اطلاق می ‌شود که به روش مکانیکی با فشار و تصفیه کمتر تولید شده و مزه خوبی نیز داشته باشد. البته فقط در روش‌های واقعاً سنتی از فشار روی خمیر زیتون برای استخراج روغن استفاده می‌ شود. طبق قوانین فیزیکی هر چه فشار روی خمیر زیتون بیشتر شود، حرارت آن نیز بیشتر می‌ شود و این حرارت کیفیت روغن حاصل را کم می‌ کند. روغنی که از اولین فشار اندک یا به اصطلاح فشار سرد اول روی خمیر زیتون به دست می ‌آید، بهترین کیفیت را دارد.

 

خواص روغن زیتون

روغن زیتون از محبوب‌ترین روغن‌های گیاهی است که طعم خوب و فواید بسیاری دارد. از 4000 سال پیش، مصریان باستان به خواص درمانی آن پی برده بودند و از آن در طب باستان، استفاده زیادی می ‌شده است. امروزه نیز دنیای پزشکی به اهمیت آن آگاه است و تحقیقات گسترده‌ای در مورد اثرات آن انجام می‌ دهد.

روغن زیتون حاوی اسیدهای چرب از جمله اسید اولئیک، اسید پالمیتیک، اسید لینولئیک (اسید چرب امگا- 6) و مقدار بسیار اندکی اسید لینولنیک (اسید چرب امگا- 3) و مواد آنتی اکسیدانمانند ویتامین E یا آلفا توکوفرول، کاروتنوئیدها و ترکیبات فنولی مثل هیدرکسی تیروزول و اولیورویین و ویتامین‌های A و D و K است.

خواص برگ درخت زیتون

- برگ درخت زیتون نیز مانند روغن آن از نظر طب قدیم ایران، طبیعت گرم و خشک دارد.

- دم کرده برگ درخت زیتون داروی خوبی برای کاهش فشار خون است. به این منظور باید 20 عدد برگ درخت زیتون را در 300 گرم آب ریخته و 15 دقیقه بجوشانید و به مقدار یک فنجان، دو بار در روز مصرف کنید. بعد از دو هفته باید به مدت 8 روز نوشیدن آن را قطع کرده و دوباره ادامه دهید.

- دم کرده برگ درخت زیتون تب ‌بُر است و جویدن آن برای از بین بردن زخم‌های دهان مفید است.

 

در سال های اخیر استفاده از روش های طبیعی برای ارتقای سلامتی، طرفداران بیشتری یافته است؛ چون این روش های طبیعی به همان اندازه ی داروهای شیمیایی موثر عمل کرده و در عوض عوارض جانبی آن ها را ندارند. این شیوه های طبیعی سلامت بدن را ارتقا داده و خوشبختانه در دسترس همه قرار دارند.

آبلیمو و روغن زیتون
گرچه بیماری های مزمن و جدی با این روش های طبیعی قابل درمان نیستند اما در هر حال برای مقابله با مشکلات ساده تر می توان به این روش ها تکیه کرد. در بین ترکیبات طبیعی که برای رفع مشکلات سلامتی زیادی قابل استفاده است می توان به روغن زیتون اشاره کرد. علاوه بر آن لیموترش نیز یکی دیگر از درمان های طبیعی محسوب می شود. از ترکیب این یک داروی خانگی حاصل می شود که مواد مغذی زیادی به بدن رسانده و بدون تحمیل عوارض جانبی ناخوشی های زیادی را درمان می کند. در ادامه بیشتر در خصوص خواص این ترکیب فوق العاده صحبت می کنیم. لطفاً با ما همراه باشید.

 

 زیتون‌ و سلامت قلب

زیتون‌ها سرشار از اسیدهای چرب تک غیراشباع هستند. این اسیدهای چرب در واقع نوعی چربی هستند که موجب کاهش LDL (کلسترول بد) و در عین حال حفظ HDL (کلسترول خوب) می‌شوند. از طرفی خواص آنتی‌اکسیدانی بسیار قوی پلی‌فنول‌های موجود در زیتون از استرس اکسیداتیو و التهاب مزمن که از عوامل مهم ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی هستند، محافظت می‌کنند.
علاوه بر این‌ها شواهد درازمدت نشان داده است، افرادی که روزانه روغن زیتون فوق بکر مصرف می‌کنند، کمتر در معرض خطر ابتلا به حمله‌ی قلبی، فشارخون بالا و مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلب و عروقی نسبت به افرادی که از این روغن استفاده نمی‌کنند، هستند.
 

2. زیتون‌ و بهبود جریان خون

ترکیبات گیاهی موجود در زیتون می‌توانند تولید اکسید نیتریک را افزایش دهند و در نتیجه عملکرد عروقی را با افزایش جریان خونبه سمت عضلات شما بهبود بخشند. این اتفاق هم برای سلامت کوتاه مدت و هم درازمدت شما سودمند است، زیرا گردش خونِ بهتر همه چیز را تحت شعاع قرار می‌دهد؛ از دویدن در ورزشگاه گرفته تا کاهش خطر بیماری‌های مزمن.
علاوه بر این، برخی از انواع زیتون‌ها می‌توانند تا 25٪ از نیاز بدن شما به آهن را فراهم کنند. این ماده‌ی معدنی برای بدن بسیار مهم است زیرا به حمل و رساندن اکسیژن به اندام‌ها کمک می‌کند.

 

3. زیتون‌ و رفع التهاب‌

پلی‌فنول‌های موجود در انواع زیتون می‌توانند به کاهش التهاب مزمن با ممانعت از شروع آسیب‌های بافتی در اندام‌ها کمک کنند. زیتون‌ها به دلیل نقش اصلی‌شان در رژیم‌های مدیترانه‌ای که بر پایه‌ی سبزیجات، میوه‌ها و دانه‌های کامل هستند و به سلامت بدن کمک می‌کنند، به خوبی شناخته شده‌اند. به همین دلیل مهم است که بر مصرف آن‌ها در رژیم غذایی‌تان چه به عنوان میان وعده و چه به عنوان یک وعده‌ی غذایی کامل تمرکز کنید.
 

4. زیتون‌ و تقویت استخوان‌ها

پلی‌فنول‌های موجود در زیتون همچنین می‌توانند با کاهش تخریب بافتی، باعث افزایش تراکم استخوان‌ها شوند. علاوه بر این، دیده شده است که رژیم‌های مدیترانه‌ای با خطر کمترشکستگی استخوان‌ها در افراد مسن همراه هستند.
 

5. زیتون‌ و بهبود سلامت مغز

از آنجایی که زیتون به کاهش استرس اکسیداتیو ناشی از التهاب کمک می‌کند، می‌تواند از بافت‌های اندام‌های حیاتی (به عنوان مثال مغز شما) در برابر آسیب‌های مضر و غیرقابل برگشت محافظت کند. یکی دیگر از مزایای زیتون این است که این میوه حاوی ویتامین E، یعنی آنتی‌اکسیدان مرتبط با ادراک بهتر است و مصرف آن موجب کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های شناختی می‌شود. علاوه بر این‌ها دیده شده است رژیم‌های غذایی که به روغن زیتون به عنوان منبع اصلی چربی تکیه می‌کنند با خطر کمتر ابتلا به بیماری آلزایمر مرتبط هستند.
 

6. زیتون و ایجاد حس خوشایند سیری

آنتی‌اکسیدان‌هایی که در بسیاری از سبزیجات و میوه‌ها وجود دارند، اگر همراه با یک منبع چربی رژیمی مانند زیتون مصرف شوند، بهتر جذب می‌شوند. اضافه کردن یک قاشق غذاخوری روغن زیتون به سالاد و یا تفت دادن خیلی سبک و مختصر سبزیجات سبز در آن، می‌تواند به دریافت بیشتر کاروتنوئیدها، که برای سلامت چشم و کاهش طول مدت بیماری مفید هستند، کمک کند

با مصرف روغن زیتون فوق بکر هنگام پخت و پز می‌توانید با تغذیه سالم، احساس سیری خوشایندی نیز داشته باشید. چربی‌های خوش طعم موجود در زیتون موجب می‌شود که شما مدت زمان طولانی‌تری احساس سیری داشته باشید و در نتیجه کمتر به سمت هله هوله خوری و به تبع آن چاقی بروید. یک قاشق غذاخوری روغن زیتون حدود 120 کالری انرژی دارد، و از آن طرف 120 کالری معادل تقریباً 30 عدد زیتون (بسته به نوع و اندازه) است.
 

7. زیتون‌ و کاهش خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها

فواید میوه‌ها و سبزیجات هنگامی که در وعده‌های غذایی و میان وعده‌های مختلف استفاده می‌شوند، به خوبی نمایان است. غذاهای دارای آنتی‌اکسیدان بالا مانند زیتون می‌توانند شانس ابتلا به برخی سرطان‌ها را هم از طریق محافظت از DNA سلولی که به طور بالقوه از رشد تومور جلوگیری می‌کند و هم از طریق کاهش استرس اکسیداتیو، کاهش دهند.

8. زیتون‌ و تنظیم قند خون

مصرف روغن زیتون فوق بکر می‌تواند موجب کاهش قند خون مخصوصاً حدود دو ساعت بعد از مصرف غذا به وسیله‌ی عملکرد مناسب انسولین شود. اسیدهای چرب اولئیک که موجب حفظ سلامت قلب می‌شوند و همچنین پلی فنول‌های موجود در زیتون نیز می‌توانند کمک کننده باشند. تحقیقات نشان می‌دهد رژیم‌های غذایی حاوی چربی‌های تک غیراشباع بالا و غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را کاهش دهند.

 

خواص و فواید هسته زیتون

ویتامین های موجود در زیتون و هسته زیتون خواص دارویی خاص و قابل توجهی دارند و تاثیرات فوق العاده ای در زمینه جوان سازی پوست دارند.

طبق تحقیقات به عمل آمده توسط متخصصین پوست استفاده از هسته زیتون می تواند باعث رفع چین و چروک صورت شود و در نهایت جوان سازی پوست را به همراه داشته باشد.

این امر تا آنجا پیشرفت نموده است که به جای تزریق بوتاکس استفاده از هسته زیتون پیشنهاد می شود.

برای این کار لازم است که هسته چند عدد زیتون به کامل کوبیده و له شود و سپس روی نقاط مورد نظر گذاشته شود تا به مرور از طریق پوست جذب شود.

حتما توجه داشته باشید که نیاز است این ماده حدود ۲۰ دقیقه بر روی پوست بماند تا جذب کامل پوستی اتفاق بیفتد.

 

استفاده از هسته زیتون

همانطور که در بالا ذکر شد هسته میوه زیتون دارای استفاده های گوناگونی می باشد. یکی از موارد بااهمیتی که می توان به آن اشاره نمود بکار گیری هسته زیتون در تولید اتانول می باشد.

با پیشرفت تکنولوژی و مطالعات وسیعی که هر روزه بر روی نحوه استفاده از مواد گیاهی انجام می گیرد این نتیجه بدست آمده است که با استفاده از هسته میوه زیتون می توان نوعی سوخت بازیافتنی را بدست آورد.

تولید چنین سوختی در صنعت کمک بسیاری مهمی به جامعه صنعتی خواهد کرد. با در دسترس داشتن این سوخت بازیافتنی می توان به راحتی آنها را جایگزین سوخت های فسیلی نمود.

 

 

خواص روغن هسته زیتون

1. بهبود در روند هضم غذا

کافیست ۳۰ دقیقه قبل از غذا ۱ الی ۲ قاشق غذاخوری روغن هسته زیتون را به همراه آب ولرم میل نمایید.

2. درمان کننده سلولیت

کافیست چند قطره از روغن هسته زیتون را به همراه ۱ قاشق چایخوری آب لیموی تازه و ۱ قاشق غذا خوری عسل ترکیب نموده و سپس با ۱ لیوان آب ولرم میل نمایید.

3. درمان کننده اسپاسم های عضلانی

کافیست چند قطره از روغن هسته زیتون را به محل مورد نظر بچکانید و سپس به آرامی ماساژ داده تا جذب گردد.

4. مرطوب کننده پوست

کافیست چند قطره از روغن زیتون را به پوست خود بچکانید و سپس به مدت ۱۵ دقیقه ماساژ دهید تا جذب گردد.

5. نرم کننده پوست

کافیست قبل از خواب پوست خود را با روغن هسته زیتون ماساژ داده و سپس استراحت نمایید.

6. از بین برنده جای جوش

کافیست ۲ الی ۳قطره از روغن هسته زیتون را روی محل مورد نظر بچکانید و سپس به مدت ۵ دقیقه آن محل را ماساژ دهید. پس از ۱۰ دقیقه استراحت پوست ، صورت خود را در معرض بوخور گرم قرار داده . بعد از گذشت ۳ الی ۴ دقیقه صورت خود را با پارچه نرم و تمیز پاک نمایید.

خواص هسته زیتون : ۲۰ خاصیت اثبات شده روغن هسته زیتون

آهنگ ایران من

دانلود آهنگ جدید بی کلام امیر هاشمی بنام ایران من با بالاترین کیفیت

Download New Music Amir Hashemi – Irane Man

تنظیم : Doe.music , دکلمه : حسین پناهی
آهنگساز : امیر هاشمی

 دانلود آهنگ

 

 

نظرسنجی شغل ها

به نظر شما کدام یک از شغل ها مظلوم تر واقع شده؟

 

1- غسال (مرده شور)

2- رفتگر

 

3- پاکبان( مسئول جمع کردن زباله)

 

4-کارگر کارخانه

 

5- مامور دیدن کنتور

 

6- آبدارچی

 

7-سفالگر

 

8-باغبانی

 

9-آهنگر

 

10- شما بگید...

 

 

سلام لطفا در نظر سنجی شرکت کنید

آخرین و متفاوت ترین 22بهمن قرن

این هم از آخرین و متفاوت ترین 22 بهمن قرن.

 

روزنامه کیهان-تیتر برای 22بهمن

 

بیست و دوی بهمن با دوچرخه در اصفهان

 

 

دهدشت - کهگیلویه و بویر احمد

 

خبرگزاری آسوشیتد پرس نیز راه پیمایی گسترده مردم ایران را در روز ۲۲ بهمن مورد توجه قرار داده و نوشت: ایران که امسال درگیر شیوع بیماری کرونا بود، به جای راه‌پیمایی هر ساله که با پیاده‌روی منظم مردم در خیابان‌ها انجام می‌شد، امسال مردم سوار بر موتورسیکلت‌ها و خودروها در راه‌پیمایی بزرگداشت چهل و دومین سالروز پیروزی انقلاب اسلامی ایران شرکت کردند. انتظار می‌رود که ده‌ها هزار تن از مردم در شهرهای مختلف در این راهپیمایی با موتور سیکلت و خودرو شرکت کرده باشند.

 

 

نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه اصفهان با بیان اینکه پس از گذشت ۴۲ سال از پیروزی انقلاب اسلامی مردم پایبند به ارزش‌های این انقلاب هستند، افزود: آنچه سبب شد مردم پای کار انقلاب اسلامی باشند ایمان بوده و این ایمان است که به انسان رشد می‌دهد، همین ایمان درونی و روحیه معنوی مردم ما است که سبب شده در مقابل سخت‌ترین تحریم‌ها ایستادگی کنند و به قول رهبر معظم انقلاب تحلیل‌های دشمن را با اشتباه محاسباتی مواجه کنند.

وی با اشاره به آیه ۲۹ سوره فتح اظهار داشت: مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَالَّذِینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَی الْکُفَّارِ رُحَمَاءُ بَیْنَهُمْ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و کسانی که با ایشان هستند صفاتی دارند از جمله که اشدا علی الکفار و رحما بی نهم هستند یعنی با دشمن در شدیدترین حالت ممکن و در عین حال با خودی‌ها با عطوفت و مهربانی زندگی می‌کنند.

 

 

بخش انگلیسی شبکه الجزیره هم راه‌پیمایی ۲۲ بهمن امسال را مورد توجه قرار داده و نوشت: برای اولین بار طی چندین دهه گذشته، میدان آزادی انباشته از خیل عظیم افراد پیاده‌ای نبود که در راهپیمایی شرکت می‌کردند و به جای آن مردم سوار بر موتورسیکلت‌ها و خودروها برای بزرگداشت سالروز پیروزی انقلاب اسلامی ایران تجمع کرده بودند.

الجزیره همچنین نوشت: روز چهارشنبه هزاران وسیله نقلیه در مسیرهای تعیین شده در پایتخت و در سر تا سر ایران برای بزرگداشت این روز راهپیمایی کردند. از مردم خواسته شده بود برای رعایت پروتکل‌های بهداشتی بیماری همه‌گیر کرونا به صورت پیاده در راهپیمایی شرکت نکنند.

 

تبریز 22 بهمن:

 

راهپیمایی یاسوج

 

22 بهمن در تهران

 

در تهران

 

22 بهمن در سیستان بلوچستان

 

 

در یاسوج

 

 

در اصفهان

 

22 بهمن ماه سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران بر شما مبارک. پای این انقلاب و خون شهیدان می ایستیم. گوش به فرمان رهبر باشیم. ان شاءالله مشکلات را حل می کنیم. به کوری چشم دشمنان امسال هم انقلاب را جشن گرفتیم.

معرفی کتاب های دینی

سلام. چند روزی است که نمایشگاه مجازی کتاب تهران شروع شده و امروز هم آخرین روز است. دسترسی از تمامی مناطق ایران به انواع کتب، شرکت هزاران ناشر مختلف از سراسر کشور و دسترسی به موضوعات  مختلف از جمله ویژگی های این اولین نمایشگاه مجازی است.

لازم دیدم تا چند تا کتاب خوب مذهبی رو به شما معرفی کنم.

مثل و مثل: شناخت اصول دین در قالب تمثیل از قرآن و کلام اهل بیت (ع) - نوشته عبد الله احمدی

 

از قرآن کریم بپرسید: سوال از شما - جواب از قرآن کریم  شامل: مقدمه و یکهزار و ششصد و بیست و شش مسئله فقهی    - چاپ اول نوشته حسین مروج

 

نور القرآن: پرسش‌ها و پاسخ‌هایی از درس‌های سوره مبارکه نور و برخی آیات دیگر قرآن شامل 281 سوال-   نویسنده امین کاظمی

 

سبک زندگی: همسرداری از منظر دین با رویکردی روان‌شناختی - نوشته علی احمد پناهی

 

خوانش ناشناختی از زبان دین  -  نویسنده:د.ز فیلیپس
مترجم:حسین واله
ویراستار:اکرم کیانی 
ناشر: دانشگاه شهید بهشتی
سال انتشار: 1397

 

چگونه دعا کنیم؟ جواب از قرآن کریم: شامل شرح و تفسیر دعاهایی که خداوند درقرآن از زبان پیامبران، اولیاءو بندگان مؤمن نقل فرموده است . نویسنده: حسین مروج

 

پرتو پژوهش 3 (پاسخ به پرسش‌های دینی  -  نویسنده: معاونت پژوهش مجتمع آموزش عالی فقه 
ناشر: مرکز بین المللی ترجمه و نشر المصطفی (ص)
سال انتشار: 1393

 

پرسمان مفاهیم قرآن کریم (آموزش مفاهیم آیات به روش پرسش و پاسخ و روایات تفسیری) (جزء ششم تا دهم)  -نویسنده:سیدابوالفضل حکیمی
نویسنده:اسماعیل محمدی(حزبه‌زاده)

مقدمه:سیدمحمدمهدی طباطبایی
ویراستار:سیدمحمد بصام 
ناشر: جامعه القرآن الکریم

 

مبانی فهم کلام خدا: مقدمه‌ای بر فهم و تفسیر قرآن کریم  - نویسنده محمد عینی زاده موحد - ویراستار: احمد زاده

 

 

فلسفه علمی دینداری و احکام دینی: تحلیلی علمی بر دلایل دیندار بودن و حرمت یا وجوب برخی از احکام الهی  - نویسنده: علی اصلی - نشر بلور

 

 

 

این کتاب ها رو می تونید از نمایشگاه کتاب با تخفیف بخرید.  منتظر نظراتتان هستم. ف.گلناری

آیا امام زمان وجود دارد؟

پاسخ به یک شبهه پیرامون وجود امام زمان:

بسْمِ اللّهِ الْرَّحْمنِ الْرَّحیمْ

 

 

اثبات ادعای دروغ جعفر کذاب مبنی بر عقیم بودن امام حسن عسکری (ع) :

 

 

یکی از دلایلی که بسیاری به آن اکتفا میکنند وآن را سند مهم وموثقی میدانند برای آنکه اثبات کنند امام حسن عسکری (ع) عقیم بوده وفرزندی نداشته است که بخواهد امام زمان باشد جعفر کذاب برادرامام است
زیرا اوکه برادر امام حسن (ع) بودهمواره چه هنگام زنده بودن برادرش امام حسن وچه هنگام شهادت برادرش ادعا میکرد که امام حسن (ع) عقیم بوده وهیچ فرزندی نداشته است وخود را امام وجانشین ایشان معرفی میکرد وی از طرف برخی مردم امام فرض می‌شد(1) 
لازم به ذکر است که : شیعیان دوازده‌امامی، جعفر (برادر امام حسن عسکری (ع) و از مدعیان اصلی جانشینی او) را «جعفر کذّاب» می‌نامند. به عقیدهٔ شیعیان جعفر کذاب ویژگی‌های امامت را نداشته. و هنگام نماز گزاردن بر بدن امام، فرزندش حجت بن الحسن بر او نماز گزارد و شک را از شیعیان برداشت.زیرا به گفته ووصیت خود امام حسن عسکری (ع) در زمان حیاتش کسی که بر پیکر من نماز گزارد او جانشین من است ومیدانیم که امام بر پیکر امام نماز میگذارد ...
سئوالی که ما از این افراد داریم (خصوصا بعضی از سنی مذهبان ) 
آیا تاریخ را کامل خوانده اند وشناخت عمیق روی شخصیت مبتذل جعفر کذاب دارند که ادعای او را میپذیرند ؟آیا قبول ندارند که از خصوصیات مهم وشاخص امام معصومیت وعلم اوست در حالی که جعفر هیچ کدام را که نداشت هیچ ، بلکه فردی عیاش وگناهکار بود وحتی احکام معمولی دین را هم نمیدانست !!؟ 
این نوشتار بر آن است گذری اجمالی بر زندگی و عملکرد جعفر برای رسیدن به جایگاهی که مستحق آن نبوده داشته و بر بررسی روایات و مطالب پیرامون وی و اقداماتش بپردازد.
ما قضاوت را به خواننده گان گرامی میسپاریم

 

بیوگرافی جعفرکذاب :
هر چند در رابطه با تولد، نحوه زندگی و کلاً بیوگرافی جعفر در منابع، مطالب چندانی ذکر نشده است ولی در مورد اقدامات وی پس از شهادت امام حسن عسکری(علیه السلام) و آغاز غیبت صغرای امام عصر(عجّل الله تعالی فرجه الشریف) به برخی مسائل هر چند کوتاه و مختصر اشاراتی شده است. شیخ مفید (م 413هـ.ق) برای امام هادی(علیه السلام)، پنج فرزند ذکر نموده است که عبارتند از: امام حسن عسکری(علیه السلام)، حسین، محمد، جعفر و عایشه و فخر رازی (م 606هـ.ق) به غیر از این پنج تن، علی، موسی، فاطمه و بریهة را نیز بر فرزندان آن حضرت افزوده است و طبری (م 358هـ) در ذکر فرزندان آن حضرت «دلالة» را نیز از دختران امام هادی(علیه السلام) برشمرده است. 
ولی نسل آن حضرت فقط از دو فرزندش یعنی امام حسن عسکری(علیه السلام) و جعفر می‌باشددر برخی منابع گفته میشود که
مادر جعفر کنیزی به نام «حدق» بوده است.وبرخی مادرش را سوسن میدانند منابع به تاریخ تولد جعفر اشاره‌ای ننموده‌اند، ولی با توجه به اینکه وی در 45 سالگی و در سال 271هـ.ق وفات کرده می‌توان نتیجه گرفت که تاریخ تولد وی در حدود سال 226هـ.ق بوده است. 

اندوه امام هادی علیه السلام در هنگام ولادت جعفر کذاب :
شیخ صدوق در کمال‌الدین در روایتی از صالح بن عبدالله آورده که وی گوید: مادرم فاطمه دختر محمد بن هیثم معروف به ابن سیابه در روز تولد جعفر در خانه امام هادی(علیه السلام) بود و نقل می‌کرد: هنگام ولادت جعفر در خانه امام هادی (ع) بودم. همه اهل خانه، به جز خود امام (ع)، خوشحال بودند. از ایشان سؤال کردم: «مولای من! چرا شما را خوشحال نمی بینم؟» حضرت فرمود: « در آینده علت این امر بر تو روشن خواهد شد چرا که او افراد بسیاری را گمراه خواهد کرد»(2) 
این فرمایش حضرت بنا به گفته مرحوم صدر بعدها آشکار شد چرا که جعفر در دوران جوانی از تعالیم اسلام روی برگردانید و به لهو و لعب پرداخت تا آن‌جا که امام هادی(علیه السلام) اصحاب خویش را از معاشرت با فرزندش منع می‌نمود. 
امام هادی(ع) به بسیاری از یارانش فرمودند :
«اجتناب کنید از پسر من، جعفر، زیرا که او برای من، بمنزله نمرود(پسرنوح ) است نسبت به حضرت نوح که خداوند عزوجل فرمود در حق او: «نوح گفت پسر من از کسان منست .» سپس خداوند می فرماید: «ای نوح او از کسان تو نیست که آن عملی است غیر صالح »(3) ،
جعفر مردی عیاش و نااهل و شرابخوار و از مدعیان امامت بود.وهمواره در مجالس بزم وشرابخواری شرکت میکرد واغلب مست بود وبسیار باعث ناراحتی پدر وبرادرش امام حسن عسکری (ع) میشد 
کنیه جعفر ابوعبدالله و از القاب معروفش ابوالکراین (پدر فرزندتان بسیار)و «کذاب» بود و از آن جهت به او «کرین» لقب دادند که اولاد و احفاد بی‌شماری داشت تا آن‌جا که در برخی از منابع آنان را در حدود 120 نفر ذکر نموده‌اند. بیشتر این افراد از شش پسر جعفر یعنی: اسماعیل، طاهر، یحیی، هارون، علی و ادریس بودند. فرزندان جعفر را به جهت انتسابشان به امام رضا(علیه السلام) «جد بزرگوارشان»، رضویون می‌نامیدند. 
از فرزندان معروف جعفر می‌توان به ابو رضا محسن بن جعفر که در ایام المقتدر بالله عباسی در دمشق به سال 300هـ خروج نمود و نیز به عیسی بن جعفر که فردی عالم و فاضل و استاد ابو محمد هارون بن موسی تلعکبری بود اشاره کرد. تلعکبری در سال 325هـ.ق در نزد او به آموختن علم حدیث پرداخته و از وی اجازه روایت أخذ نموده است. 
لقب دیگر وی که در تاریخ بیشتر به این لقب مشهور شده «کذّاب» است. 

دلیل ملقب شدن جعفر بن علی به جعفرکذاب :
وی پس از شهادت پدرش امام هادی (ع) ادعای امامت کرد ولی حضرت امام حسن عسگری علیه السلام اجازه هیچگونه خودنمایی را به او نداد تا این که پس از شهادت امام حسن عسگری علیه السلام و آغاز غیبت صغری امام مهدی، او فرصت یافت دوباره ادعای امامت کند و با دروغ، جمعی را به گمراهی بکشاند و از این رو به جعفر کذاب شهرت یافت. 
منشأ و علت چنین لقبی را شیخ صدوق در کمال الدین، راوندی در الخرائج و الجرائح، مرحوم علامه ابو منصور احمد بن علی طبرسی در الاحتجاج و امین الاسلام فضل بن حسن طبرسی در اعلام الوری باعلام الهدی از ابو خالد کابلی در ضمن روایتی چنین ذکر کرده‌اند که ابوخالد گوید:
روزی بر مولایم علی بن حسین زین‌العابدین(علیه السلام) وارد شدم و عرض کردم یابن رسول‌الله مرا آگاه کن از کسانی که خداوند عزوجل طاعت و مودّت آنها را واجب گردانیده است و واجب است بر بندگان خدا که بعد از رسول‌الله(صلّی الله علیه و آله و سلّم) به آنها اقتداء کنند. آن حضرت فرمود: «اولین کسی که خداوند امام قرار داده و اطاعتش را واجب نمود امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب(علیه السلام) است، پس از آن امام حسن(علیه السلام) و سپس امام حسین(علیه السلام) از فرزندان علی بن ابی‌طالب(علیه السلام)، پس از آن، این امر به من رسیده است.» آن حضرت این را گفت و ساکت شد. عرض کردم: ای سرور من از امیرالمؤمنین روایت شده است که زمین از حجت خدای عزوجل خالی نمی‌ماند پس حجت و امام پس از شما کیست؟ فرمود: فرزندم محمد و اسم او در تورات باقر است و او علم را می‌شکافد شکافتنی، و او حجت و امام بعد از من است و پس از او فرزندش جعفر است که اسمش در نزد اهل آسمان‌ها صادق است. عرض کردم: چگونه اسم او صادق است در حالی که همة شماها صادق هستید. فرمود: پدرم از پدرش و او نیز از رسول اکرم(صلّی الله علیه و آله و سلّم) روایت کرد که آن حضرت فرمود: زمانی که فرزندم جعفر بن محمد بن علی بن حسین بن علی بن ابیطالب(علیهم السلام) متولد شد او را صادق نام بگذارید؛ چرا که پنجمین نسل از فرزندان او متولد می‌شود که نام او نیز جعفر است و ادعای امامت می‌کند و بر خداوند دروغ می‌بندد و او نزد خداوند، جعفر کذّاب است زیرا به خداوند افتراء می‌بندد و چیزی را ادعا می‌کند که اهل آن نیست در آن روزی که خداوند ولی خود را مستور گرداند، با پدرش مخالفت می‌کند و بر برادر خود حسادت می‌ورزد. حضرت امام سجاد(علیه السلام) این را فرمود و گریه سختی نمود سپس فرمود: گویا جعفر کذاب را می‌بینم که طاغوت زمانش را برای تفتیش امر ولی‌الله وادار می‌کند. کسی که غائب و در پناه خداست و بر حرم پدرش وکیل می‌باشد. این در حالی است که جعفر به ولادت آن حضرت جاهل و ناآگاه است و اگر به او دست یابد به قتل او حریص است، و به میراث او چشم طمع دوخته تا آن‌که آنها را بدون حق بگیرد و تصاحب کند. ابو خالد گوید عرض کردم: یابن رسول‌الله(صلّی الله علیه و آله و سلّم) این امر واقع می‌شود؟ فرمود: بله به خدا قسم این مکتوب است در صحیفه‌ای که در پیش ماست و در آن صحیفه هر چه از سختی‌ها پس از رسول خدا(صلّی الله علیه و آله و سلّم) بر ما می‌رود مذکور است.(4) 
با توجه به این روایت، جعفر بنا به اقداماتی که در راستای مخالفت با برادر بزرگوارش و نیز برای گرفتن امامت پس از او و همراهی نمودنش با طاغوت زمان که در بُرهه ‌ای از زندگی خویش انجام می‌دهد در نزد خداوند «کذاب» شمرده شده و در صحیفه ائمه هدی(علیهم السلام) نیز این امر ثبت شده است. 
امام زمان(ع) نیز طى توقیع هایى او را دروغگو دانست به همین جهت در میان شیعیان به جعفرکذاب مشهور شد. (5)
ملقب شدن او به کذاب از نشانه های نبوت وبهترین گواه راستگویی امامان معصوم است که سالها پیش از ولادت جعفر از پیامبر اکرم (ص)، کذاب بودن اورا نقل کرده اند امام زین العابدین (ع) 200 سال پیش از ولادت جعفر از او خبر داده ،از اسم ولقب او سخن گفته است ودوقرن بعد آنچنانکه فرموده تحقق یافته است 

آیا برای کسی که از مرکز وحی الهام نگرفته باشد چنین جرات وشهامت هست که بگوید بعد از دویست سال برای من چنین نواده ای به دنیا خواهد آمد ودارای چنین اوصافی خواهد بود !!!
هنگامی که جعفر از وجود بقیة الله آگاه شد همان کاری را کرد که امام سجاد (ع) پیش بینی کرده بود ...تامل در این اوضاع ورفتار غیر انسانی جعفر برای اثبات حقانیت رسول اکرم (ص) وامامان معصوم (ع) کافی است 
جعفر کذاب که مدتی مدید در ایام پدر و برادر و برادرزاده‌اش عنان اختیار از کف داد و در طلب مقام و موقعیت چند روزه دل این بزرگواران را به درد آورد و در مواقعی، موقعیت آن حضرات را به مخاطره انداخت
صاحب منتهی الاَّمال می نویسد: «و اما جعفر، پس مثلش مثل فرزند حضرت نوح پیغمبر علیه السلام است و ملقب به کذاب است و ادعا کرد امامت را به غیر حق و گمراه کرد مردم را و فروخت زن حره ٔآزاد از آل جعفر را و اخبار بسیار در مذمت او وارد شده ». (6) 


جعفر در ایام پدر و برادر گرامیش
الف : جعفر در ایام پدر بزرگوار خود :
جعفر ایام کودکی و نوجوانی و جوانی خویش را در حیات پدرش امام هادی(علیه السلام) سپری نمود و در شهادت پدرش سال 254هـ.ق در حدود 28 سال بیش نداشت. در طول این مدت تنها مطلبی که در رابطه با وی در منابع متقدم ذکر شده جریان تولد وی و عدم سرور و خوشحالی امام هادی(علیه السلام) از این واقعه می‌باشد که شیخ صدوق در کمال الدین، شیخ طوسی در کتاب الغیبة و علامه مجلسی در بحارالأنوار آن را ذکر کرده‌اند. 
و روایت دیگری را ابن حمدان خصیبی (م 334هـ) در الهدایة الکبری از امام هادی(علیه السلام) ذکر می‌کند که آن حضرت فرمودند: از فرزندم جعفر دوری کنید چرا که مَثَل من و فرزندم مَثَل نوح و فرزندش حام می‌باشد آن‌جا که نوح عرض کرد:
«... رَبِّ إِنَّ ابْنِی مِنْ أَهْلِی». 
و خداوند فرمود: 
«یَا نُوحُ إِنَّهُ لَیْسَ مِنْ أَهْلِکَ إِنَّهُ عَمَلٌ غَیْرُ صَالِحٍ». (7) 
این دو روایت که هر دو از امام هادی(علیه السلام) می‌باشند نشان از آگاهی امام از اقدامات آتی وی و عدم رضایتش از وی می‌باشد و از روایات دیگری که از امام حسن عسکری(علیه السلام) در رابطه با جعفر ذکر شده به نظر می‌رسد که جعفر در جوانی و در ایام حیات پدرش امام هادی(علیه السلام) نیز برخلاف سیره و روش پدر و اجداد طاهرینش عمل می‌نموده و باعث ناخشنودی آن حضرت می‌گردید. 
احمد بن سعد کوفى مى گوید: 
«به همراه گروهى از شیعیان نزد امام هادى(ع) رسیدیم و از امامت بعد از ایشان سؤال کردیم و گفتیم که برخى مى گویند امام بعد از شما، جعفر است و نه حسن.
امام فرمود: [از این سخن ] بپرهیزید، همانا جعفر دشمن من است؛ اگرچه فرزند من است. همچنین او دشمن برادرش حسن است و حسن او امام بعد از من است...».
امام هادی (ع) در جایی دیگردرمورد جعفر می فرماید: او از تعالیم دین خارج، و زیر بار فرمان من نیست (8). 
شیخ طوسى، در ضمن حدیثى که نقل می کند واز شرابخوارى ومستى جعفر حکایت می کند، می گوید: کارهاى زشت وگفتارهاى ناهنجارى که از وى روایت شده، به قدرى زیاد است که نمی توان احصاء نمود... جعفر بن على، چون از طرف دستگاه بنى عباس تقویت می شد و آن عنصر فاسد را عامل خود دانسته ودر مقابل امام حسن عسکرى (ع) تقویت می کردند،

ب : جعفر وامام حسن عسکری (ع):
از بیانات امام حسن عسکری(علیه السلام) مشخص می‌شود که پس از شهادت امام هادی(علیه السلام)، جعفر در مسأله امامت، طمع داشته و نسبت به برادر خود حسد می‌روزیده است. خصیبی در ضمن روایتی که در رابطه با جعفر ذکر می‌کند، آورده است که امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند: در آینده از اعمال و کردار جعفر بر شما اموری آشکار می‌شود، به خدا قسم مَثَل من و او مثل هابیل و قابیل از فرزندان آدم است، آن‌جا که قابیل بر هابیل در آن‌چه خداوند بر او از فضلش بخشیده بود، حسد ورزید و او را به قتل رسانید و اگر برای جعفر هم زمینه‌اش آماده باشد مرا به قتل می‌رساند ولکن خواست و امر خداوند چنین نیست که او موفق به این امر گردد.(9) 
از مواردی که در رابطه با اعمال سوء جعفر در حیات برادرش امام حسن عسکری(علیه السلام) می‌توان برشمرد استفاده مفرط وی از مسکرات بود که بسیار باعث رنجش خاطر آن حضرت می‌شد.
شیح طوسی از سعد بن عبدالله و او از چند نفر از جمله ابوهاشم داود بن قاسم جعفری که به خاطر قتل عبدالله بن محمد عباسی در زندان به سر می‌بردند، نقل می‌کند که شبی در زندان بودیم که امام عسکری(علیه السلام) و برادرش را دستگیر و به زندان آوردند. ما پس از احوالپرسی از آن حضرت، او و برادرش را در صدر مجلس جای دادیم. در این میان جعفر که در کنار برادرش نشسته بود با صدای بلند گفت: «واشطناه» یعنی نام کنیز خود را برد و این در حالی بود که آثار مستی وجودش را فرا گرفته بود. امام(علیه السلام) بر او ناراحت شده فرمودند: ساکت باش و طولی نکشید که جعفر در آنجایی که نشسته بود به خواب رفت. (10) 
قطب‌الدین راوندی و علامه مجلسی نیز به این روایت اشاره کرده‌اند. شیخ مفید هم در ضمن بیان مناقب و معجزات امام حسن عسکری(علیه السلام) روایتی نقل می‌کند که در آن به شرب خمر و فسق و فجور جعفر اشاره شده است. شیخ صدوق نیز به هنگام نقل جریان ورود کاروان قمی‌ها پس از شهادت امام حسن عسکری(علیه السلام) به سامراء آورده است که وقتی اهل کاروان از وارث آن حضرت سؤال کردند، آنها را به جعفر بن علی ارجاع دادند و چون پرسیدند که جعفر کجاست؟ گفته شد که جعفر در کنار دجله همراه آوازخوانان مشغول شرب خمر می‌باشد که این امر در ابتدا باعث انصراف کاروان قمی‌ها از رفتن به پیش جعفر شد. 
بااین حال امام حسن عسکری (ع) همواره به جعفر محبت میکردبه عنوان مثال میتوان از تلاش امام حسن عسگری علیه السلام برای رهایی جعفر کذاب از زندان نام برد که :
معتمد ، امام را با برادرش، جعفر کذاب ، به زندان انداخت و هر روز و هر لحظه سراغ امام را می گرفت. زندانبانان به او می گفتند روزها روزه است و شب ها مشغول نماز. تا این که یک روز معتمد به علی بن جرین که مأمور مراقب امام بود، گفت:«نزد حسن عسگری برو و به او از طرف من سلام برسان و بگو به خانه‌اش برگردد.» 
علی بن جرین نزد امام رفت. دید امام در زندان نشسته و لباس و کفشش آماده است. علی بن جرین پیام معتمد را داد. امام برخاست و سوار بر مرکب شد، اما حرکت نکرد. علی بن جرین گفت:«چرا ایستاده‌اید؟!» 
فرمود:« ایستاده‌ام که برادرم جعفر هم بیاید.» 
علی بن جرین عرض کرد:«اما خلیفه فقط دستور آزادی شما را داده است.» 
فرمود:«نزد خلیفه برگرد و بگو من و جعفر با هم از خانه خارج شده ایم و اگر من تنها برگردم برای او (خلیفه) خوب نیست.» 

 

برادران اهل سنت معتقدند که امام زمان (ع) هنوز به دنیا نیامده است، چه استدلال عقلی برای طولانی بودن عمر ایشان وجود دارد؟ اگر ما معتقد باشیم که بعداً به دنیا می‌آید چه تبعاتی دارد؟ 

ایکس – شبهه / پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات: این که طول عمر کسی بلند باشد یا کوتاه، استدلال عقلی نمی‌خواهد، چرا که کار عقل اثبات بلندی یا کوتاهی عمر اشخاص نمی‌باشد.

الف - طول عمر به دو عامل مهم بستگی دارد که عبارتند از:

عامل اول: قضای حتمی الهی که برای هر کسی در نظر گرفته شده است و وقتی زمان اجل کسی برسد، نه لحظه‌ای تقدم می‌یابد و نه لحظه‌ای تأخر خواهد یافت:

«وَلِکُلِّ أُمَّةٍ أَجَلٌ فَإِذَا جَاء أَجَلُهُمْ لاَ یَسْتَأْخِرُونَ سَاعَةً وَلاَ یَسْتَقْدِمُونَ» (الأعراف، 24)

ترجمه: و براى هر امتى اجلى است پس چون اجل‌شان فرا رسد نه [مى‏توانند] ساعتى آن را پس بیاندازند و نه پیش.

عامل دوم: «علم» و «عمل به علم» است. بشر از روی نادانی خود، دانسته و یا نادانسته حالات و رفتارهایی را برخود تحمیل می‌کند که سبب کاهش طول عمر طبیعی‌اش می‌گردد.

بشر امروز توانسته است با برخی از کشفیات علمی، قریب سه دهه به متوسط طول عمر (در هر جا که رعایت شود) بیافزاید و تازه این کشفیات بیشتر به سلامت بدن (تغذیه، خواب، ورزش، بهداشت و ...) اختصاص دارد؛ بدیهی است که اگر می‌توانست مهلکات دیگر در زندگی فردی و اجتماعی را بشناسد و مرتفع کند، بیش از این مقدار به طول عمرش اضافه می‌شد.

ب – با عقل باید سراغ این رفت که اعتقاد به «ولایت و امامت حقه الهی»، که پس از اعتقاد به توحید و نبوت مطرح است، چه جایگاهی در حیات معقول دارد؟ آیا عقل ضرورت حضور دائمی و مستمر حجت خدا در زمین را اثبات می‌کند یا خیر؟! آیا عقل توحیدی می‌پذیرد که خداوند حکیم، از زمان آدم علیه‌السلام تا خاتم صلوات الله علیه و آله، حجت داشته باشد، اما ناگهان همه را رها کند؟! آیا در این نظام آفرینش، آن چه در ولایت تکوینی و تشریعی بر عهده‌ی «ولی‌الله و خلیفة‌الله» بوده، ناگهان به اتمام رسیده یا رها شده است؟! آیا عقل می‌پذیرد که پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله، به عنوان آخرین نبی و نیز دین جهانی، تکلیف مردمان برای پس از خود را تعیین نکرده باشد و یا آن که به خودشان واگذار کرده باشد که بر اساس شورا یا همان اکثریت و یا حتی امیال و اوهام خود، هدایت فرد و جامعه را بر عهده بگیرند؟

اعتقاد به حضرت مهدی سلام‌الله علیه و حیات ایشان، پس از اعتقاد به «ولایت و امامت» و قبول سلسله‌ی آنها مطرح می‌شود؟

ج – تبعات عدم قبول وجود ایشان - به طور قطع کسی که معتقد است امام زمانی وجود ندارد و بعداً به دنیا می‌آید، اساساً اسلام ناب محمدی صلوات الله علیه و آله را به حکم «عقل و نقل» نشناخته است و بیشتر رو به سوی تخیلات یا شنیده‌های محیطی خود دارد و بالتبع در صراط مستقیم رشد و کمال قرار نمی‌گیرد. لذا ایشان فرمودند:

«مَنْ ماتَ وَ لَمْ یَعْرِفْ إمامَ زَمانِهِ ماتَ مَیْتَةً جاهِلِیَّةً» - کسی که بمیرد و امام زمان خویش را نشناخته باشد، در واقع به مرگ جاهلیّت مرده است. (وسائل الشیعه، ج 16، ص 246)

در این عالم هستی و نظام آفرینش الهی که بر حول محور «حبل الله» می‌باشد، همان‌طور که کسی بدون پرستش خدا وجود ندارد و اگر خدای حقیقی را نیافت، خدایان کاذب را بندگی می‌کند، هیچ کس نیز بدون «امام» و اسوه‌ وجود ندارد؛ لذا اگر امام حق را نیافت (نشناخت و معتقد نشد)، قطعاً در شئون مختلف خود از امامان (پیشوایان و الگوهای) باطل پیروی خواهد کرد و تبعات سوء این پیروی به عقل اثبات شده و به عینه نیز دیده می‌شود.

د – برای مسلمانان اهل سنّت نیز بنا به اقوال و مستندات معتبر نزد خودشان، دلایل به حد کافی وجود دارد. از یک سو حدیث غدیر خم را به تواتر نقل کرده‌اند – از سوی دیگر احادیثی در حسب و نسب حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف نقل کرده‌اند و از سوی دیگر به ولادت ایشان به عنوان نهمین فرزند از نسل امام حسین علیه‌السلام که امام زمان (ع) است اذعان نموده‌اند:

1-      محمد بن یوسف شافعی در کتاب «البیان فی اخبار صاحب الزمان»، در باره شخصیت ایشان می‎نویسد: «‌مهدی در آخر الزمان خروج می‏کند ـ مهدی از نسل فاطمه زهراست ـ حضرت عیسی در آخر الزمان به او اقتدا می‏کند ـ نامش و کنیه‏اش همانند پیامبر اکرم است ـ صفات و رنگ و چهره حضرت مهدی ـ مهدی امام صالحی است که خلیفة الله است.‌» 

و در فصل 25 به تولد و غیبت ایشان تصریح دارد و می‌نویسد: «‌مهدی از زمان غیبتش که در سراب سامراء اتفاق افتاد تاکنون زنده و باقی است‌» و در صفحه 148 همین کتاب، به سؤالات و اشکالات وارده در این خصوص پاسخ می‌دهد.

2-     محمد بن طلحه شافعی در کتاب «مطالب السؤول فی مناقب آل الرسول» چاپ مؤسسه البلاغ بیروت سال 1419 ه.ق می‏نویسد: «مهدی منتظر در سال 258 هجری در سامرا متولد شد. پدرش حسن بن علی بن محمد بن علی الرضا بن موسی الکاظم بن جعفر الصادق بن محمد الباقر بن علی زین العابدین بن حسین بن علی المرتضی است و امّا نامش محمد و کنیه‏اش ابوالقاسم و از القاب او حجت و خلف صالح و منتظر است» و بعد روایاتی را از پیامبر در زمینه مهدی موعود نقل می‏کند مبنی بر اینکه: «مهدی از نسل من و از فرزندان فاطمه و هم نام من است و در آخر الزمان قیام می‏کند و زمین را از عدل و داد پر می‏کند بعد از آنکه از ظلم و جور پر شده است و این قیام حتمی است حتی اگر یک روز از عمر دنیا بیشتر باقی نمانده باشد.»

3-     عبدالوهاب شعرانی در کتاب معروف «الیواقیت و الجواهر»، که در بیان آراء اکابر و بزرگان و علمای اهل سنّت در مسائل مختلف عقیدتی است، فصلی را به وقایع حتمیه آخرالزّمان که از جمله آنها ظهور حضرت مهدی علیه‌السلام می‌باشد اختصاص داده و با نقل احادیثی از بزرگان اهل تسنن می‌افزاید: «مهدی فرزند حسن عسکری است که در نیمه شعبان سال 255 ه.ق متولد شد و زنده باقی خواهد ماند تا با عیسی ظهور کند و اکنون که سال 958 هجری است 703 سال از عمر شریف او می‏گذرد»

4-     وی هم چنین از قول شیخ محی‏الدین عربی نقل می‏کند که «خروج مهدی(ع) حتمی است بعد از آن که زمین از ظلم و جور پر شود به گونه‏ای که حتی اگر یک روز از عمر دنیا بیشتر باقی نمانده باشد حتماً مهدی قیام می‏کند و زمین را از عدل و داد پر می‏کند و او از نسل پیامبر اکرم و فاطمه رضی‏الله عنها است و جدش حسین بن علی بن ابیطالب است و پدرش حسن عسکری فرزند علی النقی فرزند محمد التقی فرزند علی الرضا فرزند موسی الکاظم فرزند جعفر الصادق فرزند محمد الباقر فرزند زین العابدین علی فرزند حسین فرزند امام علی ابن ابیطالب رضی‌الله عنه است اسمش اسم رسول خداست و چهره‏اش شبیه رسول خداست و... » (همان، ج2، ص 143)

 

پنهان کاری امام حسن عسکری (ع) درباره امام مهدی (عج) چگونه با وجوب معرفت امام سازگار است؟

پرسش

شیعیان روایت می‌کنند امام حسن عسکری (ع) (پدر امام منتظر) فرمان داد خبر تولد فرزندش (امام مهدی) (عج) از همه پنهان شود به جز افراد مورد اعتماد. از طرفی برخلاف این می‌گویند: هر کس امام را نشناسد او خدا را نشناخته، و کسی دیگر غیر از خدا را می‌پرستد! و اگر در این حالت بمیرد بر کفر و نفاق مرده است! سپس چرا پدرش این قدر متشدد بوده که براى شیعه چنین چیزهای سخت و دشوارى انتخاب کرده است؟!

پاسخ اجمالی

امام شناسی در تفکر شیعی از اهمیت بسیاری برخوردار است؛ زیرا بدون شناخت امام، خدا شناسی و پیامبر شناسی صحیح نیز امکان ندارد؛ چرا که از طریق امام و با ارشاد و راهنمایی او است که می توان به شناخت درستی از خدا و رسول او رسید. از این رو بسیاری از کسانی که از شناخت واقعی امام باز مانده اند در دیگر اصول عقاید خویش به بیراهه رفته اند.

 

شناخت امام به معنای مشاهده و شناخت فیزیکی و چهره به چهره او نیست. بسیاری از افراد بودند که امام زمان خویش را می دیدند، ولی نصیبی از شناخت امام نداشتند.

همان گونه که در باره پیامبر نیز بسیاری؛ مانند ابو جهل ها بودند که او را می­دیدند و با وی حشر و نشر داشتند، ولی به شناخت پیامبر دست نمی یافتند.

در مقابل، فردی همچون اویس قرنی با این که در طول عمر خود یک بار هم پیامبر را مشاهده نکرد. اما از چنان شناختی نسبت به پیامبر برخوردار بود که پیامبر از او تمجید کرد.

شناخت امام به معنای شناخت مقام و منزلت او پیش خدا و نقشی است که او در نظام هستی دارد. در این شناخت دیدن امام ضرورت ندارد. امام حسن عسکری (ع) با راهنمائی ها و ارشادات خود و بیان حقایق در باره امام دوازدهم این نوع شناخت را در اختیار مردم و شیعیان قرار داده است.

 

پاسخ تفصیلی

امامت در تفکر اسلامی اهمیت بسیاری دارد. از تعالیم قرآن به دست می آید که مقام امامت برتر از مقام نبوت است؛

زیرا خداوند پس از آن که ابراهیم (ع) را در زمان نبوتش مورد آزمایش­های گوناگون قرار داد، به وی منصب امامت داد: “به یاد آور هنگامی را که پروردگار ابراهیم او را به آزمون هایی آزمود وی آن آزمون­ها را به اتمام رساند، خداوند فرمود تو را پیشوای مردم قرار دادم”.[۱]

به خاطر همین جایگاه منیع امامت است که گزینش انتصاب امام از توان عقل بشر بیرون و یک امر الاهی است. ب

ه همین جهت اختلاف شیعه و سنی در این مسئله تنها اختلاف درباره مصداق امام نیست، که بعضی ها تصور می کنند. تعریف امامت در نزد دو گروه کاملا متفاوت است. امامت از دیدگاه شیعه مسئله ای کلامی و از اصول دین است؛

زیرا اعتقاد به انتصاب امام از سوی خداوند دارد، ولی اهل تسنن ان را مسئله ای فقهی و از فروع دین می داند؛ چون به انتخاب امام از طرف مردم اعتقاد دارند.

در احادیث اسلامی، امامت و امام شناسی جایگاه والایی دارد. پیامبر اکرم (ص) می فرماید: “کسی که بمیرد و امام زمان خود را نشناخته باشد، به مرگ جاهلیت مرده است”.[۲] از این روایت و سایر روایت هایی که به همین مضمون وارد شده است، وجوب شناخت امام و امام شناسی فهمیده می شود؛ زیرا فهم عمیق و کامل از توحید بدون شناخت از طریق امامت (با تعریف شیعه) ممکن نیست.[۳] فهم صحیح از اصول عقاید دینی تنها از طریق امامت حاصل می شود. از این رو آنان که از این طریق دور افتاده اند، در فهم مسائل اساسی و اصول دین به انحراف رفته اند.

 

اما مراد از این شناخت، رؤیت با چشم و چهره به چهره نیست. هم چنان که مراد از پیامبر شناسی، دیدن و مشاهده صورت ظاهری پیامبر نیست.

شاید بتوان گفت که رؤیت جسم امام کمترین نقش را در شناخت او دارد . از این رو اویس قرنی با وجود این که در تمام عمرش حتی یک بار هم پیامبر اکرم (ص) را ندید، ولی از معرفت بالایی نسبت به رسول خدا (ص) برخوردار بود.

در بارۀ روایات ولادت امام زمان (ع) چند مطلب را باید متذکر شویم : 
اولا: همۀ این روایات ضعیف نیستند بلکه در میان آنها حدیث صحیح، موثق و حسن نیز وجود دارد. علاوه این که اکثر افرادی که درباره آنان تضعیفی وارد شده ، توثیقاتی هم دارند. 
ثانیا: باید دانست که بسیاری از احادیثی که در اصطلاح متأخرین ضعیف است، به عقیدۀ قدمای شیعه در شمار احادیث صحیح است؛ زیرا آنان ملاک صحت را وثوق و اعتماد به صدور حدیث از امام می دانستند و پاره ای از احادیث ضعیف، مورد اعتماد پیشوایان علم الحدیث بوده است.

جواب اجمالی:
در بارۀ روایات ولادت امام زمان (ع) چند مطلب را باید متذکر شویم :
اولا: همۀ این روایات ضعیف نیستند بلکه در میان آنها حدیث صحیح، موثق و حسن نیز وجود دارد. علاوه این که اکثر افرادی که درباره آنان تضعیفی وارد شده ، توثیقاتی هم دارند.
ثانیا: باید دانست که بسیاری از احادیثی که در اصطلاح متأخرین ضعیف است، به عقیدۀ قدمای شیعه در شمار احادیث صحیح است؛ زیرا آنان ملاک صحت را وثوق و اعتماد به صدور حدیث از امام می دانستند و پاره ای از احادیث ضعیف، مورد اعتماد پیشوایان علم الحدیث بوده است.
ثالثا: اگر اکثر آن احادیث ضعیف باشند ولی چون کثیرند و روات و نویسندگان آنها نیز زیادند بعض آن احادیث بعض دیگر را تقویت می کند و بر روی هم مفید یقین می گردند. به عبارت دیگر راجع به تولد امام زمان مهدی موعود(عج) سنّی و شیعه احادیث زیادی نقل کرده اند و یک امر مسلمی است . هر چند ادعای تواتر لفظی بر این احادیث نمی توان کرد ولی شکی نیست متواتر معنوی هستند یعنی از مجموع این روایات انسان یقین به تولد امام زمان(عج) پیدا می کند.


جواب تفصیلی:
قبل از این که به این سؤال پاسخ بدهیم، توضیح بعضی از اصطلاحات حدیثی راه گشا خواهد بود:
۱) حدیث متواتر:
«متواتر» در لغت، آمدن یکی پس از دیگری بلافاصله است. در اصطلاح علم الحدیث، منظور: خبر جماعتی است که فی حدّ نفسه نه به ضمیمه قرائن، اتفاق آنان بر کذب، محال و در نتیجه موجب علم به مضمون خبر باشد. به عبارت دیگر: علمای شیعه خبری را متواتر می دانند که تعداد راویان در هر طبقه از سلسله سند آن به حدی باشد که مفید علم و یقین به صدور آن روایت از معصوم (ع) شود و تعداد افراد در هر طبقه را بر حسب موارد، مختلف شمرده اند و عدد خاصی برای تعداد راویان معین نکرده اند و ملاک را حصول علم و یقین به کلام معصوم می دانند و از این نظر فرقی بین متواتر لفظی، معنوی و اجمالی وجود ندارد.[۱]
۲) تواتر به «لفظی»،«معنوی»و«اجمالی» تقسیم می شود.
«تواتر لفظی»، خبری است که مفاد آن در روایات کثیره به الفاظ مخصوص و همسان هم نقل شود و این معنا به ندرت در اخبار وجود می یابد.
«تواتر معنوی» آن است که مورد تواتر ، مفاد مشترک چند حدیث باشد و به عبارت دیگر معنای التزامی قضیه، متواتر باشد؛ مانند شجاعت امیرالمؤمنین (ع) که از منقولات تاریخ به تواتر رسیده است.
«تواتر اجمالی» عبارت است از علم به صحت یکی از چند حدیثی که در یک موضوع وارد شده باشد؛ مانند حجیت خبر عادل.
خبر «آحاد»، خبری است که فقط یک یا چند نفر آن را نقل کرده باشند و فی حدّ نفسه و بدون ضمیمه و قرینه از گفته آنان علم به مضمون خبر حاصل نشود. [۲]
۳) اقسام حدیث:
محدثین شیعه حدیث را به چهار قسم زیر تقسیم کرده اند:
۱. صحیح : و آن خبری است که سلسله سند توسط رجالی موثق و امامی مذهب به معصوم منتقل گردد.
۲. حسن: خبری است که رجال سند تماماً و در هر طبقه امامی مذهب و ممدوح باشند، ولی تنصیص بر عدالت هر یک نشده باشد.
۳. موثق: خبری است که نسبت به کلیه افراد ناقلین ، تنصیص به توثیق شده باشد ، گرچه بعضی از رجال سلسله سند غیرامامی می باشند.
۴.ضعیف: خبری است که حداقل یکی از شروط این خبرها را نداشته باشد.
۴) روایات ضعیف:
بزرگان حدیث ، ضعیف را از آن رو نقل کرده اند که شاهد باشد نه به تنهایی ملاک عمل واقع شود.
حال با توجه به مطالب فوق در بارۀ روایات ولادت امام زمان (ع) متذکر می شویم :
اولا: همۀ این روایات ضعیف نیستند بلکه در میان آنها حدیث صحیح، موثق و حسن نیز وجود دارد[۳]. علاوه این که اکثر افرادی که دربارۀ آنان تضعیفی وارد شده ، توثیقاتی هم دارند و این که گفته می شود تضعیف بر تعدیل مقدم است در همه جا و به طور اطلاق اینگونه نیست که تضعیف بر تعدیل مقدم باشد؛ زیرا ممکن است صفت مخصوصی، در نزد تضعیف کننده از اسباب ضعف شمرده شود، در صورتی که دیگران آن را از اسباب ضعف ندانند. پس در صورتی به قول تضعیف کننده ترتیب اثر داده می شود که علت تضعیفش را بیان کند. عسقلانی در مقدمه کتاب لسان المیزان نوشته است: در صورتی تضعیف بر تعدیل مقدم می شود که علت آن ثابت و تعیین شده باشد و در غیر آن صورت، کلام تضعیف کننده اعتبار ندارد. پس نمی توان به طور اطلاق و عموم گفت: همه جا تضعیف بر تعدیل مقدم است. اگر بنا باشد به تمام تضعیفات ترتیب اثر بدهیم کمتر حدیثی از طعن و قدح سالم می ماند.
ثانیا: باید دانست که بسیاری از احادیثی که در اصطلاح متأخرین ضعیف است، به عقیده قدمای شیعه در شمار احادیث صحیح است؛ زیرا آنان ملاک صحت را وثوق و اعتماد به صدور حدیث از امام می دانستند و پاره ای از احادیث ضعیف مورد اعتماد پیشوایان علم الحدیث بوده است؛ زیرا اصطلاح متأخرین، با چشم پوشی از قراین و ضمایم خارجیه است. از این رو، چون احادیث مزبور به واسطه قرائنی مورد وثوق و اعتماد متقدمین بوده، صحت آنها بی ملاک نیست.[۴]
ثالثا: اگر اکثر آن احادیث ضعیف باشند ولی چون کثیرند و روات و نویسندگان آنها نیز زیادند بعض آن احادیث بعض دیگر را تقویت می کند و بر روی هم مفید یقین می گردند. به عبارت دیگر راجع به تولد امام زمان مهدی موعود(عج) سنّی و شیعه احادیث زیادی نقل کرده اند و یک امر مسلمی است .هر چند ادعای تواتر لفظی بر این احادیث نمی توان کرد ولی شکی نیست که متواتر معنوی هستند یعنی از مجموع این روایات انسان یقین به تولد امام زمان(عج) پیدا می کند.
ادله تاریخی و روائی ولادت و حیات حضرت مهدی (ع) زیاد است ؛ ما برای نمونه به چند سند تاریخی اشاره می کنیم :
۱.بسیاری از دانشمندان نامدار اهل سنت پذیرفته ودر کتاب هایشان متذکر شده اند که : مهدی موعود فرزند امام حسن عسکری (ع) است ودر سامراء در سال ۲۵۵ هجری متولد شده است و در پس پرده زندگی می کند و روزی به امر خداوند ظهور خواهد کرد
۲.امام عسکری (ع) قبل از ولادت فرزندش امام مهدی (عج)از ولادت حضرت خبر داده بود، از جمله به عمه اش «حکیمه خاتون»فرمود: در شب پانزدهم شعبان فرزندم مهدی از نرگس خاتون متولد می شود.
محمد بن علی بن حمزه گوید از امام عسکری (ع) شنیدم: حجت خدا بر بندگان و امام و جانشین من در پانزدهم شعبان سال ۲۵۵ در هنگامه طلوع فجر است.
امام عسکری (ع) افزون بر این که قبل از ولادت امام مهدی بشارت داد و بعد از تولد به خواص خبر داد که مهدی موعود ولادت یافته است، گام دیگری برداشت ،و آن این بود که برای افزایش ایمان و اطمینان شیعیان، فرزندش امام مهدی را به تعدادی نشان داد.
ابراهیم بن محمد گوید: در خانه عسکری کودک زیبایی را دیدم، از حضرت پرسیدم: یابن رسول الله این کودک کیست؟ حضرت فرمود «این کودک من است. این جانشین من است ».
امام حسن عسکری (ع) با وجود اوضاع خطرناک، باز هم برای هدایت مردم، فرزندش را به گروه کثیری از معتمدین نشان داد و تولدش را به جماعتی از ثقات خبر داد.
ولی در عین حال سفارش می کرد که موضوع را از دشمنان مکتوم دارند.
بعد از بشارت های امام عسکری (ع) و نشان دادن فرزند بزرگوارشان مهدی ،به خواص و افراد مورد اطمینان فرمودند که اینک نوبت خواص است که اقدام نمایند و وجود امام مهدی را به اطلاع دیگر شیعیان برسانند تا آنان را از شک و حیرت نجات دهند.
افرادی همانند حکیمه خاتون ،حسن بن حسین علوی ، حسن بن منذر معاویه بن حکیم ، علی بن بلال ،احمدبن هلال ،احمد بن اسحاق ، علی بن ابراهیم مهزیار و دیگران کوشیدند و ولادت امام مهدی (عج)را به اطلاع شیعیان رساندند.
بعد از شهادت امام عسکری (ع) ، امام مهدی (عج) از طریق نشان دادن کرامت ها و شواهد صدق در برخی موارد مستقیماً توسط امام مهدی (عج) و در برخی موارد با واسطه سفیران به شیعیان بیان می شد.
اسحاق بن یعقوب می گوید: از عثمان بن سعید شنیدم که می گفت : مردِی از اهل عراق نزد من آمد و مالی را برای امام (ع) آورد، حضرت آن را پس داد و فرمود: حق پسر عمویت را که چهارصد درهم است، از آن بپرداز۱ آن مرد مبهوت و متعجب شد و حساب اموال خود را بررسی کرد و معلوم شد که پسر عمویش چهارصد درهم از او طلب دارد. آن را برگرداند، سپس مبلغ باقی مانده را تسلیم حضرت نمود و حضرت پذیرفت.[۵]
علاوه این که عدۀ زیادی از علما و معتمدین که تردیدی در سخنانشان نیست به گونه های مختلف به محضر آن حضرت شرفیاب شدند. نتیجه این که با توجه به اخبار فراوان پیرامون ولادت حضرت بقیة الله و با توجه قرائن دیگر مانند ملاقات ها، هر شخص منصف و بی غرضی یقین و قطع به وجود مقدس امام عصر پیدا می کند.
برای اطلاع بیشتر به سؤال ۱۳۶۹ (سایت: ۱۳۹۷) نمایه دلایل عقلی و نقلی زنده بودن امام زمان(عج) مراجعه کنید.


--------------------------------------------------------------------------------

[۱] . نمایه شماره ۲۴۱۲ (سایت: ۲۵۲۹)، جواب اجمالی.
[۲] . مدیر شانه چی، کاظم، علم الحدیث ، ص ۱۶۹ - ۱۷۱، دفتر انتشارات اسلامی، وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ شانزدهم ، ۱۳۸۱.
[۳] برای نمونه به کافی مراجعه شود: (کتاب الحجه ، باب الاشاره والنص الی صاحب الدار(ع) ، حدیث۲) ج۱ ، ص۳۲۸ ، چاپ چهارم ، ناشر: دار الکتب الإسلامیة ، تهران ، سال ۱۴۰۷ ق.
[۴] . همان، ص ۱۷۳ و ۱۷۴ .

 

 

نحوه تولد امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در منابع تاریخی چگونه منعکس شده است؟

پاسخ اجمالی:

تلاش های حکومت عباسی در سامرا و بغداد برای کنترل زندگی امام حسن عسکری(ع) و جستجوی شدید سلطان وقت و کوشش بی امان برای یافتن آخرین حجّت خدا، ولادت آن حضرت را بر همگان مخفی ساخت. در روایات امامان(ع) به ولادت اسرارآمیز آن حضرت اشاره شده و حتی این مطلب یکی از دلایل شناخت وی تعیین شده بود. تلاش بی وقفه بنی عباس برای یافتن فرزندی از امام یازدهم، در بیشتر منابع تاریخی گزارش شده است.

پاسخ تفصیلی:

تلاش‌ هایی که عباسیان حاکم در «سامرا» و «بغداد» برای کنترل زندگی امام حسن عسکری(علیه السّلام) به عمل آورده بودند، اختفای مسأله مهم تولّد امام زمان(علیه السّلام) را کاملاً توجیه می‌ کند. همچنین این نکته را که در آن زمان‌ ها، مسأله غیبت آن حضرت بر سر زبان‌ ها بوده و بنی عباس در صدد بودند تا به هر طریق ممکن، راه امامت را بر شیعه مسدود سازند، روشن می‌ کند.
شیخ «مفید» در آغاز شرح حال امام زمان(علیه السّلام) می‌ نویسد: به دلیل مشکلات آن دوران و جستجوی شدید سلطان وقت و کوشش بی‌ امان برای یافتن آخرین حجّت خدا، ولادت آن حضرت بر همگان مخفی ماند.(1) پیش از آن نیز در روایات امامان(علیهم السّلام) به ولادت اسرارآمیز آن حضرت اشاره شده و حتی این مطلب یکی از دلایل شناخت وی تعیین شده بود.(2)
تلاش بی‌ وقفه بنی عباس برای یافتن فرزندی از امام یازدهم، در بیشتر منابع تاریخی گزارش شده است. «احمد بن عبیداللّه بن خاقان» که کار خراج «قم» را بر عهده داشته، درباره موضوع کاوش خانه امام عسکری(علیه السّلام)، گزارشی داده که متن آن چنین است: «وقتی خبر بیماری امام عسکری(علیه السّلام) شایع شد، خلیفه به دنبال پدرم فرستاد. او به دار الخلافه رفت و همراه پنج تن از کارمندان نزدیک خلیفه که از معتمدان او بودند بازگشت. پدرم به آنان دستور داد تا خانه امام(علیه السلام) را در کنترل خود گرفته و لحظه به لحظه از احوال و اخبار وی اطلاع داشته باشند؛ آنگاه برخی از طبیبان را فرا خوانده و دستور داد شبانه روز بر بالین امام(علیه السلام) حضور داشته باشند.
پس از دو یا سه روز به او اطلاع دادند که امام(علیه السلام) ضعیف‌ تر شده است و او دستور داد طبیبان بر مراقبت‌ های خود بیفزایند؛ آنگاه پیش قاضی القضات رفت و از او خواست ده نفر از معتمدان خود را که از نظر دین و ورع، کاملاً به آنان اطمینان دارد به منزل امام عسکری(علیه السّلام) بفرستد که شبانه روز در آنجا باشند. این وضع ادامه داشت تا آن که امام(علیه السلام) وفات کرد. پس از این حادثه، خانه امام عسکری(علیه السّلام) به دستور خلیفه بررسی دقیق شد و همه چیز مهر و موم گردید و پس از آن تلاش‌ های پیگیرانه‌ ای برای یافتن فرزندی از آن حضرت آغاز شد؛ حتی کنیزان امام(علیه السلام) نیز تحت نظر قرار گرفتند تا معلوم شود کدام یک از آنها باردار است؛ یکی از آنها را که احتمال حمل درباره‌ اش می‌ رفت در حجره‌ای تحت مراقبت قرار دادند تا وقتی که باردار نبودن وی مسلم شد. آنگاه میراث امام(علیه السلام) را میان مادر و برادرش جعفر تقسیم کردند. در همین روایت، به دنبال گزارش مزبور، اشاره‌ ای به فرصت طلبی جعفر به منظور جانشینی برادرش شده است؛ از جمله آن که، وی از «عبیداللّه بن خاقان» خواست او را به عنوان جانشینی امام عسکری(علیه السّلام) اعلام و معرفی نماید و او تقاضای جعفر را رد کرد.(3)
روایت دیگری اشاره بدان دارد که برخی از شیعیان «قم»، بی‌ خبر از رحلت امام عسکری(علیه السّلام) برای پرداخت وجوه خویش به «سامرا» آمدند. پس از ورود به «سامرا»، کسانی آنها را پیش جعفر بردند. قمی‌ ها نخست در صدد امتحان جعفر بر آمدند؛ بدین منظور از وی پرسیدند: آیا او از مبلغ پولی که با خود آورده‌اند اطلاع دارد؟ جعفر پس از اظهار بی‌ اطلاعی گفت: تنها خدا از غیب آگاه است. در نتیجه قمی‌ ها از پرداخت پول به او خودداری کردند. در آن هنگام، شخصی آنها را به خانه‌ ای هدایت کرد و در آنجا پس از آن که مبلغ وجوهات به آنها گفته شد، پول را به شخصی که درست گفته بود تحویل دادند. جعفر این موضوع را به معتمد گزارش داد و به دستور او خانه امام و حتی خانه‌ های همسایگان آن حضرت تفتیش مجدد شد. در اینجا بود که کنیزی به نام «ثقیل» که گویا به خاطر حفظ جان امام زمان(علیه السّلام) ادعای بارداری کرده بود بازداشت شد و مدّت دو سال تحت نظر قرار گرفت تا اطمینان به عدم بارداری وی حاصل شد؛ سپس او را رها کردند.(4)
به طور مسلم، چنین حساسیت شدیدی از طرف دستگاه خلافت همراه با تحریکات جعفر، بدان سبب بود تا گذشته از کنترل امام دوازدهم، در صورت عدم دسترسی به آن حضرت، دست کم بتوانند اعلام کنند که امام حسن عسکری(علیه السّلام) فرزندی نداشته است. احضار افراد موثق در منزل امام نیز برای این بود تا به ادعای خود در این باره رنگ حقیقت داده و شیعیان را دچار حیرت و سردرگمی نمایند، چنانکه در ادامه همان نقل از شیخ «طوسی» افزوده شده: افراد مورد اعتماد مذکور که در خانه امام حضور داشتند، شهادت دادند که آن حضرت در گذشته است.(5) حقیقت آن است که مطابق طرح دقیق و منظمی که از پیش در این باره ریخته شده بود، مسأله ولادت آن حضرت از اساس از چشم مردم و حتی بیشتر شیعیان به دور مانده و با این حال مشکل چندانی نیز به دنبال نیاورد.(6)

وجود امام زمان

چرا اهل تسنن معتقدند امام زمان هنوز به دنیا نیامده است؟

معتمد عباسی پس از شهادت امام عسکری، دستور داد خانه آن حضرت را بازرسی کنند و گروهی از زنان قابله را فرستاد تا تمام کنیزان آن حضرت را معاینه کنند و اگر آبستنی بین آنان دیده شد، بازداشت کنند.

صبح قزوین؛

وجود روایات فراوان درباره مهدی موعود اعتقاد به آمدن مهدی را در آخرالزمان، عقیده ای مسلم میان مسلمانان قرار داده است؛ اما درباره ولادت آن حضرت، میان شیعه و اکثریت اهل سنت، اختلاف است.
عدم اعتقاد بسیاری از اهل سنت به ولادت حضرت مهدی علت هایی دارد از جمله:

1.
مخفی بودن ولادت آن حضرت: آمدن مهدی موعود از صدر اسلام، امری مسلم و مورد توجه مسلمانان بود.
سلاطین و حاکمان وقت هم از آن اخبار بی اطلاع نبودند و شنیده بودند که مهدی به دنیا خواهد آمد و حکومت ستمکاران را منقرض و تمام زمین را از حکومت حق و عدل پر خواهد کرد؛

 به ویژه روایات متعددی که می گفت او نهمین از فرزندان امام حسین است؛ لذا از وجود او، در بیم و هراس بودند و درصدد بودند به هر گونه این خطر را از حکومت خود دفع کنند؛ به همین سبب خانه های بنی هاشم –به ویژه خانه امام حسن عسگری- به شدت تحت کنترل و مراقبت ماموران مخفی و علنی دولت عباسی قرار داشت.
حتی معتمد عباسی، به عده ای از زنان قابله ماموریت سری داده بود در خانه های بنی هاشم رفت و آمد کنند و مراتب را گزارش دهند.

 معتمد عباسی پس از شهادت امام عسکری، دستور داد خانه آن حضرت را بازرسی کنند و گروهی از زنان قابله را فرستاد تا تمام کنیزان آن حضرت را معاینه کنند و اگر آبستنی بین آنان دیده شد، بازداشت کنند.

حتی به خانه امام عسکری هم اکتفا نکرد و دستور داد تمام خانه های شهر را با کمال دقت بازرسی و کنترل کنند.
ولادت حضرت مهدی نیز به دلیل وضعیت سخت آن زمان، مخفی بود و امام حسن عسکری فرزند بزرگوار خود را تنها به خواص و معتمدان از شیعیان خود نشان می داد و او را امام و حجت بعد از خود معرفی می کرد.
با این وضعیت، طبیعی است، اهل سنت که از اهل بیت پیامبر فاصله گرفته بودند، از ولادت آن حضرت مطلع نشوند.

2.
اجتناب از برخی لوازم احتمالی پذیرش ولادت حضرت مهدی: در روایات بسیاری از پیامبر نقل شده که تعداد امامان و خلفای بعد از من، دوازده نفر است.
مجموع روایات شیعه و سنی در این باره 925 حدیث است.
در بسیاری از همین روایات، به نام دوازده نفر تصریح شده و این که اولشان امام علی و آخرشان امام مهدی موعود است و این که نه نفر از آنان، از نسل امام حسین هستند.

با توجه به این احادیث چنین به نظر می رسد که پذیرش ولادت حضرت مهدی از امام حسن عسکری توابعی دارد یعنی، هر چند پذیرش ولادت حضرت مهدی به طور حتم و لزوم، به قبول شیعه در مساله خلافت و امامت نمی انجامد؛

ولی اهل سنت را مقابل انبوهی از روایات قرار می دهد که باید در توجیه آن روایات، خود را به زحمت و مشقت بیندازند، لذا از اصل، ولادت آن حضرت را منکر می شوند.

خواهشمند است در این خصوص در راستای پاسخ به منتقدان راهنمایی فرمایید

امام حسن عسکری از سنین پایین در زندان به سر می برده اند و تصور فرزند دار بودن برای ایشان دور از ذهن می باشد

لقب امام عسکری بوده، نه عسگری ! در زبان عرب اصلا حرف گ ، ژ،پ وجود ندارد تا اینکه گفته شود عرب ها به امام عسگری می گفته اند و معنای آن در بعضی زبان ها عقیم...

فرزند دار بودن امام حسن عسکری

شرح : با سلام و عرض قبولی طاعات و عبادات چنین گفته می شود که امام حسن عسکری از سنین پایین در زندان به سر می برده اند و تصور فرزند دار بودن برای ایشان دور از ذهن می باشد و حتی چنین گفته شده که نام انگور عسکری که بی هسته می باشد از اسم ایشان برگرفته شده است خواهشمند است در این خصوص در راستای پاسخ به منتقدان راهنمایی فرمایید.متشکرم

با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما در این ماه عزیز؛ و تشکر به خاطر ارتباطتان با مرکز؛

  لقب امام عسکری بوده، نه عسگری ! در زبان عرب اصلا حرف گ ، ژ،پ وجود ندارد تا اینکه گفته شود  عرب ها به امام عسگری می گفته اند و معنای آن در بعضی زبان ها عقیم می شود!تا نتیجه بگیریم به دلیل عقیم بودن حضرت به او این لقب را داده اند!

 اینکه در ایران و جاهای دیگر به اشتباه لفظ عسگری برای ایشان به کار می رود،به دلیل قرابت تلفظ حروف ک و گ در زبان فارسی است .مردم از روی راحتی تلفظ و قرابت ،نام امام را عسگری می گویند.

عسکری به معنای سپاه و لشکراست،از آن جا که پیشوای یازدهم به دستور خلیفه عباسی در سامراء، در محله عسکر(محل سکونت نظامیان ) سکونت اجباری داشت، به همین جهت عسکری نامیده می‏شود.(1)

  عقیم بودن ایشان کذب محض و شایعه ای است که مخالفان و معاندان ولی عصر(ع) از خود بافته اند تا وجود مقدس ایشان را زیر سوال ببرند. حال بررسی می کنیم که شایعه توسط چه کسانی و چگونه به وجود آمده است :

دلایل به وجود آمدن شایعه عقیم بودن امام حسن عسکری (ع):

1- اختفای ولادت امام ونام ایشان :

یکی از وظایف امام حسن عسکری (ع) حفظ و حمایت امام دوازدهم (ع) از شمشیر عباسیان و دستگاه های حکومتی بود که تمام نیروهای خود را علیه امام دوازدهم و حجت خدا بسیج کرده بودند.این موقعیتی برای حضرت پیش آورده بود که خیلی باریک و دشوار می نمود. از این رو بهترین راه نجات از  تنگنا این است که  ولادت مولود جدید به کلی اعلان عمومی نشود . در اذهان عمومی طوری وانمود شود که اصلا خبری نیست و اتفاقی نیافتاده است. وقتی شک ایجاد نگردد ،کنجکاوی هم به دنبال آن نخواهد بود حتی پس از ولادت امام زمان (ع) یاران نزدیک و شاهدان ولادت از آوردن نام او منع می شوند ،مبادا دشمنان به وجود وی پی برده و او را از بین ببرند.

تازه هر یک از شیعیان و دوستان هم که با آن شرایط امام مهدی (ع) را می دید و یا از امام حسن عسکری (ع) وجودش را می شنید به دو چیز ملزم بود :

1- وجوب کتمان و سرپوشی ولادت امام

2- حرمت اطلاع احدی برنام شریف حضرت

وقتی مردمی که منتظر ولادت فرزند امام حسن (ع) هستند، این وضعیت را مشاهده می کنند گمان می برند که امام حسن فرزندی ندارد و دلیلی به جز عقیم بودن حضرت برای آن پیدا نمی کنند . شایعه کم کم در اذهان عمومی شکل می گیرد که البته در به وجود آمدن آن دشمنان سهم بسزایی داشتند.

2- پخش شایعه توسط دشمنان امام حسن عسکری (ع) و معاندان اسلام و شیعیان:

افراد بسیاری بودند که از روی حسادت و غرض ورزی و به علت کینه دیرینه خود سعی در خراب کردن چهره اهل بیت داشتند و سخنان آنان را خیالی و دروغ می پنداشتند.

* عنوان شدن  موضوع توسط زبیری عالم :

زبیر بن بکار بن عبدالله بن مصعب بن ثابت بن عبدالله بن زبیر بن عوام از علمای بسیار مشهور اهل تسنن در زمان امام حسن عسکری (ع) بود .در انساب عرب تسلط داشت .متوکل عباسی او را برای تعلیم و تربیت اولادش به سامرا آورد. زبیر زمانی که در سامرا بود، نسبت به علوییون و خصوصا شخص امام حسن عسکری (ع) عداوت می ورزید .شدیدا به علم و حسب و نسب حضرت و شهرت او رشک می برد.همین باعث نابودیش و فروافتادن به پرتگاه شیطان شد .حسادت او آن قدر شدید شد تا جایی که امام را تهدید به قتل کرد و گفت  که با کشتن وی نسل امام قطع خواهد شد. او در میان مردم به بدگویی امام می پرداخت و عنوان می کرد امام عقیم است. اما پس چندی به قتل رسید و به سزای اعمالش رسید.

شیخ صدوق در کتاب کمال الدین از معلی بن محمد روایت نموده : از امام حسن عسکری (ع) نقل شده که چون زبیری به قتل رسید فرمود :این است پاداش کسی که نظر رحمت حق را نسبت به اولیائش دروغ دانست و گفته بود مرا خواهد کشت و فرزندی نخواهم داشت که جانشین من باشد، ولی او دید که خود کشته گشت و خداوند فرزندی به نام محمد  به من بخشید. (2)

عنوان شدن موضوع توسط جعفر کذاب برادر ناخلف امام حسن عسکری (ع) :

جعفر کذاب فردی شرابخوار و گناهکار بود و آرزوی امامت بر مسلمانان را داشت. او که گمان می کرد امام حسن فرزندی ندارد، همین را دستمایه قرار داد و در میان مردم شایعه کرد که امام فرزندی ندارد و عقیم می باشد.(3) او تنها یک هدف داشت: خوب می دانست که بالاخره طاغوتیان نمی توانند وجود مبارک امام حسن را تحمل کنند و او را به طریقی به شهادت می رسانند. اگر فرزندی برای او نباشد، می تواند خود را در میان مردم امام دوازدهم معرفی کند. همین کار را هم کرد اما دست سرنوشت آبروی او را برد. هنگامی که خود را امام معرفی کرد و خواست بر جنازه برادرش نماز بخواند، امام زمان در میان مردم حضور پیدا کرد و او را کنار زد  و بر جنازه پدر نماز خواند وخود را ولی مسلمانان معرفی کرد ....(4)

جعفرکذاب  امید خود را از دست نداد و با حسادت و کینه ای که در دل گرفته بود، به تبلیغ  پرداخت که امام حسن عسکری (ع) عقیم بود و چگونه می توانسته فرزندی داشته باشد؟ او تبلیغات گسترده ای انجام می داد تا به هدفش برسد. متاسفانه کم  نبودند کسانی که حرف او را قبول کنند. افرادی ساده لوح که قداست امام حسن (ع) را زیر سوال می بردند و او را عقیم می خواندند .

 اگر امام حسن(ع)عقیم بود،  گزارشات اهل سنت مبنی بر بازداشت کنیزان امام و تجسس آنان توسط دستگاه خلافت باید بیهوده  باشد.

 گزارشات بسیاری که در متون تاریخی شیعه و اهل سنت مبنی بر ولادت ،و در خواست رویت امام زمان وجود دارد ،جای هیچ گونه شک و تردیدی را در این باره باقی نمی گذارد.

پی نوشت ها :

1. صدوق، علل الشرایع، قم، مکتبة الطباطبائی، ج 1، باب 176، ص 230 ؛

 صدوق، معانی الأخبار، تهران، مکتبة الصدوق - مؤسسة دار العلم، 1379 ه'. ق، ص 65 ؛

 بحارالانوار، ج 50، ص 113، ح 1.

2.بحارالانوار ج 51 ،ص 4؛

اعلام الوری ،ص 414 ؛

 ارشاد شیخ مفید، ص 329

3.مفید الارشاد،انتشارات علمیه اسلامیه، ج2،ص320؛

موعود نامه ،مجتبی تونه ای،انتشارات مشهور 1388،چاپ هشتم ،ص246.

4.محمد بن علی بن الحسین ،کمال الدین ،جامعه مدرسین ج2،ص475

ولادت و زندگی مهدی موعود(عج), از رخدادهای مهم است و ریشه در باور دینی مسلمانان دارد. اعتقاد به تولد, حیات طولانی, ظهور و امامت آن حضرت, مسأله ای است اساسی که نقش سرنوشت ساز و جهت بخشی را به زندگی و رفتاردین باوران, بویژه شیعیان داده است.احادیث فراوانی از پیامبر(ص) و امامان معصوم(ع) از طریق سنّی و شیعه رسیده که بیانگر ویژگیهای شخصی امام زمان(عج) است: از خاندان رسالت, از فرزندان فاطمه(ع), نهمین فرزند امام حسین(ع), دوازدهمین پیشوای شیعیان و...1

گزارشگران تاریخ نیز, چه آنان که پیش از ولادت وی می زیسته اند و چه آنان که در زمان ولادت و پس از آن بوده اند, از این ولادت پر برکت خبر داده اند و برخی از آنان که توفیق دیدار و مشاهده مهدی(عج) را داشته اند از شمایل و اوصاف آن امام سخن گفته اند.2

با وجود این شواهد و قراین, که در درستی آنها تردیدی نیست, هنوز درباره زندگی و شخص آن حضرت, مسایل و مطالبی مطرح است که بحث و بررسی بیشتر و دقیق تری را می طلبد.

در این نوشتار, بر آنیم که ضمن اشاره گذرا به سیر طبیعی زندگی امام عصر(عج), از آغاز تولد تا عصر ظهور, به اندازه توان و مجال, به برخی از پرسشها پاسخ بدهیم.

چگونگی ولادت

 

حضرت مهدی(عج), ولادت استثنایی داشته و این,برای بسیاری سؤال انگیز بوده و هست.

از این روی ,ترسیم و تصویر و شرح مقدمات ولادت و برخورد مخالفان و دشمنان اهل بیت(ع), در برابر این پدیده, ضرور می نماد.جریان امامت پیشوایان معصوم(ع), پس از رسول خدا(ص) فراز و فرودهای گوناگونی پیدا کرد. امامان(ع), با حفظ استراتژی کلی و خطوط اساسی امامت, در رابطه با حفظ مکتب و ارزشهای آن, تاکتیکها و روشهای گونه گونی را در برابر ستم پیشگان, در پیش گرفتند.

این فراز و نشیبها, تا زمان امامت علی بن موسی الرضا(ع), استمرار داشت و امامان اهل بیت, هر یک به تناسب زمان و مکان و ارزیابی شرایط و اوضاع سیاسی و اجتماعی, موضعی خاص انتخاب می کردند.

پس از امام رضا(ع), جریان امامت شکل دیگری یافت.

امام جواد, و امام هادی و امام حسن عسگری(ع), در برابر دستگاه حاکم و خلفای عباسی موضعی یگانه برگزیدند.

از آن جا که این بزرگواران, زیر نظر مستقیم و مراقبت شدید خلیفه وقت, در حصر و حبس به سر می بردند, حرکتها, هدایتها و رهبریهای آنان محدود شد وفرصت هرگونه حرکت سیاسی, از آنان سلب گردید.

این محاصره و سخت گیری, نسبت به امامان سه گانه, از تزویج دختر خلیفه به امام جواد(ع) آغاز شد3 و با فراخوانی امام هادی(ع) و فرزندش امام حسن(ع) به مرکز خلافت (سامراء) و سکونت دادن آنان در محله (عسکر) ادامه یافت.4

گزارشهای جاسوسان خلیفه از مدینه به وی رسید که امام هادی(ع) محور و ملجأ شیعیان و دوستداران اهل بیت گردیده است. اگر این مرز وبوم را می خواهی اقدام کن.

متوکل عباسی, پیامی به والی مدینه نوشت وافرادی را برای آوردن امام, به سامراء گسیل داشت.

به این اقدام هم بسنده نکرد, پس از اقامت امام در سامرا, گاه و بی گاه مأموران خود را به خانه امام می فرستاد. بارها و بارها آن حضرت را به پیش خلیفه بردند, و مورد آزار و اذیت قرار دادند. 5

روز به روز,حلقه محاصره تنگ تر می شد. و ملاقات شیعیان با امام دشوارتر. البته علت اصلی این سخت گیریها, از ناحیه حکومت, بیم از انقلاب و شورش مردم علیه آنان وجلوگیری از رسیدن وجوه شرعی و اموال به امام(ع) و مسائلی از این دست بود.

پس از امام هادی(ع) و در زمان امامت امام حسن(ع), این فشارها به اوج رسید و دشمن, با تمام توان و تلاش, در برابر آن حضرت موضع گرفت و ارتباط شیعیان با امام (ع) را به پایین ترین حدّ رساند. آزار و شکنجه و زندانهای مکرّر آن حضرت, گویای این حقیقت است, بویژه این که دشمن احساس کرده بود آنچه را که از آن نگران است, در شرف تکوین و وقوع قرار گرفته از این روی, می کوشید تا واقعه را پیش از وقوع آن علاج کند.

تولد مهدی موعود(عج), به عنوان دوازدهمین پیشوای شیعیان, با نشانه هایی چون: نهمین فرزند امام حسین(ع), چهارمین فرزند امام رضا(ع) و… مشهور شده بود و مسلمانان حتی حاکمان, آن را بارها از زبان راویان و محدثان شنیده بودند و می دانستند که تولد این نوزاد با این ویژگیها, از این خانواده, بویژه خانواده امام حسن عسکری(ع) بیرون نیست و روزی فرزندی از آن خانواده به دنیا خواهد آمد که حکومت عدل و داد بر پا خواهد کرد و ضمن فرمانروایی بر شرق و غرب, بنیاد ظلم را بر خواهد انداخت.

از این روی بر فشارها و سخت گیری های خود نسبت به امام حسن عسکری(ع), می افزودند, مگر بتوانند با نابودی ایشان از تولد مهدی(عج) و تداوم امامت جلو بگیرند6 اما برخلاف برنامه ریزیها و پیشگیریهای دقیق و پی در پی آنان, مقدمات ولادت امام زمان(عج) آماده شد و توطئه های دشمنان, راه به جایی نبرد.

امام هادی(ع), در زمان حیات خویش می دانست که آخرین حجت خدا در زمین از نسل اوست. از این روی در مسأله ازدواج فرزند برومند خود, حسن بن علی اهتمام تام داشت و برای روییدن و رشد آن شجره طیّبه, به دنبال سرزمینی طیّب و طاهر می گشت.

داستان ازدواج امام حسن(ع) به دو گونه روایت شده است, لکن آنچه با قرائن و روند طبیعی مسأله سازگارتر می آید آن است که: خواهر امام هادی(ع), حکیمه خاتون, کنیزان فراوان داشت. امام هادی(ع) یکی از آنان را به نام (نرجس), که از آغاز زیر نظر وی فرائض و معارف دینی را به درستی فرا گرفته بود, به نامزدی فرزندش در آورد وبا مقدماتی که در کتابهای تاریخی آمده است, به عقد ازدواج امام حسن(ع) در آورد.

مدتی از این ازدواج مبارک گذشت دوستان و شیعیان در انتظار ولادت آخرین ستاره امامت, روز شماری می کردند و نگران آینده بودند.

امام حسن(ع) , گه گاه, نوید مولودش را به یاران می داد:

(… سیرزقنی الله ولداً بمنّه ولطفه)8.

به زودی خداوند به من فرزندی خواهد داد و لطف و عنایتش را شامل من خواهد کرد.

با تلاوت مکرر آیه شریفه:

 

(یریدون لیطفئوا نوراللّه بأفواههم واللّه متمّ نوره ولو کره الکافرون)9.

 

به یاران امید و بشارت می داد که هیچ نقشه و مکری نمی تواند جلو این قدرت و حکمت خداوندی را بگیرد وروزی این وعده به تحقق می رسد.

از آن سو, دشمن نیز,آنچه در توان داشت به کار گرفت, تا این وعده بزرگ الهی, تحقق نیابد: قابله های فراوانی در خانواده های منسوب به امام حسن(ع), بویژه در منزل امام(ع) گمارد, امام را بارها به زندان افکند, مأمورانی را گمارد که اگر فرزند پسری در خانه امام دیدند,نابودش کنند و…10

اما بر خلاف این تلاشها, نرجس خاتون حامل نور امامت شد و جز امام حسن(ع) و افراد خاصی از وابستگان و شیعیان آن حضرت, از این امر, آگاه نشدند11.

تقدیر الهی بر تدبیر شیطانی ستمگران پیروز شد و درشب نیمه شعبان سال 255 هـ. ق.آن مولود مسعود, قدم به عرصه وجود نهاد و نوید امامت مستضعفان و حاکمیت صالحان را داد12.

امام حسن(ع) که آرزوی خود را بر آورده دید, فرمود:

 

(زعمت الظلمة انّهم یقتلونی لیقطعوا هذا النسل فکیف رأوا قدرة اللّه13…)

 

ستمگران بر این پندار بودند که مرا بکشند, تا نسل امامت منقطع گردد, اما از قدرت خداوند غافل بودند.

بدین ترتیب, در آن شرایط رعب و وحشت و در آن فضای اختناق و حاکمیت خلفای جور, دوازدهمین ستاره فروزان امامت و ولایت طلوع کرد و با تولدش, غروب و افول ستمگران و حاکمیت ستمدیدگان را اعلام کرد. 14

یاد آوری دو نکته:

1 . ولادت پنهانی

 

معمولاً کسی که دارای فرزند می شود, خویشان, دوستان و همسایگان از آن آگاه می شوند, بویژه اگر شخص دارای موقعیت اجتماعی باشد, این مسأله از کسی پوشیده نمی ماند. چگونه می توان تصور کرد که برای امام حسن(ع) نوزادی به دنیا بیاید و مخالفان, با آن همه دقت و حساسیّت و گماردن جاسوسهای فراوان در منزل امام و وابستگان آن حضرت, از تولد نوزاد آگاه نگردند.

آیا این مسأله عادی و طبیعی بود, یا اعجاز و خرق عادت؟

پاسخ: امام حسن(ع), از پیش گوییها آگاه بود و اهمیّت و عظمت آن مولود را نیز به درستی می دانست و از حساسیت دشمنان درباره تولد این نوزاد, غافل نبود و اوضاع سیاسی و شرایط اجتماعی را کاملاً می شناخت, از این روی, به گونه ای,مقدمات و پیش زمینه های ولادت فرزندش را فراهم ساخت که نه تنها دشمنان, بلکه بسیاری از دوستان هم از این امر آگاه نشدند. بنابراین, می توان گفت: تدبیر و کیاست و حزم و دور اندیشی امام حسن(ع) ایجاب می کرد تا آن حضرت به گونه ای این مأموریت را به انجام رساند که دشمنان در هدفهای شوم خود, ناکام بمانند و چنین هم شد.

به همین جهت, شیخ طوسی, ولادت پنهانی امام زمان(ع) را امری عادی و معمولی دانسته و می نویسد:

(این نخستین و آخرین حادثه نبوده است و در طول تاریخ بشری, نمونه های فراوان داشته است.15).

اشاره دارد, به: ولادت پنهانی ابراهیم(ع), به دور از چشم نمرودیان16 و ولادت پنهانی موسی(ع) به دور از چشم فرعونیان.17

 

2 . مکان تولد و نگهداری

 

در این باره, چند احتمال وجود دارد:

الف. در سامرا به دنیا آمد و تا آخر عمر پدر بزرگوارش, در آن جا زیست.

ب. در سامرا متولد شد و پیش از درگذشت پدر, به مکه فرستاده شد.

ج. در سامرا قدم به عرصه وجود نهاد و برای حفاظت و رشد, او را به مدینه بردند.

د. در مدینه زاده شد و در همان جا ادامه حیات داد.

برای هر یک از این احتمالها شواهد و قرائنی است که به نقد و بررسی آنها می پردازیم.

 

دلایل احتمال اول

 

1 . برای احتمال اول, دسته ای از روایات را که بیانگر تبریک و تهنیت شیعیان,بر امام حسن(ع) است, شاهد آورده اند, از جمله:ابوالفضل الحسین بن الحسن العلوی گوید:

(دخلت علی ابی محمد(ع) بسرّ من رأی فهنأته بسیّدنا صاحب الزمان علیه السلام لما ولد)18.

در سامرا, به منزل امام حسن(ع) رفتم و ولادت سرورمان, صاحب الزمان(ع) را به وی تبریک گفتم.

این گونه روایات, می رساند: گروهی از شیعیان سامرا که از تولد فرزند امام حسن(ع) با خبر شده اند, برای عرض تبریک, به خدمت ایشان رسیده اند.

به نظر ما, این گونه روایات, دلالتی ندارند بر این که مهدی(ع), در منزل امام (ع) به دنیا آمده, یاخیر, زیرا امکان دارد, درمحلّ دیگری به دنیا آمده و خبر ولادت وی, به اصحاب و یاران خاص رسیده است و آنان برای تبریک, به منزل امام(ع) در سامرا رفته اند.

2 . روایاتی که به عبارات گوناگون, از زبان حکیمه خاتون, نقل شده است, از جمله: دعوت امام حسن(ع), از ایشان در شب ولادت مهدی(ع), برای کمک به نرجس خاتون و مشاهده وی, امام زمان(ع) را به هنگام ولادت و پس از آن, در سامرا19.

به این دسته از روایات هم نمی توان اعتماد کرد,زیرا, در برابر این دسته از روایات, روایت دیگری است که تعارض دارد با آنها. نقل کرده اند:

(شخصی پس از وفات امام حسن(ع) در مدینه به خدمت حکیمه خاتون می رسد و از ایشان می پرسد: امام ِپس از امام حسن(ع) کیست؟

ایشان پاسخ می دهد: زمین خالی از حجت نیست و فرزند امام حسن(ع) جانشین اوست.

راوی می پرسد: که شما فرزند ایشان را دیده اید یا شنیده اید.

می گوید: شنیده ام20)

اصولاً, روایاتی که از طریق حکیمه در این باره رسیده است, اضطراب دارند و روشن نیستند. و نمی توان برآنها برای اثبات این احتمال, استدلال کرد.

3. روایاتی که بیانگر دیدن امام زمان, توسط گروهی از اصحاب, در منزل امام حسن عسکری(ع) است.

با توجه به این که بسیاری از اخبار ولادت حضرت امام زمان ضعیف هستند و تعداد کمی از این روایات صحیح الاسنادند، آیا این روایات همدیگر را تقویت می کنند و خبر ولادت امام زمان از اصحاب امام حسن عسکری (و یا از خود حضرت امام عسکری) را متواتر معنوی یا اجمالی و قطعی الصدور می کنند؟

پرسش

1. فرضاً چندین روایت درباره یک موضوع با جزئیات مختلف (و در بعضی ، متناقض) در کتب روائی ما وارد شده است. و فرضاً بسیاری از این روایات اسنادشان دارای روات مهمل یا ضعیفی باشند. آیا کثرت اسانید این روایات همدیگر را تقویت می کنند؟ آیا این روایات به حد تواتر معنوی یا ا جمالی می رسند؟
2. با توجه به سؤال اولی بنده ، اخبار ولادت حضرت امام زمان از بسیاری از اصحاب امام حسن عسکری نقل شده است (بعضی خبر را از امام یازدهم شنیدند، بعضی خود حضرت ولی عصر را دیدند، و بعضی دعایشان به وسیله ناحیه مقدسه مستجاب شده بود). ضمناً، با توجه به این که بسیاری از این اسانید ضعیف هستند (چون روات مهمل و یا ضعیف دارند) و تعداد کمی از این روایات صحیح الاسناد هستند، آیا همدیگر را تقویت می کنند و خبر ولادت امام زمان از اصحاب امام حسن عسکری (و یا از خود حضرت امام عسکری) را متواتر معنوی یا اجمالی و قطعی الصدور می کنند؟

پاسخ اجمالی

در باره روایات ولادت امام زمان (ع) چند مطلب را باید متذکر شویم :

 

اولا: همه این روایات ضعیف نیستند بلکه در میان آنها حدیث صحیح، موثق و  حسن نیز وجود دارد. علاوه این که اکثر افرادی که درباره آنان تضعیفی وارد شده ، توثیقاتی هم دارند.

 

ثانیا: باید دانست که بسیاری از احادیثی که در اصطلاح متأخرین ضعیف است، به عقیده قدمای شیعه در شمار احادیث صحیح است؛ زیرا آنان ملاک صحت را وثوق و اعتماد به صدور حدیث از امام می دانستند و پاره ای از احادیث ضعیف، مورد اعتماد پیشوایان علم الحدیث بوده است.

 

ثالثا: اگر اکثر آن احادیث ضعیف باشند ولی چون کثیرند و روات و نویسندگان آنها نیز زیادند بعض آن احادیث بعض دیگر را تقویت می کند و بر روی هم مفید یقین می گردند. به عبارت دیگر راجع به تولد امام زمان مهدی موعود(عج) سنّی و شیعه احادیث زیادی نقل کرده اند و یک امر مسلمی است . هر چند ادعای تواتر لفظی بر این احادیث نمی توان کرد ولی شکی نیست متواتر معنوی هستند یعنی از مجموع این روایات انسان یقین به تولد امام زمان(عج) پیدا می کند.

 

پاسخ تفصیلی

قبل از این که به این سؤال پاسخ بدهیم، توضیح بعضی از اصطلاحات حدیثی راه گشا خواهد بود:

 

1) حدیث متواتر:

 

«متواتر» در لغت، آمدن یکی پس از دیگری بلافاصله است. در اصطلاح علم الحدیث، منظور: خبر جماعتی است که فی حدّ نفسه نه به ضمیمه قرائن، اتفاق آنان بر کذب، محال و در نتیجه موجب علم به مضمون خبر باشد. به عبارت دیگر: علمای شیعه خبری را متواتر می دانند که تعداد راویان در هر طبقه از سلسله سند آن به حدی باشد که مفید علم و یقین به صدور آن روایت از معصوم (ع) شود و تعداد افراد در هر طبقه را بر حسب موارد، مختلف شمرده اند و عدد خاصی برای تعداد راویان معین نکرده اند و ملاک را حصول علم و یقین به کلام معصوم می دانند و از این نظر فرقی بین متواتر لفظی، معنوی و اجمالی وجود ندارد. [1]

 

2) تواتر به «لفظی»،«معنوی»و«اجمالی» تقسیم می شود.

 

«تواتر لفظی»، خبری است که مفاد آن در روایات کثیره به الفاظ مخصوص و همسان هم نقل شود و این معنا به ندرت در اخبار وجود می یابد.

 

«تواتر معنوی» آن است که مورد تواتر ، مفاد مشترک چند حدیث باشد و به عبارت دیگر معنای التزامی قضیه، متواتر باشد؛ مانند شجاعت امیرالمؤمنین (ع) که از منقولات تاریخ به تواتر رسیده است.

«تواتر اجمالی» عبارت است از علم به صحت یکی از چند حدیثی که در یک موضوع وارد شده باشد؛ مانند حجیت خبر عادل.

خبر «آحاد»، خبری است که فقط یک یا چند نفر آن را نقل کرده باشند و فی حدّ نفسه و بدون ضمیمه و قرینه از گفته آنان علم به مضمون خبر حاصل نشود. [2]

 

3) اقسام حدیث:

 

محدثین شیعه حدیث را به چهار قسم زیر تقسیم کرده اند:

 

1. صحیح : و آن خبری است که سلسله سند توسط رجالی موثق و امامی مذهب به معصوم منتقل گردد.

 

2. حسن: خبری است که رجال سند تماماً و در هر طبقه امامی مذهب و ممدوح باشند، ولی تنصیص بر عدالت هر یک نشده باشد.

 

3. موثق: خبری است که نسبت به کلیه افراد ناقلین ، تنصیص به توثیق شده باشد ، گرچه بعضی از رجال سلسله سند غیرامامی می باشند.

 

4.ضعیف: خبری است که حداقل یکی از شروط این خبرها را نداشته باشد.

 

4) روایات ضعیف:

 

بزرگان حدیث ، ضعیف را از آن رو نقل کرده اند که شاهد باشد نه به تنهایی ملاک عمل واقع شود.

 

حال با توجه به مطالب فوق در باره روایات ولادت امام زمان (ع) متذکر می شویم :

 

اولا: همه این روایات ضعیف نیستند بلکه در میان آنها حدیث صحیح، موثق و  حسن نیز وجود دارد [3] . علاوه این که اکثر افرادی که درباره آنان تضعیفی وارد شده ، توثیقاتی هم دارند و این که گفته می شود تضعیف بر تعدیل مقدم است در همه جا و به طور اطلاق اینگونه نیست که تضعیف بر تعدیل مقدم باشد؛ زیرا ممکن است صفت مخصوصی، در نزد تضعیف کننده از اسباب ضعف شمرده شود، در صورتی که دیگران آن را از اسباب ضعف ندانند. پس در صورتی به قول تضعیف کننده ترتیب اثر داده می شود که علت تضعیفش را بیان کند. عسقلانی در مقدمه کتاب لسان المیزان نوشته است: در صورتی تضعیف بر تعدیل مقدم می شود که علت آن ثابت و تعیین شده باشد و در غیر آن صورت، کلام تضعیف کننده اعتبار ندارد. پس نمی توان به طور اطلاق و عموم گفت: همه جا تضعیف بر تعدیل مقدم است. اگر بنا باشد به تمام تضعیفات ترتیب اثر بدهیم کمتر حدیثی از طعن و قدح سالم می ماند.

 

ثانیا: باید دانست که بسیاری از احادیثی که در اصطلاح متأخرین ضعیف است، به عقیده قدمای شیعه در شمار احادیث صحیح است؛ زیرا آنان ملاک صحت را وثوق و اعتماد به صدور حدیث از امام می دانستند و پاره ای از احادیث ضعیف مورد اعتماد پیشوایان علم الحدیث بوده است؛ زیرا اصطلاح متأخرین، با چشم پوشی از قراین و ضمایم خارجیه است. از این رو، چون احادیث مزبور به واسطه قرائنی مورد وثوق و اعتماد متقدمین بوده، صحت آنها بی ملاک نیست. [4]

 

ثالثا: اگر اکثر آن احادیث ضعیف باشند ولی چون کثیرند و روات و نویسندگان آنها نیز زیادند بعض آن احادیث بعض دیگر را تقویت می کند و بر روی هم مفید یقین می گردند. به عبارت دیگر راجع به تولد امام زمان مهدی موعود(عج) سنّی و شیعه احادیث زیادی نقل کرده اند و یک امر مسلمی است .هر چند ادعای تواتر لفظی بر این احادیث نمی توان کرد ولی شکی نیست که متواتر معنوی هستند یعنی از مجموع این روایات انسان یقین به تولد امام زمان(عج) پیدا می کند.

 

ادله تاریخی و روائی ولادت و حیات حضرت مهدی (ع) زیاد است ؛ ما برای نمونه به چند سند تاریخی اشاره می کنیم :

 

1.بسیاری از دانشمندان نامدار اهل سنت پذیرفته ودر کتاب هایشان متذکر شده اند که : مهدی موعود فرزند امام حسن عسکری (ع) است ودر سامراء در سال 255 هجری متولد شده است و در پس پرده زندگی می کند و روزی به امر خداوند ظهور خواهد کرد

 

2.امام عسکری (ع) قبل از ولادت فرزندش امام مهدی (عج)از ولادت حضرت خبر داده بود، از جمله به عمه اش «حکیمه خاتون»فرمود: در شب پانزدهم شعبان فرزندم مهدی از نرگس خاتون متولد می شود.

 

محمد بن علی بن حمزه گوید از امام عسکری (ع) شنیدم: حجت خدا بر بندگان و امام و جانشین من در پانزدهم شعبان سال 255 در هنگامه طلوع فجر است.

 

امام عسکری (ع) افزون بر این که قبل از ولادت امام مهدی بشارت داد و بعد از تولد به خواص خبر داد که مهدی موعود ولادت یافته است، گام دیگری برداشت ،و آن این بود که برای افزایش ایمان و اطمینان شیعیان، فرزندش امام مهدی را به تعدادی نشان داد.

 

ابراهیم بن محمد گوید: در خانه عسکری کودک زیبایی را دیدم، از حضرت پرسیدم: یابن رسول الله این کودک کیست؟ حضرت فرمود «این کودک من است. این جانشین من است ».

 

امام حسن عسکری (ع) با وجود اوضاع خطرناک، باز هم برای هدایت مردم، فرزندش را به گروه کثیری از معتمدین نشان داد و تولدش را به جماعتی از ثقات خبر داد.

 

ولی در عین حال سفارش می کرد که موضوع را از دشمنان مکتوم دارند.

 

بعد از بشارت های امام عسکری (ع) و نشان دادن فرزند بزرگوارشان مهدی ،به خواص و افراد مورد اطمینان فرمودند که اینک نوبت خواص است که اقدام نمایند و وجود امام مهدی را به اطلاع دیگر شیعیان برسانند تا آنان را از شک و حیرت نجات دهند.

 

چند تا منبع

http://antivahhabi.blogfa.com/

http://www.yabaghiatalah313.blogfa.com/post/84

http://wikifeqh.ir/%D8%A7%D8%AB%D8%A8%D8%A7%D8%AA_%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF%D8%AA_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86

شهید آیت الله سعیدی

شهید آیت الله سعیدی و ارتباطات مردمی

گفتگو با غلامحسین نادری
 

درآمد
 

ارتباط تنگاتنگ با مردم و رسیدگی به مشکلات آنان و تلاش برای ارتقای سطح آگاهی و فرهنگ آنان،‌ شان و مرتبه همیشگی روحانیت به عنوان مبلغین دین خدا و رمز موفقیت آن ها در مبارزه علیه حکام جور است. شهید آیت الله سعیدی به نیکی به این شان آگاهی داشت و تا پای جان در این مرتبه والا باقی ماند. این گفت و گو مرور صمیمانه ای بر این سلوک خداپسندانه است.

شروع آشنایی شما با آیت الله سعیدی از چه زمانی بود؟
 

از وقتی که مسجد موسی بن جعفر (علیه السلام) را در خیابان غیاثی تاسس کردند وشهید آیت الله سعیدی را از قم برای امام جماعت آن جا آوردند. منزل ما در همان نواحی بود و افتخار نماز خواندن پشت سر ایشان را داشتیم و از بیانات انقلابی ایشان هم بهره مند می شدیم. شب های شنبه مردم از همه جای تهران به آن جا می آمدند و به صحبت های ایشان گوش می دادند. ایشان هم همیشه درباره مبارزات اسلامی صحبت می کرد. از ارادتمندان درجه یک حضرت امام بود و از همان موقع، صحبت هایش حول محور صحبت های امام بود.

از فضای مسجد و جلسات سخنرانی ایشان چه خاطراتی به یادتان مانده است؟
 

فضای مسجد مثل سایر مساجد بود،‌منتهی چون شب های شنبه ایشان درباره امام رحمه الله صحبت می فرمودند، در این شب ها خیلی شلوغ می شد و ایشان راجع به انقلاب اسلامی صحبت می کردند غ هر چند هنوز از انقلاب خبری نبود، ولی خاطره 15 خرداد 42 هم چنان در اذهان متدینین مانده بود. آیت الله سعیدی درباره این واقعه و لزوم پشتیبانی از هدف های ارجمند امام صحبت می فرمودند. در شب های دیگر هم رفتار ایشان مثل امام جماعت های دیگر نبود و اگر می دیدند کسی نیست، خودشان، هم اذان می گفتند، هم اقامه و هم نماز می خواندند. ذره ای تکبر نداشتند. ما هم ایشان را خیلی دوست داشتیم.

همکاری شما با ایشان چگونه شروع شد؟
 

ایشان جزواتی داشت که مایل بود چاپ کند. بنده هم در چاپخانه بودم. من همیشه منزل ایشان می رفتم و ایشان هم منزل ما می آمد، به طوری که خطبه عقد صبیه دوم بنده را در سال 1345 ایشان خواند. خیلی با هم آَناً و صمیمی بودیم. در آن موقع پسر بزرگشان آسید محمد آقا هنوز نوجوان بود و معمم نشده بود.

غیر از شهید سعیدی، دیگر چه کسی برای سخنرانی به مسجد موسی بن جعفر (علیه السلام) می آمد؟
 

یک آقائی بود به نام آقای مجیدی که کمک شهید سعیدی بود و انقلابی صحبت می کرد. من تا سه چهار سال پیش هم صحبت تلفنی با ایشان داشتم. آقای مجیدی دنباله حرف های انقلابی شهید سعیدی را می گرفت و هر وقت ایشان به نماز جماعت نمی رسید،‌آقای مجیدی نماز را اداره می کرد.

جزواتی که چاپ می کردند،‌ بیشتر درباره چه مطالبی بود؟
 

بیشتر درباره بیدار کردن مسلمان ها برای تحقق انقلاب اسلامی بود. یک مقداری از مطالب را به خود خود شهید سعیدی دارم. مطالبی را هم می گفتند که من با مرکب سفید روی پارچه سیاه می نوشتم و در مسجد موسی بن جعفر (علیه السلام) زده بودند. یکی از جزوه ها درباره مبارزه با دخانیات بود و تیترش بود: « ای انسان! خود را دودکش نکن! » یک جزوه تقریبا 50، 60 صفحه ای کوچک به قطع جیبی بود که چهار پنج هزار تائی چاپ کردند و به اشخاص دادند. یادم می آید که قسمت « امر به معروف و نهی از منکر » تحریر الوسیله را ایشان به فارسی ترجمه کردند و دادند من در چاپخانه چاپ کردم.

تحویل و تحول این جزوات به چه شکل بود؟
 

رو به روی مسجد موسی بن جعفر (علیه السلام) دوچرخه سازی به نام محمود بود که با من رفیق بود. با هم بچه محل بودیم. ایشان این جزوه ها را در مغازه اش نگه می داشت و شهید سعیدی هر وقت لازم داشت، یک نفر را می فرستاد 50 تا 100 تا از او می گرفت، بعد این ها را بین شاگردان خود تقسیم می کرد. در آن موقع خانم دباغ در تقسیم این جزوات خیلی نقش داشتند.

جزوات را در کجا چاپ می کردید؟ ساواک مزاحمتی ایجاد نمی کرد؟
 

چاپ خانه کوچکی به نام چاپخانه تبریز که در سال 1345، جائی در پشت قورخانه بود. چون چاپخانه کوچک بود، ساواک مزاحمتی نداشت و بازرسی نمی کرد. مدیر چاپخانه آقای سید عباس کروبی، همه این جزوات را می دید و آیت الله سعیدی را هم می شناخت، ولی نمی دانست که این جزوه ها، مخالف حکومت وقت است. آدم سیاسی ای نبود.

آیا شهید سعیدی درباره امنیت شما نگرانی نداشتند؟
 

چرا می گفتند: « نادری! من اگر شهید هم شوم نمی گذارم کسی بفهمد که تو این ها را چاپ کرده ای.» و همین طور هم شد.

آیا اعلامیه های آیت الله سعیدی را هم چاپ می کردید؟
 

خیر، غیر از رساله « امر به معروف و نهی از منکر » و جزوه « ای انسان، خود را دودکش نکن »، دیگر چیزی برای ایشان چاپ نکردم، مگر مواقعی که نصایحی خطاب به مردم می نوشتند که آن دست نوشته ها را هم دارم.

ارتباط آیت الله سعیدی با اهالی محل چگونه بود؟
 

بسیار عالی بود. آقائی هست به نام آقای ملکیان که ما در چاپخانه افست با هم همکار بودیم. این قضیه را 25 سال پیش برایم تعریف می کرد. منزل همسایه ایشان دیوار به دیوارشهید سعیدی بود. می گفت یک روز رفته بودیم خانه همشیره، طبقه بالای ایشان یک راننده تاکسی می نشست که برای نماز به مسجد موسی بن جعفر (علیه السلام) هم می آمد. این بنده خدا وضع مالی خوبی نداشت. می گفت یک مرتبه دیدیم از بالا صدای خش خش می آید. رفتیم و دیدیم آیت الله سعیدی دو سه گونی خاکه ذغال روی پشتش گذاشته و از روی پشت بام دارد تحویل این بنده خدا می دهد که در زمستان خانواده اش را گرم کند. بسیاری از خانواده ها بودند که آیت الله سعیدی مخفیانه به آن ها رسیدگی می کرد و کسی هم خبر نداشت. ایشان پشت پا به دنیا زده بود و فقط مرد خدا بود.

آیا در مسجد هم برنامه امر به معروف و نهی از منکر داشتید؟
 

بله، ایشان همه منبرهایش امر به معروف و نهی از منکر بود،‌مخصوصا شب های شنبه در میان صحبت های سیاسی و انقلابی، امر به معروف و نهی از منکر می کردند و بسیاری از کسانی که به مسجد می آمدند، صحبت های ایشان را می نوشتند.

شهید آیت الله سعیدی و مبارزات زنان

گفتگو با مرضیه دباغ (حدید چی)
 

درآمد
 

هر جا یاد و نامی از شهید بزرگوار آیت الله سعیدی در میان است،اذهان همگان به شکلی نا خود آگاه متوجه شاگرد شایسته ایشان، بانوی مبارز و نستوه، خانم دباغ می شود. ایشان در تمام سال هائی که دیگران از کنار نام این مبارز برزگ گذشتند، با عزمی راسخ و تحسینی شایسته یک شاگرد قدر شناس،یاد و نام او را زنده نگاه داشتند .

آشنایی شما با شهید آیت الله سعیدی از چه زمانی و چگونه آغاز شد؟
 

با عرض تسلیت به خانواده های شهیدان و به ویژه به خانواده شهید بزرگوار آیت الله سعیدی،باید عرض کنم که حضرت آیت الله سعیدی،بعد از مبارزاتی که در قم داشتند و مشقاتی که در آن دوره متحمل شدند،به دلیل بسته بودن فضاهای فعالیت انقلابی برای ایشان در قم،به تهران مهاجرت کردند و به محله غیاثی تشریف آوردند.آنجا مسجدی به نام مسجد موسی بن جعفر(ع)بود.در آن زمان من به همسرم اصرار می کردم که برای ادامه تحصیلات حوزوی به قم برویم و آنجا زندگی کنیم.این اصرار بنده پابرجابود تا اینکه یک شب همسرم وقتی از نماز جماعت به منزل آمدند،گفتند که یکی از شاگردان حضرت امام خمینی(ره)به تهران تشریف آورده اند و امام جماعت مسجد موسی بن جعفر (ع) شده اند خب،این وعده بسیار خوب و نوید خوشایندی برای بنده بود که این خبر را شنیدم.چند روز پس از این خبر،همراه با یکی از دوستانم به نام خانم نکوئی که همسر یک مداح بودند،خدمت آیت الله سعیدی در منزلشان رفتیم و از ایشان درخواست کردیم که برای ما کلاس تشکیل بدهند،ایشان در ابتدا قبول نمی کردند و می گفتند خانم ها درس را ادامه نمی دهند و معمولا وقتی ازدواج می کنند،درس را نیمه کاره رها می کنند.بالاخره اصرار بنده و آن دوست بزرگوارمان باعث شد که ایشان قبول کنند و گفتند ده پانزده نفری را جمع کنید تا بتوانیم کلاس تشکیل بدهیم.پانزده شانزده نفری جمع شدیم که دو سه نفر هنوز ازدواج نکرده بودند.با این دوستان درس را خدمت شهید سعیدی آغاز کردیم.ایشان هفته ای دو روزدرس اخلاق می گفتند و عربی را هم پیش ایشان ادامه می دادیم.
کم کم آشنایی ما با ایشان بیشتر شد و برداشت من این است که هدف ایشان این بود که می خواستند از بین ماها،عده ای را برای اهداف انقلابی مورد نظرشان انتخاب کنند وآموزش بدهند.مثلاپخش جزوات فتاوی حضرت امام (ره)بسیار کار دشواری بود و ایشان می خواستند چند تن از ما را با این جریان درگیر کنند.یک سال وچند ماه که گذشت،از آن عده فقط پنج شش نفر ماندند.نهایتا هم فقط چهار نفر ماندیم که به جز خانم نکوئی،از بقیه دوستان آن جمع خبر ندارم.به هر حال آشنائی با شهید سعیدی از همین محفل و نماز جماعت های ایشان در مسجد موسی بن جعفر(ع)شروع شد.

با توجه به اینکه شما ایشان را در فضای تعلیم و آموزش درک کرده اید،منش رفتاری ایشان در محیط درس و بحث چگونه بود؟
 

شهید سعیدی دست پرورده حضرت امام بود.من هرگز ندیدم که امام در برخوردها و شیوه های تربیتی شان با افراد امر و نهی داشته باشند.با شاگردان حضرت امام هم که صحبت کرده ام،چنین شیوه ای را ندیده ام. در نوشته هائی هم که برای فرزندان عزیزشان شهید آقا مصطفی خمینی و مرحوم حاج احمد آقای خمینی نوشته بودند،در مورد مسائل دینی و تربیتی،امر و نهی را مشاهده نکردم.ایشان فقط به دشمنان دین امرو نهی می کردند و بسیار صریح و تند عقایدشان را بیان می فرمودند.ایشان نسبت به شاگردان بسیار دقیق بودند و متوجه این امر بودند که اگر شاگردانشان مشکلی دارند،آنها را حل کنند.
شهید سعیدی هم از این قاعده مستثنی نبودند.ایشان هم نسبت به اطرافیانشان بسیار دقت و توجه داشتند؛حتی هنگامی که لازم بود بعضی از مبارزین مدتی در جائی مخفی شوند،شهید سعیدی نمی گفتند که من خودم در خطرم و هرروز ساواک می آید و مرا تحت نظر دارد.یادم هست در خیابان نیرو هوایی،اطراف خیابان ارجمندی،یکی از بازاری ها بود که خدا رحمتشان کند،مرد شریفی بود و اهل کاشان،الان اسم شریفشان یادم نیست،ایشان در ساختمانشان کمدی را نصب کرده بودندکه به حسب ظاهر راه به جائی نداشت،ولی از پشت آن چند پله می خورد و پائین می رفت و سوئیت کوچکی آنجا بود که حمام و توالت داشت و وقتی ضرورت ایجاب می کرد که مبارزی حتی دو سه ماه مخفی باشد،آنجا زندگی می کرد و خانم ایشان که خدارحمتشان کند،غذا تهیه می کرد و به او می داد و وضعیت طوری بود که اگر هم در خانه می ریختند و جستجو می کردند،نمی توانستند آن سوئیت مخفی را پیدا کنند یکی از مکان های امنی که برای دوستان شهید سعیدی فراهم شده بود،منزل این بنده خدا بود و جاهای دیگری را هم به شکل های مختلفی بر نامه ریزی کرده بودند. یک بار آقای سعیدی به در منزل ما آمدند و پرسیدند که آیا اتاق بالای خانه ما خالی است؟ گفتم بله، ولی چیزی در آن نیست و نمی شود در آن زندگی کرد.گفتند: مسئله ای نیست، می گویم که از مسجد زیلویی چیزی بیاورند.یکی از برادرها به اتفاق خانمش و فرزندانشان از دست ساواکی ها فرار کرده،یک مدتی اینجا باشد تا ببینیم برایش چه کار می توانیم بکنیم.چند دقیقه بعد یک خانم و آقای بسیار محترمی جلو آمدند و من متوجه شدم که شهید سعیدی اینها را در کوچه بغلی نگه داشته بودند.اینها یکی دو ماهی در منزل ما بودند و آن آقا با لباس مبدل می رفتند وخرید می کردند وشهید سعیدی می آمدند به اینها سر می زدند.دو سه سالی که در خدمت ایشان بودیم،یک روز فرمودند که ولادت حضرت زهرا(س)نزدیک است.هر کدامتان درباره یکی ازویژگی های حضرت زهرا(س)مقاله ای رابنویسیدوروز شنبه که می آیید،بیاورید.دوستان چیزهایی نوشته بودند.من درباره گریه حضرت(س)به شکلی کوتاه،اما عمیق بررسی کرده بودم که گریه ایشان گریه یک فرزند برای پدر نبوده، گریه یک همسر برای همسرش که نتوانسته به قدرت برسد،نبوده،بلکه هق هق حضرت زهرا(س)یک حرکت سیاسی است و مبارزه با دشمن در آن روز، این شیوه را اقتضا می کرده و این در واقع شیوه ای بوده که ایشان اعتراض خود را نسبت به ظلم و جورهائی که بر مردم می رفت وخطرهائی که اسلام را تهدید می کرد،نشان می دادند و مردم را به حمایت از ولی زمان خود ترغیب می کردند. وقتی خانم ها مقاله ها را دادند و رفتند،درس تمام شده بود و من و بعضی از دوستان می نشستیم و مباحثه می کردیم و بعد می رفتیم. موقعی که بلند شدیم برویم،آقای سعیدی از کتابخانه شان صدا زدند که خانم دباغ بماند.من رفتم خدمتشان وعرض کردم: «با من امری داشتید؟» فرمودند:«مقاله شما خیلی بو دارد.»گفتم:«به نظر من این طور رسیده. اگر شما امر کنید مقاله را پاره می کنیم و از بین می بریم.»گفتند:«نه، باید امضا کنید که اگر دست اینها افتاد،بدانند که شما نوشته اید؛ نه اینکه خانم های دیگر به خطر بیفتند.» بنده هم امضا کردم و تاریخ زدم و مقاله را دادم خدمتشان.
مرحوم آیت الله سید محمد باقر موسوی همدانی،مترجم المیزان،زیاد به منزل ما می آمدند.به من محرم بودند و ما زیاد می نشستیم و بحث می کردیم و من در فهم قرآن و دروس دیگر،از محضر ایشان بسیار استفاده می کردم.ایشان با شهید سعیدی بسیار نزدیک و رفیق بودند.یک شب رفتندمسجد و برگشتندو فرمودند:«فلانی! آقای سعیدی از شما یک چیزهائی می گفت.»عرض کردم:«یعنی لیاقت شاگردی شان را ندارم و باید کنار بکشم.چه فرمودند؟فرمودند:«خیر، به نظر ایشان شما خصوصیاتی دارید که ایشان می خوا هند بعضی از کارها را به شما واگذار کنند.» من عرض کردم: « اگر خدا بخواهد و بتوانم کارهایی را که مرضی رضای خداست، از طریق ایشان عمل کنم،از خدا می خواهم.»و همین باعث شد که ایشان بعضی از ماموریت ها را به بنده واگذار کردند. ایشان برای ارزیابی شاگردانشان توجه به فهم ودرک و پیگیری آنها داشتند و بعد برای کارهای مبارزاتی انتخابشان می کردند.ایشان از میان خیل شاگردانی که در میان آقایان هم داشتند، باز با دقت بسیار بالایی آنها را انتخاب می کردند و انتخابهای جالبی هم بود.
موقعیت آیت الله سعیدی به گونه ای بود که ساواک تمام حرکات و سکنات ایشان را زیر نظر داشت و به جرئت می توانم بگویم که همه مالکان مغازه های خیابان غیاثی را یک در میان خریده بودند که گزارش جزئیات رفت و آمد و ارتباطات ایشان را بدهند.البته آدم های خوب هم در میان کسبه محل بودند

 

روایتی از شهادت آیت الله سعیدی و بازتاب های آن(
 

نویسنده:حجت الاسلام سید حمید روحانی 


 

بازتاب شهادت آیت الله سعیدی 
 

با انتشار خبر شهادت مرحوم سعیدی در شهرستان قم با آن که حوزه، تعطیلی دوران تابستان را می گذراند و از روحانیان و محصلین علوم اسلامی کمتر کسی در قم بود، شماری از روحانیان و مردم، در مدرسه فیضیه اجتماع کردند.
آقای شیخ مرتضی حائری یزدی، صبح روز جمعه 22 خرداد 49 به مدرسه فیضیه رفت و شخصا به پهن کردن فرش در صحن مدرسه پرداخت. چند تن از طلاب ساکن مدرسه به کمک او شتافتند و نپایید که خبر برگزاری مراسم بزرگداشت برای مرحوم سعیدی، در مدرسه فیضیه در شهر قم پیچید و شماری از روحانیان و مردم و نیز مقامات بزرگ روحانی به مدرسه فیضیه رفته و در آن مراسم شرکت کردند.
آقای سید احمد کلانتری در مراسم مزبور طی یک سخنرانی، وضع مرحوم سعیدی را از این نظر که جنازه او را شب هنگام و پنهانی دفن کردند، به مادر بزرگوارش حضرت فاطمه زهرا ( علیها السلام ) تشبیه کرد و از امام خمینی تجلیل به عمل آورد. شرکت کنندگان با شنیدن نام « خمینی » ابراز احساسات کردند و صلوات فرستادند. شمار شرکت کنندگان در این مراسم طبق گزارش ساواک حدود دویست نفر بوده است.
شرکت دویست نفر در آن شرایط خفلقان بار، در مراسمی که از پیش اعلام نگردیده است و با در نظر گرفتن تعطیل بودن حوزه، فوق العاده است.
آقای کلانتری در پایان سخنرانی خود از شرکت کنندگان در آن مراسم درخواست کرد به منظور تجلیل از مقام شامخ مرحوم سعیدی و گرامی داشت راه او، به صورت دسته جمعی به وادی السلام رفته، سر قبر آن عالم شهید اجتماع کنند. این پیشنهاد با استقبال حاضران در این مراسم رو به رو شد. شرکت کنندگان به صورت دسته جمعی به طرف وادی السلام، حرکت کردند. در راه تظاهراتی انجام نگرفت، فقط گاهی شعار صلوات سر داده می شد. بر سر مزار شهید سعیدی، بار دیگر آقای کلانتری سخنرانی کرد و جریانی را که بر سعیدی گذشت، به شرایط ناهنجار حضر امام موسی بن جعفر (علیه السلام) در زندان هارون الرشید تشبیه کرد و خطاب به او اعلام داشت: آسوده بخواب که راه تو ادامه و پر رهرو است. آقای سید احمد کلانر به دنبال این سخنرانی، بی درنگ بازداشت شد و روانه زندان گردید. ماموران ساواک در صدد متفرق کردن انبوه مردمی که بر مزار شهید سعیدی اجتماع کرده بودند برآمدند، لیکن با وجود تلاش ها و فشارهای شدید ماموران ساواک و شهربانی، مردم متفرق نشدند و در خیابان های قم به تظاهرات پرداختند و از قاتلین آن عالم مجاهد،‌ابراز انزجار کردند. ( شعارهایی که در این تظاهرات داده شد، در دست نیست.) تظاهرکنندگان، ضمن راهپیمایی در خیابان های قم در منزل شریعتمداری رفتند و علیه او نیز شعار دادند و همکاری او را رژیم شاه را محکوم کردند. در این تظاهرات چند تن ازم ردم و روحانیان، از طرف پلیس دستگیر شدند. از این دستگیر شدگان نام دو تن از محصلین علوم اسلامی به نام های سلیمانی و سالاری قط به دست آمد. با شهادت مرحوم سعیدی بی درنگ اعلامیه ای از طرف حوزه علمیه قم منتشر گردید، متن آن اعلامیه که پرده از روی جنایات خونین رژیم شاه نسبت به مرحوم سعیدی برمی دارد، به این شرح است:
-شهیدی از روحانیت
آیت الله حاج سید محمدرضا سعیدی خراسانی در زندان کشته شد

مردم مسلمان ایران
جلادان دستگاه جبار، جنایت دیگری را مرتکب شده و یکی از فداکارترین و مخلص ترین افراد روحانی و مبارز را پس از 15 روز شکنجه ضد انسانی، وحشیانه به قتل رسانیدند.
آیت الله سعیدی که از فارغ التحصیلان حوزه علمیه قم بود، در سال های اخیر در تهران اقامت داشت و ضمن ارشاد مردم و نشر اصول اسلام به مبارزه روحانیت علیه جنایات و فجایع دستگاه جبار ادامه می داد.
آیت الله سعیدی در سال های اخیر چندین بار توسط مامورین و دژخیمان دستگاه دیکتاتوری دستگیر و مدت ها زندانی شده بود و سرانجام به خاطر نشر اعلامیه ای علیه طرح استعمار سرمایه گذاری بیگانگان استثمارگر آمریکایی و یهودی در ایران، 15 روز پیش دستگیر و در زندان تهران زیر شکنجه قرون وسطایی قرار گرفت و کشته شد. جنازه این شهید عزیز روحانیت را مامورین دژخیمان دستگاه شبانه به قم آورده و در گورستان قم دفن کردند، ولی بلافاصله جنایت دستگاه فاش شد و موج اعتراض روحانیت و فضلای قم بالا گرفت و مجالس ترحیم از طرف طلاب بر پا شد.
به دنبال این فاجعه بزرگ، روحانیون عالی مقام دیگری، مانند آیت الله منتظری، حجت الاسلام ربانی شیرازی و خطبایی چون آقای مروارید و آقای کلانتر و گروهی از طلاب مجاهد قم چون آقای سالاری و سلیمانی دستگیر و به زندان های تهران اعزام شدند.
ما ضمن تقبیح این جنایات جدید و ضد انسانی طبقه حاکم از مراجع تقلید خواستاریم که هر چه زودتر اقدام کنند و بخواهند که مسببین و عاملین شهادت آیت الله سعیدی به مجازات قانونی برسند.
ما آزادی فوری علما و روحانیون بزرگ را خواستاریم و علی رغم فشار و اختناق موجود به مبارزه علیه اقدامات ضد قانونی دستگاه ادامه می دهیم.
شهادت آیت الله سعیدی در زیر شکنجه، توقیف و تبعید و شکنجه دیگر روحانیون بزرگ حوزه علمیه قم و تهران ما را از ادامه راهی که در راه رفاه و آسایش مردم مسلمان ایران و مبارزه بر ضد توطئه های استعمار بین المللی، در پیش داریم،‌بازنمی دارد ». 
درود بر روان پاک شهدای راه حق، سلام بر زندانیان بی گناه
حوزه علمیه قم
جمعه 22/3/49
(سند شماره 248)
خبر دردآور شهادت سید محمدرضا سعیدی در میان مردم مسلمان تهران نیز بازتاب گسترده و تاثر باری داشت. آن ها که او را می شناختند، از شنیدن این خبر، سخت به خشم آمدند، به شدت گریستند، خونشان به جوش آمد و نفرت و انزجار آنان نسبت به رژیم شاه فزونی یافت و اراده آنان برای ادامه مبارزه تا سرنگونی شاه استوارتر شد.
در گزارش ساواک آمده است:
خبر مرگ سعیدی همه جا منتشر شده و بین مردم شایع است که مامورین سازمان امنیت سعیدی را زیر شکنجه کشته اند و برای این که آثار جراحات بر بدن سعیدی مخفی بماند،‌خود سازمان او را در قم به خاک سپرده است.

منبع سایت

توضیح منبع: مردمی که این خبر را می شنوند، فورا شروع به گریه می نمایند تا جایی که در روز برگزاری ختم او در مسجد موسی بن جعفر (ع)، همه گریه می کردند و حتی در پیاهده روهای خیابان غیاثی نیز زنان و مردان ایستاده و گریه می کردند. ضمنا احتمال دارد روز شنبه 23/3/49، بازار به این مناسبت تعطیل گردد... » (سند شماره 249)
از ساعت 9 بامداد روز 22 خرداد 49، مردم تهران، دسته دسته به طرف مسجد امام موسی بن جعفر (علیه السلام) سرازیر شدند و از آن جا که شماری از ماموران شهربانی، مسجد مزبور را محاصره کرده بودند و از ورود و خروج به آن جلوگیری می کردند، مردم مقابل مسجد اجتماع کردند و با یک دنیا اندوه و تاثر اشک می ریختند. ساعت 9:15، مجاهد فقید مرحوم آقای طالقانی، به منزل مرحوم سعیدی رفتند و پس از چند دقیقه ای دکتر عباس شیبانی نیز وارد شد و شماری از بستگان و دوستان شهید نیز در آن جا گرد آمده بودند. در این هنگام یکی از حاضران در مجلس شروع به خواندن قرآن کرد. دکتر شیبانی به او گفت: « چرا این جا قرآن می خوانید؟ بروید مسجد، در آن جا قرآن بخوانید، مگر می شود او را بکشند و در مسجد او را هم ببندند؟!» مرحوم آقای طالقانی نیز گفته او را تایید کرد و به صورت دسته جمعی، از جا برخاستند و به سوی مسجد مام موسی بن جعفر (علیه السلام) روان شدند. ماموران شهربانی با دیدن آقای طالقانی و سیل جمعیت عقب نشینی کردند و محاصره را شکستند. حدود ساعت ده مرحوم طالقانی و آقای شیبانی به اتفاق انبوه زیادی از مردم در برابر مسجد مزبور گرد آمدند و از دربان خواستند که در را باز کند، لیکن دربان به علت تهدید ساواک و پلیس جرئت نکرد در را باز کند،‌در نتیجه آقای طالقانی از مردمی که در آن جا گرد آمده بودند، خواست که در خیابان های اطراف مسجد روزی زمین بنشینند و مراسم بزرگداشتی را برای آن مرحوم در آن جا ترتیب دهند،‌مردم متابعت کردند و در خیابان برابر مسجد،‌روی زمین نشستند و چند نفری شروع به خواندن قرآن کردند. در این هنگام دو نفر از کوچه جنب آن مسجد از دیوار بالا رفته وارد مسجد شدند و در را باز کردند. سیل مردم به داخل مسجد سرازیر شد تا آن جا که دیگر جایی برای نشستن نبود. از طرف آقای طالقانی اعلام فاتحه شد. مردم به شعارهای تند و انقلابی پرداختند و آن فاجعه جانگداز را به پیشگاه حضرت ولی عصر امام زمان (علیه السلام) تسلیت گفتند. آن گاه آقای دکتر شیبانی در کنار منبر ایستاد و طی یک سخنرانی از شخصیت والای شهید سعیدی تجلیل کرد و از آن دون فطرتانی که او را به شهادت رساندند، اظهار تنفر و انزجار کرد و در پایان سخنان خود از اهالی آن محل خواست نگذارند مسجدسعیدی فروغ خود را از دست بدهد و زحمت ها و رنج های سعیدی از بین برود، کسی را جای او بگذارند که سعیدی گونه باشد و همانند او شهادت، صراحت و قاطعیت داشته باشد. -آخر چه معنا دارد که آیت الله سعیدی را در زندان بکشند و در مسجدش را هم ببندند؟ شما هم همت داشته باشید و نگذارید در مسجد او بسته شود».
این مراسم در ساعت 11:20 بنا به دستور مرحوم طالقانی پایان یافت و شرکت کنندگان در حالی که مرحوم طالقانی و آقای شیبانی را در میان گرفته بودند از مسجد بیرون رفتند.

سلوک اخلاقی شهید

در سایت راسخون

میهن بلاگ تعطیل

میهن بلاگ تعطیل شد

 

کاربران و همراهان سایت میهن بلاگ، سلام

 

از اینکه مجبور هستیم از شما خداحافظی کنیم متاسفیم.

 

دلایل متعدد فنی و غیر فنی مانند قدیمی شدن نرم افزار سایت، عدم وجود دلیل و انگیزه کافی جهت سرمایه گذاری مجدد برای خرید زیرساخت های جدید و دشواری نظارت بر محتوا و نظرات وبلاگها ما را به نقطه تعطیلی سایت میهن بلاگ رساند.

 

از همراهی شما در مدت 12 ساله ارائه خدمات سایت میهن بلاگ متشکریم و امیدواریم سایر سرویس های ایرانی پاسخگوی نیاز کاربران عزیز ما باشند.

آیت الله مصباح یزدی

 محمد تقی مصباح یزدی در سال ۱۳۱۳ در یزد دیده به جهان گشود.

وی تحصیلات مقدماتی حوزوی را در یزد به پایان رساند و برای تحصیلات تکمیلی علوم اسلامی عازم نجف شد; ولی به علت مشکلات فراوان مالی، بعد از یکسال برای ادامه تحصیل به قم هجرت کرد.

از سال ۱۳۳۱ تا سال ۱۳۳۹ در دروس امام راحل(قدس سره) شرکت و در همین زمان، در درس تفسیر قرآن، شفای ابن سینا و اسفار ملاصدرا از وجود علامه طباطبایی(رحمه الله)کسب فیض کرد.

وی حدود ۱۵ سال در درس فقه آیت الله بهجت مدظله العالی شرکت داشت. بعد از آن که دوره درسی ایشان با حضرت امام به علت تبعید حضرت امام قطع شد، معظّم له به تحقیق در مباحث اجتماعی اسلام، از جمله بحث جهاد، قضا و حکومت اسلامی، پرداخت.

وی در مقابله با رژیم معدوم پهلوی نیز حضوری فعّال داشت که از آن جمله، همکاری با شهید دکتر بهشتی، شهید باهنر و حجة الاسلام و المسلمین هاشمی رفسنجانی است و در این بین، در انتشار دو نشریه با نام‌های "بعثت" و "انتقام" نقش داشت که تمام امور انتشاراتی اثر دوم نیز به عهده معظم له بود.

سپس در اداره، مدرسه حقانی به همراه آیت الله جنتی، شهید بهشتی و شهید قدوسی فعّالیّت داشت و حدود ده سال در آن مکان به تدریس فلسفه و علوم قرآنی پرداخت.

از آن پس، قبل و بعد از انقلاب شکوهمند اسلامی با حمایت و ترغیب امام خمینی (قدس سره)، چندین دانشگاه، مدرسه و مؤسّسه را راه اندازی کرد که از مهم ترین آنها می‌توان از بخش آموزش در مؤسّسه در راه حق، دفتر همکاری حوزه و دانشگاه و بنیاد فرهنگی باقرالعلوم نام برد.

وی ریاست مؤسّسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(رحمه الله) را از جانب مقام معظم رهبریبر عهده دارد. معظم له در سال ۱۳۶۹ به عنوان نماینده مجلس خبرگان از استان خوزستان و از تهران به نمایندگی مجلس خبرگان برگزیده شده است.

ایشان دارای تألیفات و آثار متعددی در زمینه‌های فلسفه اسلامی، الهیّات، اخلاق و عقاید می باشد.

• حال آیت‌الله مصباح یزدی وخیم شد

در ۱۱ دی ۱۳۹۹ اعلام شد که در خلال روند درمانی آیت الله مصباح یزدی، حال ایشان رو به وخامت گذاشته است. و در نهایت وی در ۱۲ دی ۱۳۹۹ درگذشت.

برخی نظرات آیت الله مصباح: 

قانون[ویرایش]

• «به نظر ما تمام مقرراتی که در کشور اسلامی اجرا می‌شود، همه اعتبارش به امر ولایت فقیه و امضای اوست. اگر بدانیم در جایی در یک مورد راضی نیست، هیچ اعتباری ندارد... اینکه امام قانون اساسی را تصویب کرد؛ این یعنی من دستور می‌دهم اینگونه عمل کنید و اعتبار پیدا می‌کند، چون او امضا کرده‌است، اگر امضا نکرده بود، هیچ اثری نداشت. حتی اگر تمام مردم هم رای می‌دادند هیچ اعتبار قانونی و شرعی نداشت، همان‌طور که خودش فرمود.»
  • منبع: مصباح یزدی، محمدتقی، هفته‌نامه پرتو سخن، ۷ دی ۱۳۸۴، ش ۳۱۰.
• «رهبر وقتی قانون را تأیید می‌کند بنابراین همه مصوبات قانونی همچون نماز و روزه بر مردم واجب می‌شود که این از حقوق والی بر مردم است.»
  • منبع: مصباح یزدی، محمدتقی، در جمع گروهی از هنرمندان بسیجی در مؤسسه آموزشی امام خمینی، به تاریخ ۲۱ مرداد ۱۳۸۸.
• «آنچه امام در طول زندگی‌شان و امامت‌شان و رهبری‌شان عمل فرمودند، تقید به قانون اساسی نبود.»
  • منبع: صنعتی، رضا، گفتمان مصباح، مرکز اسناد انقلاب‌اسلامی، تهران، تابستان ۸۷، پاورقی ص ۵۷۷.
• «اختیارات ولی فقیه فراتر از آن چیزی است که در قانون اساسی آمده است.»
  • منبع: مصباح یزدی، محمدتقی، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ج ۱، ص ۵۸.

ولایت فقیه[ویرایش]

• «مردم هیچ مشروعیتی به حکومت فقیه نمی‌دهند، رای و رضایت آنان باعث به وجود آمدن آن می‌شود... با این تحلیل، انتخابات زمینه‌ای برای کشف رهبری می‌شود، نه اینکه به او مشروعیت ببخشد.»
  • منبع: مصباح‌یزدی، محمدتقی، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ج ۱، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم، پاییز ۷۷، ص ۲۵.
• «این عمل [افتادن به پای سید علی خامنه‌ای] احترام به رهبر است و احترام به رهبر، احترام به امام زمان است و عین توحید است، هر کس این کار را نکند باید در توحید او شک کرد.»
  • منبع: منبع: مصباح‌یزدی، محمدتقی، در پاسخ به مغایرت افتادن به پای رهبری در سنگفرش حیاط منزل با توحید، ۱۳۸۷.^[۶]
• «اختیارات ولی فقیه فراتر از آن چیزی است که در قانون اساسی آمده است.»
  • منبع: مصباح یزدی، محمدتقی، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ج ۱، ص ۵۸.
• «فقیه واجد شرایط [ولی فقیه] اختیار جان و مال مسلمان‌ها را دارد.»
  • منبع: مصباح یزدی، محمدتقی، هفته‌نامه پرتو سخن، ۷ دی ۸۴، ش ۳۱۰.
• «اکنون در فرهنگ دینی ما هر که دیندارتر است از ولایت فقیه حمایت می‌کند ولی هنوز بعد از ۳۰ سال این اصل آنچنان که باید جا نیافتاده است.»
  • منبع: مصباح یزدی، محمدتقی، در جمع گروهی از هنرمندان بسیجی در مؤسسه آموزشی امام خمینی، به تاریخ ۲۱ مرداد ۱۳۸۸.
• «آنچه امام در طول زندگی‌شان و امامت‌شان و رهبری‌شان عمل فرمودند، تقید به قانون اساسی نبود.»
  • منبع: صنعتی، رضا، گفتمان مصباح، مرکز اسناد انقلاب‌اسلامی، تهران، تابستان ۸۷، پاورقی ص ۵۷۷.
• «حکومت ولی فقیه در زمان غیبت امام معصوم (ع) با نصب عام از طرف امام معصوم انجام شده است که خود وی منصوب خداست.»
  • مصباح‌یزدی، محمدتقی، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ج ۱، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم، پاییز ۷۷، ص ۱۶.
• «ولی فقیه یعنی جانشین امام معصوم، یعنی کسی که می‌خواهد حق را تعیین کند. او گاهی مصلحت می‌بیند، بگوید شما رای بدهید... انتخابات ریاست‌جمهوری اعتبارش به رضایت اوست، مصلحت دیده که در این شرایط مردم رای بدهند.»
  • منبع: مصباح یزدی، محمدتقی، هفته‌نامه پرتو سخن، ۷ دی ۱۳۸۴، ش ۳۱۰.
• «رهبر وقتی قانون را تأیید می‌کند بنابراین همه مصوبات قانونی همچون نماز و روزه بر مردم واجب می‌شود که این از حقوق والی بر مردم است.»
  • منبع: مصباح یزدی، محمدتقی، در جمع گروهی از هنرمندان بسیجی در مؤسسه آموزشی امام خمینی، به تاریخ ۲۱ مرداد ۱۳۸۸.
• «ولایت فقیه به دلیل آنکه دارای پرتویی از انوار امام زمان (عج) است و مردم نیز به دلیل این که او را جانشین به حق ولیعصر (عج) می‌دانند اطاعت از او را همچون اطاعت از امام عصر بر خود لازم می‌دانند.»
  • منبع: مصباح یزدی، محمدتقی، در جمع گروهی از هنرمندان بسیجی در مؤسسه آموزشی امام خمینی، به تاریخ ۲۱ مرداد ۱۳۸۸.
• «در نظام سیاسی اسلام حجیت کلام رهبر به رای مردم نیست و اعتبار و مشروعیت نظام و رهبر برگرفته و ناشی از رای خبرگان نمی‌باشد، زیرا خبرگان مقام ولایت را به رهبر اعطا نمی‌کنند. وظیفه خبرگان فقط تشخیص مصداق رهبری الهی است که شرایط آن را ائمه اطهار بیان کرده‌اند. خبرگان موظفند کسی را که امام معصوم برای ولایت و رهبری شایسته می‌داند، به مردم معرفی کنند... بنابراین اعتبار رهبری به سبب صلاحیت‌های او و نصب الهی است. باید افزود: دیگر امور و مناصب با واسطه حجیت رهبر اعتبار پیدا می‌کند.»
  • منبع: مصباح‌یزدی، محمدتقی، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ج ۱، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم، پاییز ۷۷، ص ۸۸.
• 
• «در هر زمانی «فقیه اصلح» برای اداره جامعه اسلامی از سوی امام زمان (ع) منصوب شده‌است.»
  • مصباح‌یزدی، محمدتقی، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ج ۲، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم، پاییز ۷۷، ص ۵۱.
• «معصومان (ع) به صورت معین نصب شده‌اند، ولی نصب فقها عام بوده و در هر زمانی برخی آنها مأذون به حکومت هستند.»
  • مصباح‌یزدی، محمدتقی، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ج ۱، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم، پاییز ۷۷، ص ۱۸.
• «حکومت دینی که ما می‌گوییم معنایش این نیست که کسی که در راس حکومت قرار می‌گیرد و به نام دین حکومت می‌کند، هرچه دلش خواست رای بدهد... خدا به پیغمبرش می‌فرماید: تو برای مصلحت‌اندیشی نزدیک بود اندکی از پیشنهادهای کفار را بپذیری.»
  • منبع: ماهنامه معرفت ارگان تئوریک مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، مرداد ۸۲، ش ۶۸، ص ۱۲–۱۱.
• «فقهای عضو خبرگان، کمتر تحت تأثیر تبلیغات و جوسازی‌ها واقع می‌شوند و در نتیجه در جو آرام و مطلوبی ولی فقیه را کشف و به مردم معرفی می‌کنند.»
  • منبع: مصباح‌یزدی، محمدتقی، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ج ۱، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم، پاییز ۷۷، ص ۸۶.
• «دشمنان چنین وانمود می‌کنند که ولیّ فقیه یعنی دیکتاتوری که هر چه دلش می‌خواهد دستور می‌دهد. امام فرمود اگر ولیّ فقیه مرتکب یک گناه بشود همان وقت از ولایت ساقط شده است. ولایت فقیه فقط مقامی است که باید حکم خدا را درست اجرا کند و اگر از حکم خدا تخلف نماید دیگر صلاحیت ندارد و همان وقت سقوط می‌کند.»
  • منبع: مصباح یزدی، سخنرانی و پرسش و پاسخ در جمع پرسنل کمیته امداد همدان، مهرماه ۱۳۷۹.^[۷]
• «اکثریت فقهای شیعه بر این باورند که در زمان غیبت، فقیه حق حاکمیت دارد و حکومت از سوی خدا به وسیله امامان معصوم (ع) به فقها واگذار شده‌است.»
  • منبع: مصباح یزدی، محمد تقی، مقالهٔ «حکومت و مشروعیت»، برگرفته از شمارهٔ ۹۸۸ روزنامهٔ اعتماد (به تاریخ ۱۷ مرداد ۱۳۸۸).
• «حکم ولایی دادن یعنی در جایی که دو حکم اسلامی در مقام عمل با هم تزاحم دارند و اجرای هر دو حکم ممکن نیست، و مسئله‌ای عادی هم نیست که همه بفهمند؛ بلکه کار کارشناسی می‌خواهد؛ این جاست که وقتی فقیه از میان انظار مختلف تشخیص دهد که مصلحت اهم آنی است که آن دسته از کارشناسان گفته‌اند، حکم ولایی صادر می‌کند و می‌گوید: من به عنوان ولی امر مسلمانان دستور می‌دهم این کار را بکنید و به این صورت، مصلحت جامعه حفظ و اختلافات در عمل برداشته می‌شود. این حکم ولایتی می‌شود.»
  • پرسش و پاسخ در دانشگاه شاهرود، خرداد ۱۳۷۹^[۸]
• «فقها به عنوان کلی به ولایت منصوب شده‌اند و برای معین شدن یک فقیه و واگذاری حکومت و ولایت به او باید از آرای مردم کمک گرفت. پس اصل مشروعیت از خداست، ولی تعیین فقیه برای حاکمیت به دست مردم است. این نقش افزون بر نقشی است که مردم در عینیت بخشیدن به حکومت فقیه دارند.»
  • منبع: مصباح یزدی، محمد تقی، مقالهٔ «حکومت و مشروعیت»، برگرفته از شمارهٔ ۹۸۸ روزنامهٔ اعتماد (به تاریخ ۱۷ مرداد ۱۳۸۸).
• «اگر مقصود گوینده این است که در زمان غیبت، حکومت فقیه مشروعیت تلفیقی دارد، به این معنا که مشروعیت ولایت فقیه به نصب الهی و نیز رای مردم است و رای مردم در عرض نصب الهی، جزو تعیین کننده مشروعیت برای حکومت فقیه است یا اگر مقصود، این است که عامل اصلی مشروعیت حکومت فقیه در زمان غیبت نصب الهی است، ولی خداوند شرط کرده است که تا آرای مردم نباشد، فقیه حق حاکمیت ندارد و رای مردم، شرط مشروعیت حکومت فقیه (نه جزو دخیل در آن) است، به هر صورت که نظر مردم را در مشروعیت دخالت بدهیم، با این اشکال مواجه می‌شویم که آیا حاکمیت حق مردم بوده تا به کسی واگذار کنند؟ پیش تر گفتیم، حاکمیت فقط حق خداست و امامان از سوی خدا حق حاکمیت بر مردم یافته‌اند. اگر مردم در مشروعیت حکومت دخالت داشته باشند، باید هر زمان که مردم نخواستند، حکومت فقیه عادل واجد شرایط، نامشروع باشد، ولی ما گفتیم که فقیه واجد شرایط در زمان غیبت حق ولایت دارد و این حق با موافقت مردم، تحقق عینی می‌یابد.»
  • منبع: مصباح یزدی، محمد تقی، مقالهٔ «حکومت و مشروعیت»، برگرفته از شمارهٔ ۹۸۸ روزنامهٔ اعتماد (به تاریخ ۱۷ مرداد ۱۳۸۸).
• «به نظر ما تمام مقرراتی که در کشور اسلامی اجرا می‌شود، همه اعتبارش به امر ولایت فقیه و امضای اوست. اگر بدانیم در جایی در یک مورد راضی نیست، هیچ اعتباری ندارد... اینکه امام قانون اساسی را تصویب کرد؛ این یعنی من دستور می‌دهم اینگونه عمل کنید و اعتبار پیدا می‌کند، چون او امضا کرده‌است، اگر امضا نکرده بود، هیچ اثری نداشت. حتی اگر تمام مردم هم رای می‌دادند هیچ اعتبار قانونی و شرعی نداشت، همان‌طور که خودش فرمود.»
  • منبع: هفته‌نامه پرتو سخن، ۷ دی ۸۴، ش ۳۱۰.

 

اوایل زندگی و تحصیلات

او ۱۱ بهمن ۱۳۱۳ در یزد به دنیا آمد. مجتبی مصباح یزدی، فرزند دومش گفته بود که «مادر حاج آقا در زمان حاملگی خواب دیده بوده که قرآن متولد شده»^[۲۲]و مفسر خواب به آنان می‌گوید که «فرزندی که متولد می‌شود پسر است و بشارت باد که او عالم و حامی قرآن خواهد بود».^[۲۳]

تحصیلات ابتدایی خود را در هفت سالگی آغاز کرد. سپس وارد حوزهٔ علمیهٔ یزدشد و دورهٔ مقدمات و سطح را همان‌جا به اتمام رساند، سپس در سال ۱۳۷۱ ه‍.ق عازم نجف شد، و پس از یک سال برای ادامهٔ تحصیل به قم هجرت کرد و حدود ۸ سال به‌طور مداوم در درس فقه حسین طباطبایی بروجردی شرکت کرد. وی در سن ۲۵ سالگی به درجهٔ اجتهاد رسید؛^[۲۴] اما با این حال تا ۸ سال در دروس فقه و اصول روح‌الله خمینی و تا ۱۵ سال در درس فقه محمد تقی بهجتو تا ۲ سال در درس محمد علی اراکی شرکت می‌کرد. وی از شاگردان درس تفسیر و فلسفهٔ محمدحسین طباطبایی نیز به‌شمار می‌رود و با پایه‌گذاریمدرسه حقانی توسط علی قدوسی و محمد حسینی بهشتی استاد و عضو هیئت مدیره این مدرسه می‌شود.^[۲۵] اما بعدها به دلیل اختلافات شدیدش باعلی شریعتی از این سمت کناره گرفته و به مؤسسه «در راه حق» می‌پیوندد^[۲۶]

فعالیت‌های فرهنگی

پس از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ او در تأسیس دفتر همکاری حوزه و دانشگاه و در جهت تحول و بازسازی نظام حوزه نقش فعالی ایفا کرد. او بنیاد علمی پژوهشی باقرالعلوم و سپس مؤسسهٔ آموزشی پژوهشی امام خمینی را در قم پایه‌گذاری کرد. وی هم‌اکنون رئیس مؤسسهٔ علمی پژوهشی امام خمینی و همچنین رئیس شورای عالی مجمع جهانی اهل‌بیت و عضو جامعهٔ مدرسین حوزهٔ علمیهٔ قم می‌باشد.

 

متن کامل پیام حضرت آیت‌الله خامنه‌ای بدین شرح است:

بسم الله الرّحمن الرّحیم

با تأسف و تأثر فراوان خبر درگذشت عالم ربانی، فقیه و حکیم مجاهد، آیت الله آقای حاج شیخ محمدتقی مصباح یزدی را دریافت کردم. این، خسارتی برای حوزه‌ی علمیه و حوزه‌ی معارف اسلامی است. 

ایشان متفکری برجسته، مدیری شایسته، دارای زبان گویائی در اظهار حق و پای با استقامتی در صراط مستقیم بودند. 

خدمات ایشان در تولید اندیشه‌ی دینی و نگارش کتب راه‌گشا، و در تربیت شاگردان ممتاز اثرگذار، و در حضور انقلابی در همه‌ میدانهایی که احساس نیاز به حضور ایشان می شد، حقاً و انصافاً کم‌نظیر است. پارسائی و پرهیزگاری خصلت همیشگی ایشان از دوران جوانی تا آخر عمر بود و توفیق سلوک در طریق معرفت توحیدی، پاداش بزرگ الهی به این مجاهدت بلند مدت است.

اینجانب که خود سوگوار این برادر قدیمی و عزیز می باشم، به خاندان گرامی و فرزندان صالح و دیگر بازماندگان ایشان و نیز به شاگردان و ارادتمندان این معلّم بزرگ و به حوزه‌ی علمیه تسلیت عرض می کنم و علّو درجات ایشان و مغفرت و رحمت الهی را برای ایشان مسألت می‌نمایم.

سیّدعلی خامنه‌ای

۱۳ دی 

فعالیت‌های سیاسی

در سال ۴۸ جلسه‌ای در حضور علی خامنه‌ای، هاشمی رفسنجانی و مصباح یزدی در منزل قدوسی برگزار می‌شود و از مصباح یزدی خواسته‌می‌شود که به انقلابیون بپیوندد، اما او مخالف می‌کند. هاشمی رفسنجانی در این مورد می‌گوید که مصباح یزدی ضمن حرام دانستن مبارزه، اعلام داشته که می‌خواهد به کار علمی و فرهنگی بپردازد. شخص مصباح یزدی می‌گوید که به علت عدم شناخت از مخالفان، در این جلسه اعلام کردهاست که با آنها همکاری نمی‌کند.^[۲۷][۲۸]

او در دوران انقلاب هرگز توسط ساواک دستگیر یا زندانی نشد. علی خامنه‌ای در خاطراتش گفت که او «تا آخرش هم لحمدلِلَّٰه گیر نیفتاد، از بس که ایشان آرام و با ملاحظه کار می‌کرد.».^[۲۹]

مصباح یزدی در در دوران خمینی چندان فعالیت رشد نیافت و رابطه او با خامنه‌ای نیز تا زمان رهبر شدن وی تیره و تار بود. محسن کدیور در تحقیقی که درباره رهبر شدن خامنه‌ای نوشته، نقل کرده است که مصباح یزدی خرداد سال ۶۸ در جلسه‌ای در قم گفته بود خامنه‌ای «حتی یک صفحهٔ رسائل را بدون اعراب نمی‌تواند از رو بخواند». اما پس از به قدرت رسیدن خامنه‌ای، مصباح یزدی شروع به ستایش وی کرد و نقش سیاسی او نیز در جمهوری اسلامی پر رنگ شد.^[۳۰][۲۲] مصباح یزدی در واکنش به رویدادهای پس از انتخابات سال ۱۳۸۸ گفت: «سلسله جنبان این قضایا هر که بود درصدد حذف ولایت فقیه از نظام سیاسی کشور بود.» وی «ولایت فقیه را روح انقلاب و مشخصه این حکومت» دانسته و گفت: «دشمنان می‌خواستند یا این رکن اساسی را حذف یا تضعیف و کمرنگ کنند که در این جریان برخی آگاهانه و برخی فریب خورده اقدام به این امر نمودند».^[۳۱] او همچنین در ۲۱ مرداد ۱۳۸۸ در جمع گروهی از هنرمندان بسیجی در مؤسسه آموزشی امام خمینی در قم این‌گونه استدلال کرد که وقتی رئیس‌جمهوری از جانب رهبری نصب و تأیید می‌شود به عامل او تبدیل شده و از این پرتو نور بر او نیز تابیده می‌شود و لذا «وقتی ریاست جمهوری حکم ولی فقیه را دریافت کرد اطاعت از او نیز مثل اطاعت از خداست.»^{[۳۲][۳۳][۳۴][۳۵][۳۶][۳۷][۳۸]} وی همچنین از رهبران جبهه پایداری انقلاب اسلامی است که طی سال‌های اخیر به عنوان یک گروه سیاسی ظهور و بروز کرده‌است. مؤسسه مطالعاتی امریکن اینترپرایز نیز در تحلیلی اظهار داشت که محمد تقی مصباح یزدی و عزیز خوشوقت از نزدیکان سید علی خامنه‌ای هستند.

انتخابات مجلس شورای اسلامی دهم

در زمان دولت یازدهم ایران، مصباح از مخالفان این دولت محسوب می‌شد و از برنامه انفرادی خود و اعضای جبهه پایداری برای در دست‌گرفتن اکثریت اعضای دوره دهم مجلس شورای اسلامی صحبت کرده‌است. وی در جلسات خود با نمایندگان دوره نهم مجلس شورای اسلامی که عضو جبهه پایداری هستند، از سعید جلیلی و باقری لنکرانی، به عنوان بهترین گزینه‌ها برای در دست گرفتن ریاست دوره نهم مجلس شورای اسلامی سخن گفته‌است.

انتخابات خبرگان ۱۳۹۴

مصباح که از دور دوم مجلس خبرگان رهبری نمایندگی استان تهران در آن را برعهده داشته‌است از کسب آرای کافی برای انتخاب مجدد در انتخابات ۷ اسفند ۱۳۹۴ بازماند. وی نوزدهم شد و نتوانست در بین شانزده نماینده منتخب جای بگیرد. بسیاری از شاگردان و نزدیکان او نیز در انتخاب شدن ناکام ماندند.^[۳۹] در ۲۰ اسفند ۱۳۹۴، سید علی خامنه ای، رهبر ایران که پیش از انتخابات نیز دربارهٔ برنامه‌ریزی برای حذف برخی چهره‌ها از مجلس خبرگان هشدار داده بود، در حمایتی آشکار از رأی نیاوردن محمد یزدی و محمدتقی مصباح ابراز نارضایتی کرده و نبودن آن‌ها در مجلس خبرگان پنجم را مایهٔ خسارت دانست.^[۴۰]

انتخابات میاندوره‌ای خبرگان ۱۳۹۸

تقی مصباح در انتخابات میاندوره‌ای خبرگان در اسفند ۱۳۹۸ از حوزه استان خراسان رضوی نامزد شد و توانست به عنوان نماینده منتخب این استان به مجلس خبرگان راه یابد اما قبل از مراسم تحلیف و پیوستن رسمی به این مجلس درگذشت.

از نظریه‌پردازی برای خشونت اسلامی تا اثرگذاری بر قتل‌های زنجیره‌ای و محفلی

مصباح یزدی یکی از فقیهان متنفذ، لجوج، متعصب، قدرتمند و پابوس خامنه‌ای بود. ^[۲۲] که به دلیل سخنرانی‌هایش در دفاع از قتل و خشونت اسلامی و تقدیس آن، به «تئوریسین خشونت» معروف شد.^[۴۱][۴۲] وی یکی از صادر کنندگان فتوای قتل نویسندگان وروشن‌فکران… در جریان قتل‌های زنجیره‌ای ایران بود.^[۲۲] همچنین در جریان قتل‌های محفلی کرمان یکی از متهمان گفته بود که زیر تأثیر سخنان مصباح یزدی، خودش وارد عمل شده و بر اساس ظن خودش به کشتن شماری از شهروندان و مرتدان پرداخته‌است.

برخی از شخصیت‌ها و منابع، از او به عنوان شخصیتی افراطی، دشمن دموکراسی،^[۴۳] «پدر معنوی» بسیاری از جریان‌های تندروی داخل حاکمیت ایران،^[۴۴] (از جمله، جبهه پایداری انقلاب اسلامی^[۴۵]) و اثرگذار بر گروه‌های سیاسی تندروی^[۴۶] پشتیبان سید علی خامنه‌ای^[۴۷] یاد کرده‌اند.

وی موضع‌گیری‌های تندی دربارهٔ علوم انسانی داشته و خواهان اسلامی شدن آن‌ها بود. در میانه دهه ۷۰ خورشیدی، تنها حوزوی مورد اعتماد خامنه‌ای بود که مأموریت «تقویت» مبانی اعتقادی و سیاسی دانشجویان (و طلبههای) بسیجی و نیز برخی از بازیگرانجوان را بر عهده گرفت و در یک دورهٔ ۲۰ ساله توانست ۶۰ هزار نیرو را آموزش دهد که برخی از آن‌ها جزو مسئولان نظام جمهوری اسلامی ایران هستند.^[۴۸]

همچنین قرارگاه عمار نام یکی از تشکیلاتی است که با نام محمدتقی مصباح یزدی، پیوند خورده‌است؛ قرارگاهی که در پی سرکوباعتراضات سراسری سال ۱۳۸۸، راه‌اندازی شد تا (به گفته پدیدآورندگانش) غبار از انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ زدوده و صدای خامنه‌ای باشد.^[۴۹]

وی مخالفت با ولایت فقیه و خامنه‌ای را شرک می‌پنداشت.^[۵۰]

دیدگاه‌های سیاسی

مصباح یزدی از حامیان اسلام بنیادگرایانه و طیف اصولگرا بود. او علی‌رغم باور به ریشه‌داشتن اصلاح‌طلبی در «نظام ارزشی اسلام»،^[۵۱] از مخالفان جدی جریان اصلاح‌طلبی رایج در ایران بود، چنان‌که در حسینیه شهدای قم اصلاح‌طلبان را «احیاکنندگان سنت کفار ۲۵۰۰ سال پیش ایران» نامید.^[۵۱] وی همچنین اصلاح‌طلبی با معیارهای مطرح شده از سوی رهبر جمهوری اسلامی را، مطلوب دانسته و بیان کرد که «این اصلاح‌طلبی را می‌خواهیم».^[۵۱]

ارهاب و خشونت

سال ۵۴ مصباح یزدی در مدرسه حقانی با وارد کردن انتقادات تندی به علی شریعتی اعلام می‌کند که باید با او برخوردی متناسب با منکر ضروریات دین شود. در همان زمان، سید محمد بهشتی با واکنش تندی به این درخواست مصباح می‌گوید «اگر قرار باشد فکر هر کسی را نپسندیم فرمان قتل آن را دهیم ربطی به اسلام ندارد.»^[۵۲] همچنین بهشتی اعلام می‌کند که «من مکرر به جناب آقای مصباح هم گفته‌ام. گفته‌ام دوست عزیز، چرا این بحث‌هایی که احتیاج به رسیدگی بیشتر دارد، باید این‌طور مطرح شود؟ … بحث من در اینجا بحث جناب آقای مصباح نیست. بحث من در اینجا با شما طلاب است. به ایشان هم در این ۱۰، ۱۵روز قبل عرض کردم. گفتم آقا! بحث، بحث روش تربیتی مدرسه است… شما طلاب مدرسه نمی‌توانید با این اسلوب بار بیایید وگرنه لااقل بنده نمی‌توانم در چنین مدرسه‌ای ذره‌ای در کارها سهیم باشم. مدرسه‌ای که بخواهد یک مشت انسان لجوج، پرخاشگر بیجا و متعصب تربیت کند، نتوانند با هم دو کلمه حرف بزنند، چه ارزشی دارد؟ در این صورت چه خدمتی به اسلام و به حق کرده‌اند؟ به چه انگیزه‌ای؟ … اگر قرار است در روحانیت کسی به‌عنوان صاحب نظر در مسائل مربوط به نسل جوانِ درس‌خوانده در ارتباط با مذهب نام برده شود، لااقل من که یکی از آنها هستم. عمرم را در این راه گذراندم. من به‌عنوان کارشناس صاحب‌نظر این فن می‌گویم این «اتمام حجت» های شما خطرناک است. «اتمام حجت» چیست؟! می‌گویم این، تمام رشته‌های این ۳۰، ۴۰ سال را پنبه می‌کند.»^[۵

 

 

کتاب‌شناسی

وی دارای تألیفات و آثار متعددی در زمینه‌های فلسفهٔ اسلامی، الهیات، اخلاق و عقاید می‌باشد؛ از جمله^{[نیازمند منبع]}:

• اخلاق در قرآن (۳ جلد)
• آذرخشی دیگر از آسمان کربلا
• اصلاحات، ریشه‌ها و تیشه‌ها
• آفتاب ولایت
• آموزش عقاید (۳ جلد)
• آموزش فلسفه (۲ جلد)
• انسان‌شناسی در قرآن
• انقلاب اسلامی، جهشی در فرایند تحولات بین‌الملل
• ایدئولوژی تطبیقی
• بر درگاه دوست
• به سوی او
• به سوی خودسازی
• پاسخ‌های استاد به جوانان پرسشگر
• پاسداری از سنگرهای ایدئولوژیک (۶ جلد)
• پرتویی از امامت و ولایت در قرآن کریم
• پرسش‌ها و پاسخ‌ها (۵ جلد)
• پند جاوید (۲ جلد)
• پندهای امام صادق (ع) به رهجویان صادق
• پیش‌نیازهای مدیریت اسلامی
• تعدد قرائت‌ها

تفسیر معارف القران

• تهاجم فرهنگی
• توحید در نظام عقیدتی اسلام
• جامعه و تاریخ در قرآن
• جامعیت قرآن
• جامی از زلال کوثر (شخصیت حضرت فاطمه زهرا)
• جنگ و جهاد در قرآن (۲ جلد)

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی آثار حضرت آیت‌الله مصباح یزدی، ایشان در مراسم اختتامیه نیمه اول دوره غیرمتمرکز طرح ولایت، یادآوری نعمت‌های خدا را یکی از شیوه‌های قرآن کریم برای هدایت، و تعلیم و تربیت مردم معرفی کرد، و گفت: خداوند پس از  تذکر  این نکته گاهی می‌فرماید: «أَفَلا تَشْکُرونَ؛ آیا نمی‌خواهید شکر کنید؟» اما گاهی مسئله را به صورت جدی‌تری مطرح کرده و می‌فرماید: «لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزیدَنَّکُمْ وَلَئِنْ کَفَرْتُمْ إِنَّ عَذابی لَشَدیدٌ؛ در مقابل این نعمت‌ها یا شکر می‌کنید یا کفران نعمت؛ اگر شاکر باشید، نعمت‌تان را زیاد خواهم کرد، اما اگر کفران نعمت کنید، قطعا عذاب من شدید است.»

وی ضمن توضیح علت تأکید خداوند بر شکر نعمت‌ها، ادامه  داد: در این‌جا سؤالاتی از این قبیل مطرح می‌شود که چرا خداوند این نعمت‌ها را به ما داده است؟ از اعطای این نعمت‌ها چه هدفی داشته است؟ خداوند که احتیاجی به تشکر کردن ما ندارد، چرا از ما می‌خواهد که شکرگذار باشیم و چرا فرموده اگر شکر نکنید دچار عذاب شدید الهی می‌شوید؟

استاد اخلاق حوزه علمیه قم برای پاسخ به این سؤالات گفت: خداوند رحیم است و از خوبی اوست که به ما نعمت‌هایی را می‌دهد. وجوب شکر کردن هم برای این است که خود ما ترقی کنیم؛ اما این‌که برای ناسپاسی عذاب گذاشته، برای تعادل بین ثواب و عقاب است. یعنی اگر با توجه به اختیار داشتن انسان، ‌انتخاب شکر، جزای مثبت دارد، باید انتخاب ناشکری نیز جزای منفی داشته باشد تا تعادلی در نتیجه رفتارهای اختیاری ما ایجاد شود و انگیزه‌ای برای انتخاب هر یک از طرفین وجود داشته باشد.

وی با اشاره به نعمت‌‌های مختلفی که پیرامون ما را احاطه کرده‌، به مقایسه این نعمت‌ها پرداخت، و افزود: همه نعمت‌های دنیایی برای این است که بهره‌ای از ‌آن‌ها در این دنیا داشته باشیم و فرصت استفاده ما از آن‌ها نهایتاً تا پیش از مرگ‌مان است. اما نتیجه برخی نعمت‌ها بی‌نهایت است و برکت‌ آن‌ها تنها برای عمر دنیای ما نیست.

آیت‌الله مصباح یزدی درباره نعمت‌هایی که نتیجه بی‌نهایت را برای انسان رقم می‌زند، گفت: خداوند به ما نعمتی‌هایی داده که اگر به درستی از آنها استفاده کنیم، فایده بی‌نهایت دارد. حال چه مقدار باید شکر چنین نعمت‌هایی را به جا بیاوریم؟ روشن است که شکر یک لحظه از این نعمت‌ها را هم نمی‌توانیم به جا بیاوریم؛ پس در مقابل نعمتی که اثرش بی‌نهایت است چه کار باید بکنیم؟

استاد حوزه علمیه قم در ادامه با ذکر چند سؤال درباره این نعمت‌ها افزود: اولین سؤال این است که آیا اساساً نعمتی وجود دارد که ما بتوانیم به آن دسترسی پیدا کنیم و از آن بهره‌مند شویم و فایده‌اش بی‌نهایت باشد؟ ما که مسلمان هستیم می‌گوییم بله؛ چنین نعمتی وجود دارد. چون قرآن صریحاً به نعمت بی‌نهایت بهشت اشاره کرده است.

وی دومین پرسش را چگونگی به دست‌آوردن این نعمت عنوان کرد، و گفت: بر اساس قرآن و روایات می‌توانیم فی‌الجمله بگوییم دست‌یابی به این نعمت‌ها هم امکان‌پذیر است و راه آن عمل به دستورات قرآنی است.

رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ضمن بیان این حقیقت که هیچ کمیت محدودی قابل مقایسه با بی‌نهایت نیست، ادامه داد: اما سؤال این‌جاست که ما برای رسیدن به این نعمت بی‌نهایت الهی چقدر زحمت می‌کشیم؟! آیا می‌دانیم که هر لحظه که از این نعمت بی‌نهایت دور باشیم، چه‌قدر ضرر کرده‌ایم؟! تصور کنید نعمت بی‌نهایتی را بیابیم که برای ما تا آخر عمر روزانه میلیاردها سود داشته باشد، آیا در این صورت چنین چیزی را رها می‌کنیم؟! روشن است که رها کردن چنین نعمتی منطقی نیست؛ اما اکثر انسان‌ها در عمل این نعمت را نادیده می‌گیرند.

سایت آقای مصباح

ورود به حوزه علمیه

محمد تقی در سال 1326 وارد حوزه علمیه یزد شد. علاقه شدید وی به یادگیری علوم دینی باعث شد او در مدرسه شفیعیه دروس مقدماتی را نزد مرحوم استاد محمدعلی نحوی شروع کند. شوق آموختن وبهره مندی از ذهن و هوشی سرشار باعث شد او دوره مقدمات و سطح حوزوی را که عموما در هشت (ده) سال خوانده می شود. در مدت چهار سال به پایان برساند.

به دلیل علاقه و استعداد بسیار محمد تقی، استادان کلاسهای خصوصی برای وی برگزار می کردند و از او می خواستند مطالب را به عربی بنویسد.

محمدتقی که اینک طلبه جوان برومندی می نمود، درسهای «شرح لمعه » در فقه و «رسائل و قوانین » در اصول فقه رانزد سید علی مدرسی و میرزا محمد انواری به پایان رسانده و عازم نجف اشرف شد.

مهاجرت به نجف اشرف

نجف اشرف در آن سالها، مرکز علوم اسلامی بود و شمار بسیاری ازفرزانگان را در خود جای داده بود. آرزوی هر طلبه رسیدن به این چشمه جوشنده دانش و فضیلت بود، از این رو محمد تقی به همراه خانواده خود در سال 1330 رهسپار نجف شد. فراگیری «مکاسب »در فقه و «کفایه الاصول » در اصول فقه نزد استاد محمدعلی سرابی و علامه سیدعلی فانی، و نیز شرکت در درس تفسیر آیه الله العظمی خوئی دستاورد این مهاجرت است; اما دیری نمی پاید که خانواده او به سبب مشکلات مادی مجبور به بازگشت به ایران می شود.

ورود به حوزه علمیه قم

شیخ محمدتقی حدود نوزده ساله بود که در 1331 وارد قم شد. اوبه دلیل مشکلات مالی خانواده، تمام وسائل زندگی حتی کتابهای خود را در نجف فروخته بود. استاد در این باره می گوید: «وقتی که من مشغول تحصیل شدم، حوزه یزد بعد از تعطیلی های دوران سیاه رضاخانی تازه تجدید سازمان شده بود و استادان خوبی با علاقه، تدریس می کردند و نسبتا حوزه گرم و خوبی بود.

والدینم وقتی شوق من را به ادامه تحصیل دیدند، نظر به علاقه ای که آنان نیز داشتند، تصمیم بر مهاجرت به عراق گرفتند و یک سال تحصیلی در نجف ماندیم.

پدرم تلاش زیادی برای یافتن کار مناسبی برای تامین زندگی نمود، لیکن موفق نگردید، لذا تصمیم گرفتند مجددا به ایران برگردند. من هم گرچه بازگشت برایم سخت بود، ولی به لحاظ وضع والدین، بخصوص مادرم، ناچار شدم برگردم. این بود که در سال 1331 به ایران مراجعت کردم و در قم مشغول تحصیل شدم و والدینم در تهران سکونت اختیار کردند.» شیخ محمدتقی در مدرسه فیضیه قم، حجره گرفت. حجره ای که محقر و در زاویه مدرسه زیر پله بود.

سقفی نمور داشت و آفتاب به آن نمی تابید. دری بدون شیشه داشت ومحل نگهداری جارو و آبپاش بود، ولی دانش پژوه ما چنان با سعی و تلاش به تحصیل می پرداخت، که بیش از پنج تا شش ساعت برای استراحت و خواب وقت صرف نمی کرد.

استاد در این باره می گوید: «در همان سال بقیه مکاسب و نیزکفایه را خدمت مرحوم آیه الله حاج شیخ مرتضی حائری رحمه الله به اتمام رساندم و سال بعد، در درس خارج فقه مرحوم آیه الله بروجردی رضوان الله علیه و در درسهای تفسیر و اسفار علامه طباطبایی رحمه الله شرکت کردم. همزمان با شرکت در درس آن دو بزرگوار، در درس اصول حضرت آیه الله اراکی رحمه الله هم شرکت می کردم و بعد در درس فقه و اصول حضرت امام رحمه الله علیه که حدود هشت سال طول کشید. در محضر علامه طباطبایی حدودده سال، اسفار و الهیات شفا را خواندم. برهان شفا را هم درشبهای پنجشنبه و جمعه نزد ایشان می خواندم. و در درس فقه واصول امام رحمه الله همچنان شرکت می کردم.

بعد از وفات مرحوم آقای بروجردی در درس فقه آیه الله بهجت هم شرکت کردم. این دوره در حدود پانزده سال ادامه داشت و طهارت ومکاسب و خیارات را از محضر ایشان استفاده کردم.»

آیه الله مصباح یزدی از شمار عالمان برجسته دینی می نماید که بیشتر ازنیم قرن است که دیگران را از فیض وجود خود بهره مند گردانیده است. دستاوردهای زندگی او، باعث افتخار اسلام، تشیع و روحانیت است. وی استاد فقه، اخلاق، فلسفه و تفسیر است و افزون بر آموزش صدها طلبه برای دستیابی به مراتب علمی به تهذیب اخلاق آنان همت گماشته، با آثار قلمی خود گامهای تحسین برانگیزی در نشر معارف اسلامی برداشته است.

تلاش پایان ناپذیر و خارق العاده او در دانش اندوزی به مدداستعداد و توان علمی شگرف، مقام علمی رفیعی را برای وی به ارمغان آورده که مورد اذعان همگان است.

گواه این بالندگی، تدریس در مجامع علمی داخل و خارج از کشور وچاپ دهها عنوان کتاب ارزنده است. او تمام زندگی خود را وقف دین و دینداران کرده، چندین مؤسسه فرهنگی آموزشی را به دانش پژوهان اهدا کرده است.

فعالیتهای پیش از انقلاب

الف - تشکیل درس اخلاق در حوزه

استاد مصباح پس از ورود به قم، با گروهی از طلاب فاضل آشنا شدو جلسات هفتگی با آنها برگزار کرد.

هدف از تشکیل این جلسات، پی بردن به کمبودها و نارسایی های حوزه بود.

یکی از نیازهای حوزه علمیه، برگزاری درسهای اخلاق بود، از این رو، استاد نامه ای به حضرت آیه الله بروجردی نوشت و از ایشان تقاضای تشکیل درس اخلاق را کرد.

در پی این نامه و به درخواست استاد، آیه الله مشکینی نیزنامه ای در این باره به آیه الله بروجردی نوشت و آن را به امضای دویست نفر از فضلای حوزه رساند. این امر مورد تایید زعیم مسلمانان قرار گرفت و در پی آن دروس اخلاق حوزه شروع شد.

ب - مبارزه با مارکسیست ها و افکار التقاطی

استاد مصباح درآغاز ورود به قم شاهده نمود، که مارکسیست ها درسراسر کشور، به طور گسترده دست به فعالیت زده اند. در بیشترکتابفروشی ها کتابهای مارکسیستی به فروش می رسید و جوانان مشتاق حقیقت، جذب این گروهها شده بودند. آنها دانشجویان را به سوی خود می کشاندند و کمتر کسی می توانست به رویا رویی با تبلیغات وفعالیتهای آنها بپردازد.

استاد مصباح تصمیم گرفت با علوم دانشگاهی آشنا شود، تا بتواندبه مقابله تهاجم فرهنگی بپردازد، از این رو از دکتر بهشتی درخواست کرد درسهایی همچون: زبان انگلیسی، فلسفه و جامعه شناسی را به طلاب بیاموزاند و آموزش دهد. استاد در این باره می گوید:«در طول مدتی که مشغول تحصیل علوم طلبگی بودم تا اواخری که حتی به عنوان تحقیق در دروس فقه و اصول شرکت می کردم، از دروس غیر حوزوی هم استفاده می کردم. در طول این مدت، وقت زیادی صرف فراگیری زبان انگلیسی، ریاضیات، فیزیک، شیمی، فیزیولوژی،بیولوژی، جامعه شناسی، روانشناسی و سایر علومی که دردانشگاهها مطرح بود، می کردم... منظورم این است که در عین اشتغال به دروس حوزوی، از این دروس هم غافل نبودم. هم علاقه شخصی داشتم و هم احساس می کردم که برای یک روحانی که بخواهدمؤثر باشد، لازم است که با این علوم آشنا گردد.» استاد مصباح در محضر چندین استاد به فراگیری دانشهای نو پرداخت. وی می گوید: «گاه در گرمای تیر و مرداد از قم به تهران می رفتم،تا در یک جلسه ریاضی شرکت کنم.» در ادامه این درسها و به پیشنهاد شهید بهشتی، مباحثی با نام «حکومت » شروع شد، ولی برای آن که رژیم طاغوت از تشکیل این جلسات جلوگیری نکند، بحث این نشستها به «ولایت » تغییر نام یافت. هدف از برگزاری این جلسات، گفتگو درباره حکومت اسلامی بود.         منبع متن