ناشنوایان و روز ناشنوایان

آشنایی با روز ملی و هفته جهانی ناشنوایان

اجتماع > آیین‌ها- همشهری آنلاین:
هفته چهارم سپتامبر، هفته جهانی ناشنوایان نام دارد و در سراسر دنیا به مناسبت بزرگداشت ناشنوایان مراسمی برگزار می‌شود.

به نقل از فدراسیون جهانی ناشنوایان هدف از این جشن، ترفیع فرهنگ ناشنوایان، دانسته‌هایی از زبان علم و اشاره، آگاهی مقامات و سیاستمداران جامعه شنوا و همچنین عموم مردم از دستاوردهای این قشر و مشکلاتی که جامعه ناشنوایان با آنها روبرو هستند، می‌باشد.

 موارد زیر از اهداف برجسته این گردهمایی و بزرگداشت است که از سوی انجمن بین‌المللی ناشنوایان و با همکاری فدراسیون اتحادیه‌های ناشنوایان و همچنین اتحادیه اروپایی ناشنوایان برگزار می‌گردد:

• شناسایی ناشنوایان در جامعه
• اختصاص مساعدت‌هایی به عنوان امتیاز به جامعه ناشنوایان با کمک سازمان‌ها و مؤسسات مربوطه

 

• ارایه امکانات رایگان برای این قشر
• آگاهی عموم مردم نسبت به خطراتی که این قشر را تهدید می‌کند از طریق پوستر، جزوه، اعلامیه، سمینارهای مفید و نصب علائم.

  اولین معلم گل‌های خاموش در ایران

جبار باغچه‌بان (عسکرزاده) یکی از خادمان پرتلاش فرهنگ ایران و به معنی واقعی کلمه معلم بود. زنده‌یاد باغچه‌بان در سال 1298شمسی آموزگاری را در دبستان احمدیه مرند آذربایجان آغاز کرد.

وی مؤسس اولین کودکستان (باغچه اطفال) در تبریز بود. باغچه‌بان را باید اولین کسی دانست که در ایران، آموزش سمعی بصری را به دستگاه آموزشی کشور وارد کرد.

باغچه‌بان برای اولین‌بار به فکر تعلیم و تربیت کودکان ناشنوا افتاد. در ابتدای کار همه او را مورد تمسخر قرارمی‌دادند، اما وی طی یک سال موفق شد به سه کودک ناشنوا خواندن و نوشتن بیاموزد. شادروان باغچه‌بان فعالیت آموزشی خود را در شهر شیراز به مدت 6 سال و بعد از  آن در تهران ادامه داد.

وی نخستین دبستان ناشنوایان را در چهارراه حسن‌آباد در خانه‌ای محقر تأسیس کرد و روش آموزش الفبای دستی را اختراع کرد. همچنین در حین تعلیم و تربیت به روش دیگری دست‌یافت که امروزه آن روش به نام روش ترکیبی معروف است و با گذشت این همه سال به عنوان مترقی‌ترین روش در مدارس سراسر کشور استفاده می‌شود.

باغچه‌بان کتب مختلفی از جمله: کتاب‌های کودکان (بابا برفی…)، کتاب حساب ویژه و کتاب آموزش کر و لال‌ها به رشته تحریر در آورده است.

کشفیات جبار باغچه‌بان عبارتند از:

• روش شفاهی در تعلیم ناشنوایان
• اختراع گوشی استخوانی یا تلفن گنگ
• کشف خواص صوت‌ها و تقسیم بندی آنها
• تهیه وسایل مختلف بصری برای تدریس ناشنوایان
• اختراع  گاه نما و ...

این مرد شریف، معلم دلسوز و مهربان، سرانجام در روز چهارم آذر ماه 1345، در سن 82 سالگی دیده از جهان فرو بست. در گیلان هر ساله یادبودی در همین روز برای این معلم بزرگ با حضور ناشنوایان موفق و معلمین زحمتکش که ادامه دهندگان راه و منش آن بزرگوار هستند، برگزار می‌شود.

منبع مورد استفاده برای این مدخل

در همین زمینه:

• آشنایی با روز جهانی تنوع فرهنگی
• روز جهانی ناشنوایان

  هشتم مهر هر سال برابر سی‏ام سپتامبر، «روز جهانی ناشنوایان» نام ‏گذاری شده است. هدف از این نام ‏گذاری، ارتقای فرهنگ ارتباط با ناشنوایان، دانسته ‏هایی از زبان اشاره و آگاهی سیاست ‏مداران و هم چنین عموم مردم از مشکلاتی است که این قشر با آن رو به رو هستند.

  نعمت شنوایی

  در اهمیت حس شنوایی، این گفته هِلِن کِلِر، گویاتر از هر سخنی است. او که با وجود نابینایی و ناشنوایی، یکی از موفق ‏ترین افراد استثنایی است، می ‏گوید: «اگر این فرصت به من داده می‏ شد که یکی از دو حس خود را باز یابم، ترجیح می‏ دادم نابینا بمانم، ولی بشنوم». اگر از نعمت شنوایی محروم باشیم، هر چند آموختن برای ما ناممکن نمی ‏شود، ولی بسیار دشوار است. پس توجه به این نعمت بزرگ الهی که یکی از راه ‏های بسیار مهم آموختن و فهمیدن است، حالت سپاس را پیش می ‏آورد و تصور نبود آن کافی است تا به ارزش آن پی ببریم. از این رو، خدا در قرآن می ‏فرماید: «بگو: اگر خداوند شنوایی و دیدگان شما را بگیرد و بر دل ‏هایتان مهر بزند، کدام معبود آن را به شما پس می ‏دهد؟» شکرانه این نعمت، بهره‏ گیری خداپسندانه و مسئولانه از آن است، چنان ‏که در یکی از دعاها، خواسته بندگان از خداوند این است: «پروردگارا! ما را از گوش ‏ها، چشم ‏ها و نیروهای مان بهره ‏مند گردان».

   

  جامعه، خانواده و کودک ناشنوا

  شیوه رفتار اعضای خانواده و جامعه با کودک ناشنوا، در رشد عاطفی، سازگاری اجتماعی، آمادگی آموزش مهارت‏ های زبانی و تحصیل او بسیار مهم و تعیین ‏کننده است. خانواده و اجتماع با پذیرش واقع‏ بینانه مشکل فرد ناشنوا باید در راه پرورش استعدادها و توانایی ‏های او یاری‏اش دهند. وضعیت مطلوب برای ناشنوا، استفاده از موقعیت‏ های در دسترس افراد عادی است. وظیفه اصلی در تربیت کودک ناشنوا و کمک به رشد او، بر عهده خانواده است. باید وضعیت واقعی کودک را پذیرفت و بهترین کار را برای کمک به وی انجام داد. پذیرش فرد ناشنوا از طرف خانواده، اجتماع و شناخت تفاوت‏ های او و کنار آمدن با آن، نیازمند عشق، علاقه، صبر، حوصله و برخورد منطقی است.

• موانع ارتباط اجتماعی ناشنوایان با جامعه

  آیا تا کنون از خود پرسیده‏ایم که ارتباط موجود در جامعه، چه ‏قدر صحیح و منطقی است که به ارتباط آسان ‏تر با ناشنوایان بینجامد؟ مگر نه این که یکی از مهم ‏ترین اهداف آموزش ناشنوایان، اجتماعی کردن آن هاست؟ آیا به عنوان پدر و مادر ناشنوا، معلم ناشنوا، دوست ناشنوا یا عضوی از جامعه، با خود اندیشیده‏ایم که آیا ناشنوایان به این هدف دست یافته‏اند و اگر نه، علت چیست؟ به یقین، یکی از عوامل دست نیافتن مربیان ناشنوا و نیز خود ناشنوایان به این هدف، نقص ارتباطی موجود در رفتارهاست. بنابراین، نادرستی ارتباط‏ ها، اجتماعی شدن ناشنوایان و به تبع آن، تعلیم و تربیت آنان را خدشه ‏دار ساخته است.

  رفتارهای ترحم آمیز

  یکی از موانع برقراری ارتباط ناشنوایان با جامعه، رفتارهای ترحم ‏آمیز اطرافیان است. اگر چه در آموزه ‏های اخلاقی و دینی، درباره رعایت رحم و انصاف بسیار سفارش شده است، ولی باید توجه داشت که رعایت عدالت حکم می ‏کند رفتارهای ترحم ‏آمیز، به‏ جا استفاده شود. در بعد آموزشی نیز ترحم بی ‏مورد و بی ‏اندازه، به مظلوم ‏نمایی و افت تحصیلی ناشنوایان می‏ انجامد. این رفتارها موجب می ‏شود فرد ناشنوا، خود را موجودی مستحق ترحم بداند. در نتیجه، نخستین مشکلی که ناشنوایان را تهدید می ‏کند، افسردگی و دوری کردن از جامعه است و دور شدن ناشنوا از جامعه، به فرآیند جامعه ‏پذیری او آسیب جدی وارد می ‏کند.

  زبان اشاره

  سخن گفتن، یکی از ویژگی ‏های ممتاز بشری است. انسان از راه سخن گفتن با دیگر افراد جامعه رابطه برقرار می ‏کند، می ‏فهمد و می‏ فهماند. ناشنوایان نیز می ‏کوشند به شیوه‏ای خاص با دیگران ارتباط برقرار کنند. زبان اشاره، زبان ارتباط ناشنوایان است که سبب می‏ شود این افراد با یکدیگر و دیگران ارتباط برقرار کنند. قانون مدنی کشور ایران، در سال1307 این زبان را به عنوان وسیله‏ای برای تفهیم و تفاهم به رسمیت شناخت. نخستین کسی که زبان اشاره را در ایران به وجود آورد، استاد جبّار باغچه ‏بان بود. گفته می ‏شود زبان اشاره، از زمان بقراط حکیم برای ناشنوایان مرسوم بوده است.

  دست ‏های انسان

  در باغچه زندگی نشسته بود و با دستان کوچکش چیزی می ‏کاشت. نگاهش کردم، حس اعتمادش با نگاهم برانگیخته شد و با چشمان معصومانه‏اش فهمید چه می‏ پرسم. گفت: ستاره می ‏کارم. دوباره نگاهش کردم، پاسخ داد: میوه‏ های ستاره‏ام، خورشید خواهد شد. حس غریبی به من دست داد. چرا خورشید؟ لبخندی زد و باز با همان نگاه پاسخ داد: تمام هستی با آب، خاک و خورشید پیوندی زندگی‏ بخش دارد. گل‏ ها با خورشید برمی ‏خیزند. پرسیدم: پرندگان؟ پاسخ داد: پرواز زیباست، من آواز آن ها را حس می ‏کنم. ... و انسان؟ به زمین نگاه کرد و این بار با انگشتان اشاره زبان گشود: ما که می ‏خواستیم زمین را آماده مهربانی کنیم، افسوس که خود نامهربان بودیم. آری، او ناشنوا بود و برای ایجاد رابطه، از دست‏ هایش استفاده می ‏کرد. همان‏ گونه که تاریخ انسان اندیشه ‏ورز، رابطه‏ای ناگسستنی با دست ‏های انسان دارد.

  ورزش و ناشنوایان

  ورزش، عامل سلامت جسم و روح انسان است. از این رو، تفاوتی میان شنوایان و ناشنوایان در حفظ نیروی نشاط و سلامت نیست. بنابراین، برای تقویت روحیه ناشنوایان و مشارکت بیشتر آنان در جامعه، ورزش ناشنوایان در جهان پایه‏گذاری شد. فدراسیون جهانی ناشنوایان، در سال1924 تأسیس گردید. در حال حاضر، 84 کشور جهان در این فدراسیون عضویت دارند. در ایران نیز فدراسیون ورزش ناشنوایان، از سال 1344 فعالیت خود را آغاز کرد و در سال 1957، به عضویت فدراسیون جهانی ناشنوایان درآمد. ناشنوایان نیز همانند شنوایان، بیشتر رشته‏ های ورزشی شرکت دارند و به موفقیت ‏های فراوانی رسیده‏اند.

  سازمان رفاه ملی ناشنوایان

  سازمان رفاه ملی ناشنوایان ایرانی، سازمانی وابسته به وزارت کار و امور اجتماعی است که در سال 1350 تأسیس شد. هدف از تشکیل این سازمان، ایجاد هماهنگی میان مؤسسات دولتی، غیردولتی و خیریه است. در برنامه این سازمان، پیش ‏گیری، درمان، آموزش و هم چنین تأمین اشتغال و رفاه گروه ناشنوایان، نیمه ‏شنوایان و کسانی که مشکل گویایی دارند، قرار دارد. این سازمان تلاش می‏ کند شخصیت این افراد را پرورش دهد، آنان را با اجتماع سازگار کند و با به کار بردن روش ‏های جدید، آن ها را برای خدمات گوناگون آماده سازد.  

ضرورت گسترش زبان اشاره:

مدیرعامل انجمن ملی زبان اشاره ایران، گفت: جمعیت کم توانان ناشنوا، پس از کم توانان ذهنی، بیشترین جمعیت کم توانان کشور را تشکیل می دهند.

به گزارش خبرگزاری مهر، مهدیه مهدویان، در دیدار با رئیس دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، افزود: بیش از ۵۰۰ لغت جدید که پیش از این، کاربرد زیادی در جامعه نداشته و در چهار جلد کتاب قدیمی آموزش زبان اشاره نیز موجود نمی‌باشند، به عنوان مجموعه جدید و کتاب پنجم آموزش زبان اشاره ایران، گردآوری شده است.

وی ضمن معرفی انجمن که دارای مجوز رسمی از وزارت کشور است، از بکارگیری چهار جلد کتاب آموزش زبان اشاره از سال‌های گذشته تا به امروز در آموزشگاه‌ها و مراکز سازمان آموزش کودکان استثنایی کشور گفت، و تاکید کرد که چهار کتاب قدیمی آموزش زبان اشاره، همچنان کاربرد آموزشی خواهند داشت و کتاب پنجم، تکمیل کننده مجموعه لغات زبان اشاره در کشور است.

مهدویان خاطرنشان کرد: جمعی از نویسندگان چهار کتاب قدیمی آموزش زبان اشاره، در تهیه کتاب پنجم نیز نقش داشتند و بیش از ۵۰۰ لغت جدید مانند اینترنت، واتس اپ، و…، که پیش از این، کاربردی در جامعه نداشته و یا بسیار کم استفاده می‌شدند، استخراج کرده و اشاره برابر با آنها را مشخص کردند و به عنوان «کتاب پنجم» گردآوری کرده اند.

وی تصریح کرد: نویسندگان کتاب پنجم، حتی برای مطابقت دادن کلمات مربوط به احکام مذهبی و مطالب دینی، با علما مربوطه مشورت کرده و راهنمایی گرفتند، تا اشاره این کلمات، برابر با احکام و یا مطالب دینی باشد.

مهدویان با اشاره به اینکه جمعیت کم توانان ناشنوا، پس از کم توانان ذهنی، بیشترین جمعیت کم توانان کشور را تشکیل می‌دهند، گفت: انجمن ملی زبان اشاره ایران، با توجه به گستردگی افراد ناشنوا در کشور و لزوم برقراری ارتباط آنان با دیگر افراد جامعه، از ابتدای تأسیس درصدد گسترش آموزش زبان اشاره در میان افراد کم شنوا و ناشنوا، و حتی جهت افراد شنوا بوده است.

وی افزود: سازمان آموزش کودکان استثنایی کشور هم اکنون دانستن زبان اشاره را برای معلمان و مربیان این سازمان، اجباری کرده است، در حالی که این روش به گسترش زبان اشاره کمک می‌کند، اما کافی نیست و با توجه به اینکه ظاهر افراد ناشنوا یا کم شنوا، نقص شنوایی آنان را نشان نمی‌دهد، و گستردگی آموزش زبان اشاره در جامعه، در برقراری ارتباطات اجتماعی این افراد و پیشرفت آنان در کار، تحصیل و یا هر فعالیت اجتماعی دیگر، بسیار حائز اهمیت است، باید از روش‌های دیگر نیز برای توسعه این زبان استفاده کرد.

مدیرعامل انجمن ملی زبان اشاره ایران، ضمن آنکه تجدید چاپ و انتشار چهار کتاب موجود برای آموزش گسترده زبان اشاره را از رئیس دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی درخواست کرد، از ایشان خواست تا این دانشگاه به عنوان حامی علمی و اجرایی گروه‌های کم توان و ناتوان جامعه، به چاپ و انتشار کتاب پنجم این حوزه نیز کمک کند.

 

علت ناشنوایی چیست؟

برخی بیماری‌ها و شرایط باعث ایجاد ناشنوایی می‌شوند، این علائم شامل:

• آبله مرغان 
• سا یتومگالوویروس 
• اوریون 
• مننژیت 
• بیماری کم خونی داسی شکل 
• سفلیس
• بیماری لایم 
• کم کاری تیروئید 
• برخی سرطان‌ها 
• نوجوانان در معرض دود سیگار 
• دیابت 
• از آنتی‌بیوتیک استرپتومایسین برای درمان بیماری سل استفاده می‌شود که گفته می‌شود یکی از عوامل خطرناک برای سیستم شنوایی است. 
• روماتیسم

در گوش داخلی شکننده‌ترین و ظریف‌ترین استخوان‌های بدن وجود دارند. آسیب به پرده‌ گوش یا گوش میانی می‌تواند باعث کم شنوایی و ناشنوایی شود.